شیطنت خطرناک و غیرصادقانه ترامپ در قبال ایران

نویسنده: مایکل آکسورتی

دیپلماسی ایرانی: زمانی که دونالد ترامپ دفتر ریاست جمهوری را به دست گرفت برخلاف بسیاری از مردم من احساس می کردم او باید حداقل، برای مدتی هم که شده، از شک و تردیدها بهره ببرد. دموکراسی ممکن است رهبرانی عجیب و غریب را وارد دایره قدرت کند _ هرچند گاهی این عجیب و غریب ها منافعی بسیار خوب به همراه می آوردند _ مردن و زنانی بزرگ که از راه نادیده گرفتن اخلاق معمول و از طرقی عجیب به دید یا کازیزمایی نوین دست پیدا می کنند.

من هرگر نمی توانستم به ترامپ رای بدهم زیرا از نظر من ساده بود که از ظاهر و رفتار او کودکی لوس و قلدر را ببینم. اما گمان می کردم شاید یک جورهایی او ما را سورپرایز کند. شرایط انتخابات و پس زمینه های موجود به او آزادی بیشتری داد تا از مشکلات جهان و ایالات متحده استفاده کند و شاید او کسی باشد که این چالش ها را عمیق تر کند.

اما همانطور که در دنیای ترامپ پیش می رویم به مکانی مبهم تر و خطرناک تر می رسیم. به شیوه ای غریب، به نظر می رسد که ترامپ اصلا رئیس جمهور نباشد بلکه او هنوز برای رئیس جمهور شدن تلاش می کند. او هنوز سعی دارد به مردم بقبولاند که سزاوار جایگاهی است که به آن رسیده. او هنوز با پیشینیان خود مخالفت می کند و سیاست های آنها را به چالش می کشد. چه این سیاست ها طرح درمانی اوباما باشد و چه معامله هسته ای با ایران. تنها مساله این است که چنین سیاست هایی زمانی تصویب شد که اوباما در دفتر بیضی حضور داشت.

با تمام مشکلات جهان امروز ـ درگیری در کره شمالی و تهدید به جنگ نجاری و رکود اقتصادی ناشی از آن و منطقه خاورمیانه با دولت های شکست خورده و جنگ های بی انتها و درگیری های حل نشده که اینها تنها چندتای این مشکلات است ـ معاهده هسته ای ایران نمونه ای نادر از ابتکارات دیپلماتیک سال های اخیر است که در واقع توانسته ثبات را افزایش دهد.

برجام به عنوان قراردادی کامل در حال کار است. سازمان بین المللی انرژی اتمی مسئول نظارت بر اجرای مقررات است و بازرسی های ین سازمان آنها را راضی نگه داشته و ادعا می کنند که ایران به تمامی تعهدات خود در برجام عمل کرده است. سایر کشورهایی که در این توافقنامه حضور دارند از جمله بریتانیاف آلمان، فرانسه، چین و روسیه نیز با آژانس موافق هستند و رضایت خود را اعلام کرده اند. اما دونالد ترامپ راضی نیست.

واقعیت این است که برجام درباره مواردی که برای آن طراحی نشده است کاری نخواهد کرد. این معاهده کاری با توسعه مشکی ندارد. فشار برای مذاکره دوباره بر سر برجام اتمی تنها بر دشواری مذاکرات خواهد افزود و موفقیت آن امکان پذیر نیست. از زمانی که برجام در سال 2015 کامل شد، نظام ایران چندین آزمایش موشکی تحریک آمیز انجام داده است و این کار به ویژه در ایران از سوی گروه هایی صورت گرفت که موفقیت برجام را دوست نداشتند. آنها به هیچ وجه به رابطه نزدیک تر ایران و غرب و ایالات متحده علاقمند نبودند.

اما دولت ایالات متحده هم کارهایی انجام داده است که می تواند به عنوان مخالفت با روح برجام در نظر گرفته شود. تلاش فعال ترامپ برای دلسرد کردن دیگر کشورها برای تجارت با ایران علی رغم لغو تحریم ها می تواند نقض شرایط توافقنامه باشد. اگر این تلاش در درازمدت موفق باشد باعث می شود که تقابل های ایران و آمریکا در زمینه های دیگر هم بیشتر شود. اگر چنین اتفاقی روی دهد به نظر من کشوری که قدرت بیشری دارد مسئولیت بزرگتری در قبال این شکست خواهد داشت.

تخریب های ترامپ در قبال ایران نادرست و تقلب آمیز است. بی ثباتی منطقه به هیچ وجه نتیجه اقدامات ایران نیست. ایران را نباید برای تروریسم گسترده شده در منطقه سرزنش کرد. چرا که بیشتر حرکات تروریستی که در منطقه ریشه دارند از نسخه های سنی اسلامی آب می خورند نه از شیعه و اسلام الهام گرفته شده از شیعه ایرانی.

جمهوریخواهان در ایالات متحده از لحاظ تاریخی مخالف موافقت نامه های کنترل تسلیحات بودند به صورت عمده به این دلیل که در دو طرف مصالحه ای در این زمینه وجود نداشت و چنین ایده ای از نظر جمهوریخواهان در بین مردمان ایالات متحده وجود ندارد. اما این ماهیت دیپلماسی است. در معاهده ها مذاکره صورت می گیرد تا شرایط بینابینی ایجاد شود. در مذاکره نمی تواند شرایط را دیکته کرد. آنچه از نظر برخی مفسران در ایالات متحده توافق ناقص برجام نامیده می شود دیدگاهی نادرست و نابالغ است.

برجام کاری را انجام می دهد که برای آن طراحی شده است: محدود کردن توانایی ساخت بمب هسته ای ایران. به خطر انداختن این نیروی ثبات در واقع به خطر انداختن غیرمسئولانه منطقه است. نه تنها آژانس بین المللی انرژی هسته ای بلکه بسیاری از مشاوران نظامی و غیرنظامی ترامپ، همه روی این مساله توافق دارند. حتی سکوت دشمنان نزدیک ایران از جمله عربستان سعودی در این مورد هم نشان دهنده توافق آنهاست. اگر ترامپ این معامله را برهم بزند که ظاهر در چند روز آینده قصد آن را دارد او توافق و ثبات منطقه را تضعیف کرده است. اما مسئولیت اعمال مجدد تحریم ها که موجب تخریب این توافق می شود بر گردن کنگره آمریکاست.

برای انجام این کار رئیس جمهور به دنبال رفع مسئولیت است. او کودکی خرابکار است که می خواهد اسباب بازی های مهدکودک را خرب کند اما بزرگسال ها با کاری که او انجام می دهد موافق نیستند. اگر ترامپ این مسئولیت را از گردن خود باز کند، گام منطقی این است که تمام مسئولیت ها را در این زمینه از دست او خارج کنند.

منبع: گاردین/ مترجم: روزبه آرش

انتشار اولیه: پنج شنبه 20 مهر 1396 / انتشار مجدد: چهارشنبه 3 آبان 1396