ترامپ در برابر تهران

دیپلماسی ایرانی: معامله مهم هسته ای با هدف کنترل برنامه هسته ای ایران پس از اتهاماتی که دونالد ترامپ به طور مکرر درباره نقض توافق به تهران وارد کرد در خطر است. رئیس جمهور آمریکا در اوائل ماه جاری از تایید تعهد ایران به برجام خودداری کرد و درها را برای کنگره باز گذاشت تا درباره برقراری مجدد تحریم ها علیه ایران تصمیم گیری کنند. به عنوان بخشی از توافقنامه هسته ای سال 2015، بین ایران، آمریکا و پنج کشور دیگر ایران موافقت کرد که ذخایر مواد هسته ای خود را کاهش دهد و دسترسی ناظران بین المللی به سایت های نظامی اش را تضمین کند در عوض تحریم های اقتصادی لغو شد.

لس آنجلس تایمز گزارش داد: «ترامپ، مخالف شدید توافق، اعلام کرده که تهران تعهدات خود را برآورده نکرده است. این قضاوتی است که تعدادی از قانون گذاران محافظه کار نیز به آن اعتقاد دارند. اما بسیاری دیگر از جمله مقامات ارشد کابینه، اکثر دیپلمات های اتحادیه اروپا و سازمان ملل مختلف او هستند و معتقدند که توافق به خوبی در حال کار است.» چه کسی حق دارد؟

ترامپ چه گفت؟

رئیس جمهور آمریکا ایران را به «چندین مورد تخلف» از قرارداد متهم کرد. این ادعاها شامل تخلف در آب سنگین مجاز مورد استفاده برای خنک کردن رآکتورهای هسته ا و تعداد سانتریفیوژهای پیشرفته مجاز براساس مفاد قرارداد بود. علاوه بر این ترامپ اعلام کرد که «بازرسان بین المللی دسترسی کامل برای انجام بارزسی را ندارند.» او در سخنرانی 13 اکتبر خود در کاخ سفید گفت: «مقامات ایرانی و رهبران نظامی بارها اعلام کرده اند که اجازه بازرسی از سایت های نظامی را نمی دهند حتی اگر جامعه بین المللی نسبت به این سایت ها و فعالیت های آن به عنوان بخشی از برنامه مخفیانه سلاح هسته ای مشکوک باشند.»

تهران چه می گوید؟

رهبران ایران مدت هاست اعلام می کنند که در کنار این توافق ایستاده اند. در عرض چنددقیقه پس از سخنرانی ترامپ، حسن روحانی همتای ایرانی او در تلویزیون دولتی ایران برای انکار ادعاهای ترامپ ظاهر شد. روحانی گفت: «آنچه امشب شنیدیم تکرار همان اتهامات و توهین های بی اساس است که در طول 40سال گذشته شنیده ایم.» آیت الله خامنه ای، رهبر معظم ایران نیز گفت که «دادن پاسخ حرف های بی ادبانه و خشونت آمیز رئیس جمهور آمریکا وقت تلف کردن است.»

حقایق چیست؟

سایت سنجش واقعیت آمریکایی «حقایق سیاسی» نوشت: «کسب اطلاعات دقیق تر و محرمانه تر مربوط به فعالیت های هسته ای ایران با محدودیت بسیاری مواجه است اما مهم ترین مساله مربوط به ایران کنار گذاشتن موادی است که برای ساخت سریع سلاح هسته ای مورد استفاده قرار می گیرد.» براساس گزارش های اخیر سازمان دیده بان هسته ای سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران شرایط قرارداد را رعایت کرده است. بلومبرگ گزارش می دهد: «بازدیدهای آژانس بین المللی انرژی اتمی، نظارت های از راه دور، بخش های مهر و موم شده و تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که ایران در انطباق کامل با توافقنامه هسته ای است. هشت گزارش این چنینی از ژانویه 2016 تهیه شده است.» ذخایر اورانیوم روی 88,4 کیلوگرم تاریخ 21 آگوست ایستاده است و بسیار پایین تر از محدوده 300 کیلوگرمی تعیین شده در قرارداد برجام است. بلومبرگ اضافه می کند: «تعداد سانتریفیوژهای مجاز نیز کمتر از حد تعیین شده 5060 عدد است.»

اگر چه ترامپ درباره افزایش آب سنگین حق دارد اما این افزایش کمتر از یک درصد تعیین شده در قرارداد است. داریل کیمبال، مدیر اجرایی سازمان کنترل اسلحه موضوع آب سنگین را «نقصی جزئی» دانسته و خاطر نشان می کند که ایران در حال حاضر رآکتور آب سنگین در اختیار ندارد. به عبارت دیگر از نظر علمی این موضوع اساسا مطرح نیست زیرا آب سنگین بیش از حد ایران را به سمت ساخت یک سلاح هسته ای هدایت نمی کند. همچنین آژانس مخالف این ادعای ترامپ است که بازرسان از دسترسی به سایت ها محروم شده اند. یوکیانو آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره سخنراتی ترامپ گفت: «آژانس به تمام مکان هایی که برای بازدید نیاز داشت دسترسی پیدا کرد. درحال حاضر ایران دقیق ترین نظارت های جهان درباره مسائل هسته ای را پشت سر می گذارد.»

چه کسی حق دارد؟

بازرسان هیچ مدرکی برای تایید ادعاهای ترامپ ندارند و ایران مرتکب تخلفی عمده در معامله هسته ای نشده است. نقص فنی جزئی مانند مساله آب سنگین نیز اصلاح شده است.

منبع: د ویک/ مترجم: روزبه آرش