مسکو انتظار دارد واشنگتن منافعش را به رسمیت بشناسد

دیپلماسی ایرانی: مسکو منتظر اقداماتی عملی از سوی دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا برای آغاز عادی سازی روابط با واشنگتن است. روسیه انتظار دارد، واشنگتن هر آن چه از دوران باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق بر جا مانده را پاک کند تا راه برای عادی سازی روابط هموار شود. البته یوری اوشاکوف، معاون رئیس جمهوری روسیه در امور خارجی در این باره می گوید: «می دانیم که پاک کردن میراث سنگین بر جا مانده از دوران باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق امریکا کار آسانی نیست.» اما با این حال وی نسبت به سفر هفته گذشته سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به واشنگتن ابراز خوش بینی می کند.

اوشاکوف را بسیاری مهندس واقعی سیاست خارجی کرملین توصیف می کنند. وی با وجود این که بیشتر تمایل به محافظه کاری دارد، اما تنها دو روز بعد از بازگشت وزیر امور خارجه روسیه به بررسی نتایج این سفر پرداخته است. وی از استقبال بسیار خوب از لاوروف سخن می گوید و انتظارات و امیدواری هایی نسبت به نتایج این سفر بیان می کند. این در حالی است که لاوروف کنفرانس خبری خود در واشنگتن را به تنهایی و در سفارت کشورش در واشنگتن برگزار کرد که این مساله سبب شد تا سقف انتظارها از این سفر کاهش یابد اگر چه همچنان این سفر را نقطه عطفی در روابط روسیه و امریکا می دانند.

بر خلاف عبارت های پرزرق و برقی که قبل از انجام سفر لاوروف، برای مهم جلوه دادن سفر او بعد از چهار سال به امریکا بیان می شد، پاسخ های لاوروف به سوالات خبرنگاران نشان می داد که حجم مشکلات در برابر تلاش های دو طرف برای عادی سازی روابط بسیار بالا است. وی در پاسخ به این سوال خبرنگاری که پرسید تا چقدر نسبت به احیای کمیته مشترک ریاست جمهوری میان دو کشور امید دارد، جواب داد: «روسیه واشنگتن را مخیر کرده است که خود چارچوب همکاری ها را آن طور که خود مناسب می بیند، انتخاب کند.» وی سپس گفت: «ما همچنان در انتظار تشکیل تیم رئیس جمهور ترامپ به خصوص تیمی که قرار است مسئول سیاست خارجی امریکا باشد، هستیم.»

تیمی که درباره آن از ترامپ پرسیده شد شامل بیست کمیته فرعی می شود که همه پرونده های دو جانبه را از منازعات تسلیحاتی و امنیت استراتژیک گرفته تا حقوق بشر و آزادی ها را در بر می گیرد. فعالیت این کمیته در سال 2014 متوقف شد که در پی آن کانال های ارتباطی و هماهنگی دو طرف نیز قطع شدند. اظهارات لاوروف نشان داد که اختلافات جدی حتی بر سر از سرگیری فعالیت کمیته دو رئیس جمهور که در گفت وگوی تلفنی شان به از سرگیری کار آن برای نزدیکی دیدگاه ها توافق شده بود، وجود دارد.

صحبت از منتظر بودن تکمیل فرایند تشکیل تیم سیاست خارجی ترامپ حکایت از آن دارد که روسیه همچنان با نگرانی برکناری ها و استخدام ها و بی ثباتی ها در داخل دولت امریکا را دنبال می کند. یکی از تحلیلگران روسی نزدیک به کرملین در این باره می گوید: «این معضل برای روسیه نیز مشکلی به حساب می آید، چرا که نمی داند در ذهن نخبگان امریکایی چه می گذرد.»

اوشاکوف چندی پیش شکایت کرده بود که احساسات ضد روسی (راشافوبیا) بر نخبگان اجرایی سیاست های امریکا در واشنگتن سایه انداخته است. روسیه زمانی این برداشت را کرد که هربرت مک مستر، مشاور امنیت ملی امریکا گفت که رئیس جمهور ترامپ در برابر هر گونه رفتار «ویرانگر» روسیه در سوریه و اوکراین خواهد ایستاد. با وجودی که وی ابراز امیدواری کرده بود که همکاری با مسکو به حل مشکلات مهم منجر شود. اوشاکوف می گوید که طرف امریکایی گفت وگو با روسیه را «ابزاری برای حل نه اتخاذ تصمیم های اساسی» می داند.

در همین چارچوب، کارشناسان روس از رفتارهای «عجولانه» ترامپ مثل برکناری مدیر تحقیقات فدرال انتقاد کرده اند برای این که معتقدند چنین رفتارهای نتایج عکس خواهد داشت. اتفاقی که در زمان فراخواندن مایکل فلین، مشاور سابق ترامپ به کمیسیون امنیت در مجلس سنا اتفاق افتاد. بنا بود فلین در این کمیته حاضر شود و درباره مساله دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری امریکا توضیح دهد. روس ها می گویند که عنصر اصلی تنش در روابط دو کشور، نخبگان امریکایی هستند که تلاش های ترامپ برای عبور از بحران و عادی سازی روابط با روسیه را ناکام می گذارند. مسکو تلاش می کند به ترامپ برای عبور از این مشکل کمک کند، در همین راستا بود که روسیه چند روز پیش از پایان دادن به فعالیت های سرگئی کیسلیاک، سفیر روسیه در واشنگتن خبر داد و گفت که احتمالا آناتولی آنتونوف، معاون وزیر دفاع که متخصص پرونده های امنیت استراتپیک و خلع سلح است به جای او منصوب می شود. کنار گذاشتن کیسلیاک که او را «قهرمان مداخله روسیه در انتخابات امریکا» می دانند، می تواند از حجم تنش ها در روابط دو کشور بکاهد و صفحه جدیدی در روابط دو جانبه آنها بگشاید. حداقل این چیزی است که پوتین انتظار دارد تا قبل از دیدارش با ترامپ که ظرف دو ماه آینده انجام خواهد شد، تحقق یابد. البته روس ها چندان هم سقف مطالبات خود را بالا نبرده اند. این که اوشاکوف می گوید زدودن میراث سنگین به جا مانده از زمان اوباما کار آسانی نیست و زمان می برد، نشان می دهد که روس ها به عادی سازی روابطشان با واشنگتن واقع بینانه می نگرند و به هیچ وجه در توهم سیر نمی کنند. سوالی که در این میان برای روس ها مطرح است و ذهنشان را به شدت درگیر کرده این است که آیا ترامپ قدرت کافی دارد تا بتواند سدهای داخلی موجود در گسترش روابط کشورش با روسیه را بشکند و از حجم تنش های موجود در این روابط بکاهد. کرملین می گوید که ترامپ باید در این رابطه اقدامات ملموس و مشخصی را انجام دهد، از جمله این که از تصمیم اوباما به بیرون راندن 32 دیپلمات روس که در پایان سال گذشته میلادی روی داد، منصرف شود، ممتلکات روسیه را که واشنگتن مصادره کرده است بازگرداند، منافع روسیه در سوریه و اوکراین و جاهای دیگر را به رسمیت بشناسد، دیگر تصمیمات نامشخص که می تواند اعتماد دو طرفه را از بین ببرد نگیرد و به طور جدی گفت وگوهای دو جانبه را آغاز کند. تا زمانی که توانایی ترامپ در اتخاذ تصمیم هایی از این نوع برای مسکو روشن نشده باشد، کرملین نمی تواند مانع از همکاری در زمینه های مشخص مثل دعوت از ناظران امریکایی به سوریه یا در مناطق دیگری که هر دو مصالح مشترک دارند، نشود.

منبع: الحیات / ترجمه: علی موسوی خلخالی