خطرات پافشاری ترامپ در تجدید نظر در برجام

نویسنده: دکتر سوزان ئامیدی

دیپلماسی ایرانی: بعد از سختی های فراوان و بحث و جدل های بسیار میان امریکا و ایران در سال 2015 توافق هسته ای به دست آمد. این توافق سبب شد جلوی آشوب و بی ثباتی در منطقه گرفته شود. همچنین جلوی فتنه انگیزی های اسرائیل و تهدیدها و مداخلات آن در امور عراق و سوریه و یمن و لبنان و بعضی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را نیز گرفت، علاوه بر آن سدی بر تلاش های طرف کردی شد و مشکلات روزافزون احزاب کردی را کم کرد. مساله ای که خشم رئیس جمهوری جدید امریکا، دونالد ترامپ را برانگیخته و سبب شده است تا خواستار عقب نشینی امریکا از توافق هسته ای با ایران شود، خصوصا که مانعی برای این کار او وجود ندارد، یعنی این که هیچ منع قانونی وجود ندارد که او را از عدم انجام این کار بازدارد.

اما اگر چنین اتفاقی بیفتد آن گاه ایران برنامه هسته ای خود را از سر خواهد گرفت و چه بسا این بار به دنبال سلاح هسته ای پیش رود، این مساله در نوع خود سبب می شود تا کشورهای "مدافع صلح" در جهان به نقطه صفر بازگردند و منطقه مورد تهدید قرار بگیرد. پایبندی ایران به توافق هسته ای نوعی اطمینان به جامعه جهانی به ویژه کشورهای خاص می دهد، در حالی که هدف این بوده است که ایران به سمت ساخت سلاح هسته ای نرود.

ترامپ توافق هسته ای با ایران را فاجعه دانسته است و این امر می تواند یکی از مهمترین اولویت های او بعد از تسلیم سمت ریاست جمهوری امریکا باشد. سوالی که در این جا مطرح می شود، این است: در صورتی که ترامپ بخواهد چنین تصمیمی بگیرد، دیگر کشورهای طرف توافق با ایران چه خواهند کرد؟ به ویژه که این توافق با تصویب در شورای امنیت جنبه قانونی دارد و از پشتیبانی بین المللی برخوردار است.

وانگهی، تجدید نظر در موضوع توافق امریکا با ایران بر سر پرونده هسته ای، تقاضایی که مورد حمایت اسرائیل است، آن هم در این موقعیت زمانی خاص، ابعاد سلبی جدی بر منطقه خواهد گذاشت و سبب می شود که امنیت و ثبات آن مورد تهدید قرار بگیرد، به ویژه که منطقه با مشکل داعش روبه رو است. این مساله سبب می شود تا بی علاقگی نسبت به نابودی داعش افزایش یابد و توجهی به نتایج مبارزه با داعش نشود.

در حقیقت دو طرف اسرائیلی و ایرانی به یکدیگر سوء ظن دارند و به نظر می رسد که هر کدام از آنها به سویی می رود که برای رفع این سوء ظن و حل آن دیگری را در منطقه منزوی کند. در حالی که اسرائیل می خواهد منزوی شدن ایران با درگیر شدن در منازعات منطقه ای و امتداد جنگ و کشاندن جنگ به دیگر نقاط منطقه به دست آید. واقعیت ها حاکی از آن هستند که تحولات بیش از همیشه به ضرر انسانیت و طبیعت تمام خواهد شد، بنابراین چاره ای نیست جز این که کشورهای منطقه تا آن جا که ممکن است به کشورهای قدرتمند فشار بیاورند تا راه حلی ایجابی و مسالمت آمیز برای حل بحران های منطقه بیابند. بحران هایی که می توانند بسیار بزرگ تر از تهدید داعش باشند.

منبع: نشریه الموقف / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: یکشنبه 21 آذر 1395 / انتشار مجدد: یکشنبه 5 دی 1395