بعید است ترامپ سفارت امریکا را به بیت المقدس منتقل کند

نویسنده: کری شفیلد

دیپلماسی ایرانی: «جورج میچل»، دیپلمات برجسته آمریکایی و رهبر سابق اکثریت دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا است که در برقراری صلح در ایرلند شمالی نقش میانجی را ایفا کرده و مدتی نیز به عنوان فرستاده ویژه «باراک اوباما»، رئیس جمهوری آمریکا در خاورمیانه خدمت کرده است. وی در کتاب جدید خود با عنوان "مسیری رو به سوی صلح: تاریخچه مختصری از مذاکرات اسرائیل – فلسطین و مسیری رو به جلو در خاورمیانه" این گونه استدلال می کند که مقایسه ای که اغلب میان بحران اسرائیل- فلسطین و موضوع آپارتاید در آفریقای جنوبی انجام می شود، دارای نواقصی است.

میچل در بخش ابتدایی مصاحبه خود با نشریه "سالن" عنوان می کند: "به نظر من واژه "آپارتاید" در مورد مسئله اسرائیل و فلسطین اشتباه استفاده شده است. اگر چه این اتفاق می توانست رُخ دهد اما من معتقدم که نمی توان آپارتاید را به بحران کنونی میان فلسطین و اسرائیل اطلاق کرد. فلسطینی ها تمایلی به زندگی در خاک اسرائیل ندارند، آنها می خواهند در خاک و سرزمین خود زندگی کنند. این در حالی است که آپارتاید پیشنهاد می دهد کشوری مستقل با دو طبقه جدا از هم ایجاد شود. من معتقدم چیزی که طرفین این مناقشه می خواهند، داشتن کشوری مستقل است و این همان چالشی است که ما باید آن را مدنظر قرار دهیم."

وی در ادامه می افزاید: "مشکل بسیار بزرگی در بحران کنونی فلسطین و اسرائیل وجود دارد که تنها مختص به فلسطینیان یا اسرائیلی ها نیست و هر دو گروه را در بر می گیرد و آن بی اعتمادی گسترده و عمیق، خصومت و دشمنی آشکار میان گروه هایی است که متفاوت از یکدیگرند. مسائلی از این دست می تواند به اظهارات و لفاظی های فتنه برانگیزی منجر شود که دشمنی میان دو گروه را تشدید کرده و آن را عمیق تر می سازد. به نظر من یکی از گام های خوب و مؤثر در این راستا به حداقل رساندن استفاده از چنین لغات تحریک آمیز و فتنه برانگیزی است، به خصوص زمانی که واژه ای همچون "آپارتاید" را نمی توان به این شرایط اطلاق کرد."

این سناتور حزب دموکرات در ادامه می گوید: "لیبرال ها به جای آن که به سیاست های هویتی فتنه انگیز اصرار بورزند باید تلاش کنند تا استفاده از لغات نژادی و تفرقه آمیزی همچون "آپارتاید" را کنار بگذارند؛ واژه هایی که تنها تنش ها را افزایش داده و تأثیری در حل بحران کنونی ندارند. سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا لحن و زبان ضد اسرائیلی «کیت الیسون»، نماینده جمهوری خواه کنگره آمریکا می تواند وی را از هدایت سکان کمیته ملی دموکراتیک آمریکا باز دارد." وی در ادامه عنوان می کند: "دموکرات ها با انتخاب الیسون به نوعی نشان خواهند داد که هنوز درک می کنند چرا میلیون ها آمریکایی اهمیتی به اخلاق ضد دموکراتیک بسیاری از کشورهای عربی نمی دهند و چرا خیلی از آمریکایی ها نظیر من به جای استفاده از الفاض فتنه برانگیز و نادرستی چون "آپارتاید" و دامن زدن به این بحران، تلاش می کنند استفاده از این الفاض تند و برچسب های التهابی و نادرست تا حد ممکن کاسته شود."

البته دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا نیز طی سخنرانی هایش در طول دوران فعالیت های انتخاباتی، الفاظ تفرقه انگیز بسیاری را به کار برد اما جورج میچل امیدوار است که این لحن و زبان تحریک آمیز ترامپ که اکنون تا حدی تعدیل شده، با ورود وی به کاخ سفید به کلی تغییر کرده و نرم تر شود.

وی در ادامه گفته های خود درباره ترامپ می گوید: "فکر می کنم ترامپ اکنون تفاوت میان فعالیت برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری و قرار گرفتن در جایگاه و مقام ریاست جمهوری را به خوبی متوجه شده باشد. کلمات و واژه هایی که در طول فعالیت های انتخاباتی از سوی کاندیداها استفاده می شوند معمولاً هدفی جز جلب آرای بیشتر ندارند. بسیاری از مردم نیز به خوبی می دانند که زمانی که کاندیدایی به ریاست جمهوری رسید، لزوماً نباید به تمامی الفاض و واژه هایی که در دوران فعالیت های انتخاباتی خود استفاده می کرده همچنان پایبند باشد. زمانی که شما به عنوان رئیس جمهور یک کشور انتخاب می شوید، تمامی کلمات و واژه هایتان اهمیت خاصی پیدا خواهند کرد. در کشوری همچون ایالات متحده آمریکا که جایگاه و موضعی غالب در جهان دارد، بزرگترین اقتصاد و قدرتمندترین ارتش جهان را داراست و از قدرت فرهنگی و اقتصادی فزاینده ای در سراسر جهان برخوردار است، بدون شک سخنان رئیس جمهور چنین کشوری از اهمیت بسزایی برخوردار است و در سراسر جهان طنین انداز خواهد شد. بنابراین امیدوارم که استفاده از الفاض و واژه های فتنه انگیز و تحریک آمیز کاهش یابد."

بدون شک، دولت ترامپ حامی و طرفدار اسرائیل خواهد بود، این خود به معنای آن است که دولت وی حامی دموکراسی است. دولت جدید آمریکا از اسرائیلی حمایت و پشتیبانی می کند که به جای سرکوب حقوق همجنس گرایان، آنها را به رسمیت شمرده و حقوق آنها را می پذیرد، اسرائیلی که علی رغم فعالیت های گروهی از دانشگاهیان آمریکایی در "جنبشِ تحریمِ اسرائیل"(BDS)، به فلسطینیان فرصت های شغلی و اقتصادی ارائه می دهد. در حقیقت "جنبشِ تحریمِ اسرائیل" با این که تأثیر ناچیزی بر اسرائیل داشته است اما در واقع جلوی رشد و پیشرفت اقتصاد فلسطین را گرفته است. با این حال، گروه های لیبرال مخالف اسرائیل این واقعیات را نادیده می گیرند".

میچل در ادامه گفته های خود ابراز امیدواری می کند که ترامپ برای حل مناقشه میان فلسطین و اسرائیل از خود علاقه و اشتیاق زیادی نشان دهد. وی در این خصوص نیز معتقد است: "رئیس جمهور آتی آمریکا هر که باشد، مهم آن است که به این مسئله اهمیت داده و طرحی را برای حل و فصل مسئله فلسطین و اسرائیل ارائه دهد. البته بدیهی است که چشم انداز این امر دشوار خواهد بود. دونالد ترامپ، سیزدهمین رئیس جمهور آمریکا و وزیر امور خارجه وی (هر که باشد)، بیست و یکمین وزیری خواهد بود که با مسئله میان اسرائیل و فلسطین درگیر خواهد شد، البته علاوه بر روسای جمهور آمریکا و وزیران امور خارجه، در طول این سال ها فرستادگان بسیار زیادی از سوی کشور آمریکا برای حل این بحران و ایجاد توافق و آشتی میان اسرائیل و فلطسین تلاش های بسیار زیادی را صورت داده اند. البته من معتقدم ایجاد توافقی میان اسرائیل و فلسطین آن هم بر اساس راه حل دوکشوری موجب خواهد شد تا مردم اسرائیل دیگر در ترس و اضطراب زندگی نکنند و از سوی دیگر نیز ما با یک فلسطین مستقل و غیرنظامی روبرو خواهیم شد. در حقیقت، راه حل دو کشوری موجب خواهد شد تا مردم اسرائیل و فلسطین در صلح و آرامش در کنار یکدیگر زندگی کنند و این قطعاً بهترین نتیجه ای است که برای هر دو کشور حاصل خواهد شد."

جورج میچل در کتاب جدید خود با عنوان "مسیری رو به سوی صلح..." به سخنرانی جورج دبلیو بوش در ژانویه سال 2008 در بیت المقدس اشاره کرده و عنوان می کند که بوش در این سخنرانی تلاش کرد تا اسرائیلی ها را قانع کند که اگرچه آنها کشور بسیار موفقی دارند اما مردم اسرائیل همواره در ترس، وحشت و نگرانی به سر می برند و چیزی که در این میان جای خالی آن به شدت احساس می شود امنیت است. بوش در ادامه سخنرانی خود خطاب به مقامات و مردم اسرائیل عنوان می کند که تنها راه دستیابی به امنیت آن است که فلطسین به استقلال دست یافته و به کشوری آزاد و مستقل تبدیل شود. جورج بوش در بخش دیگری از سخنرانی خود خطاب به مردم فلسطین می گوید: "شما به دنبال کشوری مستقل هستید و ما نیز از تلاش شما برای دستیابی به این هدف حمایت و پشتیبانی می کنیم اما تا زمانی که مردم اسرائیل به امنیتی مناسب و پایدار دست نیابند، شما به خواسته تان دست نخواهید یافت."

میچل در تأیید این اظهارات بوش عنوان می کند: "بوش در سخنرانی خود به دو طرف پیشنهاد می دهد که تمرکز و انرژی خود را تنها بر موفقیت خود معطوف نکنند، بلکه باید به فکر موفقیت طرف دیگر نیز باشند چرا که تنها در این صورت است که به خواسته خود دست خواهند یافت. من تصور می کنم بوش تلاش کرد در این سخنرانی هر دو طرف را به نوعی قانع کند. آنچه مسلم است این است که طی سال های متمادی، تلاش های بسیاری از این دست برای حل این مسئله صورت پذیرفته که همگی با شکست روبرو بوده اند اما من هنوز هم فکر می کنم که این بهترین گزینه ای است که ما در اختیار داریم."

میچل تردید دارد که ترامپ پس از روی کار آمدن به وعده خود مبنی بر انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس جامه عمل بپوشاند چرا که چنین اقدامی نشانه بارزی از رویکرد وی در طرفداری و حمایت از اسرائیل خواهد بود. میچل در این باره می گوید: "کاندیداهای ریاست جمهوری از هر دو حزب در طول فعالیت های انتخاباتی خود چنین وعده ای را به حامیانشان دادند. به نظر من این اتفاق دیر یا زود خواهد افتاد و این احتمال نیز وجود دارد که ترامپ یا رئیس جمهورهای آینده آمریکا بالاخره در این موضوع تصمیم گیری کرده و آن را اجرایی کنند."

این سناتور پیشین آمریکا در ادامه می افزاید: "شاید مسئله بیت المقدس یکی از جدی ترین مسائلی است که اسرائیل و فلسطین با آن روبرو هستند و شاید تنها مسئله ای است که فلسطینان در آن قدرت چندانی برای اعلام نظر خود را ندارند. اگرچه فلسطینیان می توانند در مورد مرزهای خود با اسرائیل، موضوع آب یا مسئله حمل و نقل تصمیم بگیرند اما آنچه مسلم است این است که بیت المقدس مهم ترین مسئله موجود برای آنان و البته برای همه است. بیت المقدس مسئله مهمی برای تمامی مسلمانان است و عربستان سعودی، اردن، مراکش و 7.1 میلیارد مسلمان دیگر در سراسر جهان همگی به شدت منتظرند ببیند که چه بر سر بیت المقدس خواهد آمد. البته این مسئله همان قدر که برای مسلمانان از اهمیت برخوردار است برای اسرائیلی ها و دیگر مردم سراسر جهان نیز اهمیت بالایی دارد. به نظرم بهترین کار این است که این مسئله را به خود طرفین واگذار کنیم تا در مورد آن مذاکره کرده و به نتیجه برسند. همان طور که بیل کلینتون و جرج دبلیو بوش پیشنهاد داده بودند، من نیز طرفدار ایجاد کشور فلسطین با مرکزیت شرق بیت المقدس هستم: سیاستی که آمریکا سال های بسیار زیادی است آن را در پیش گرفته است.

خبرنگار نشریه سالن به عنوان کسی که در گذشته با روزنامه «جروزلم پست» همکاری داشته و تجربیات مختصری نیز در مورد منطقه خاورمیانه دارد، معتقد است که پیشنهادهای ارائه شده در کتاب اخیر جرج میچل درباره بحران اسرائیل و فلسطین بسیار متعارف و معمولی است.

جورج میچل در پاسخ به این اظهار نظر می گوید: "من نیز معتقدم که پیشنهادهای مطرح شده در کتابم بسیار معمولی و متعارف هستند اما این به معنای نادرست یا اشتباه بودن آنها نیست. واقعیت این است که مواضع اتخاذ شده از سوی آمریکا در طی چند دهه اخیر و رویکرد روسای جمهور دموکرات و جمهوری خواه این کشور در قبال مسئله اسرائیل و فلسطین همگی عقلانی و درست بوده است. ما امیدواریم که اسرائیل و فلسطین نیز به شرایط مطلوبی دست یابند و به نظر می رسد تنها راه رسیدن به موفقیت و شرایط مطلوب آن است که آنها با یکدیگر بر سر راه حل دوکشوری مذاکره و همکاری کنند.

جورج میچل در پایان سخنان خود به تجربه خود در موضوع ایرلند شمالی اشاره کرده و معتقد است بحران اسرائیل و فلسطین تا حدی شبیه مسئله ایرلند شمالی است. وی در این باره می گوید: "زمانی که به ایرلند شمالی رفتم، دقیقاً با سؤالات مشابهی روبرو شدم. در ایرلند نیز مذاکرات صلح بسیاری برگزار شده بود اما در نهایت همگی آنها به شکست انجامیده بودند. بسیاری از من این سوال را می پرسیدند که آیا فکر می کنید این تلاش شما متفاوت از دیگر اقدامات انجام شده است؟ و من نیز به آنها پاسخ میدادم که باید تلاش کنیم تا طرفین درگیر را به گونه ای روبروی هم قرار دهیم که به حرف های یکدیگر گوش دهند. اگرچه برگزاری چنین مذاکره ای سخت خواهد بود، اما سخت تر از آن شرایط مردمی است که برای دهه ها در جنگ و درگیری با هم به سر می برند و بر سر دستیابی به یک توافق با مشکلات بسیاری روبرو هستند؛ درست مانند شرایطی که ما اکنون در خاورمیانه با آن روبرو هستیم."

منبع: نشریه سالن / مترجم: زهره شهریاری

انتشار اولیه: جمعه 19 آذر 1395 / انتشار مجدد: یکشنبه 28 آذر 1395