تلاش‌های پنهان در آمریکا برای پذیرش توافق هسته‌ای

نویسنده: الی لیک 

دیپلماسی ایرانی: به گفته کاخ سفید شبکه ای از کار شناسان، متخصصان و حامیان توافق با ایران از سال ۲۰۱۱ یعنی پیش از شروع جدی مذاکرات تلاش های خود را برای فراهم کردن زمینه و پذیرش توافق در آمریکا آغاز کرده بودند.

هفته گذشته ایمیل ها و اسنادی از سرور بنیاد غیردولتی کنترل تسلیحات پلوشر افشا شد. این صندوق پس از اینکه نیویورک تایمز به نقل از بن رودز نوشت که این صندوق به کاخ سفید در فراهم کردن زمینه پذیرش توافق هسته ای با ایران و قبولاندن آن به اعضای کنگره به کاخ سفید کمک کرده، تحت تحقیق و تفحص قرار گرفت. بن رودز به نشریه نیویورک تایمز گفته بود که حامیان توافق شامل یک اتاق پژواک می شدند و کار شناسان مستقل در حکم ابزار رسانه ای کاخ سفید عمل کرده اند.

اما کار بنیاد پلوشر در مورد ایران پیش از آنکه سخنی از توافق هسته ای در میان باشد و پیش از آنکه رودز به دیدارهای خود با گروه های پیشرو در امر زمینه سازی توافق اعتراف کند، شروع شده بود.

بنیاد پلوشر و مشتقات آن از سال ۲۰۱۱ «گروه استراتژی ایران» را تشکیل داده بودند. این گروه در طول زمان کمپینی پیچیده برای شکل دادن به روایت ملی در مورد ایران شکل دادند. کارویژه این کمپین، حامی جنگ جلوه دادن منتقدان دیپلماسی با ایران و بی اهمیت و ناچیز جلوه دادن خطرات برنامه هسته ای ایران پیش از آغاز رسمی مذاکرات در ۲۰۱۳ بود. هدف از این کار جلب توجه عمومی به خطرات این برنامه پس از عقد توافق در ۲۰۱۵ بود.

بر طبق دستور کار اولین جلسه گروه استراتژی ایران، این گروه که شامل نمایندگان انجمن کنترل تسلیحات، شبکه امنیت ملی، شورای ملی ایرانی-آمریکایی، فدراسیون دانشمندان آمریکا، شورای آتلانتیک و دیگران می شد، به دنبال گسترش رویه و مکانیسمی برای اجرای استراتژی ها، تاکتیک ها و روایت های کمپین ایران بود. اولین جلسه گروه در هفدهم آگوست ۲۰۱۱ تشکیل شد.

از آنجایی که  پلوشر بنیادی غیردولتی است، سالانه اسامی نهاد ها و ارگان های دریافت کننده کمک از سوی خود را منتشر می کند. اما تاکنون، نحوه عملکرد این شبکه از نهاد ها و کار شناسان سیاسی که با کمپین رسانه ای آن همکاری می کنند، از عموم پنهان مانده است.

دو مورد بین همه اعضای این کمپین مشترک است. همه آن ها کمک های قابل توجهی از پلوشر دریافت می کنند و  همگی به دنبال جلوگیری از جنگ با ایران هستند. در دوم آگوست ۲۰۱۱ هدر هرلبرت، دبیر اجرائی وقت شبکه امنیت ملی و پیتر فرنباخ از بنیانگذاران «ری تینک مدیا» در یادداشتی ارزیابی خود را از محیط رسانه ای در مورد ایران با گروه مذکور در میان گذاشتند. آن ها در این یادداشت محیط رسانه ای را بسیار دشوار ارزیابی کرده بودند.

طبق این یادداشت، مشکل این بود که در ۲۰۱۱ طیفی از اخبار در مورد ایران، از گزارش هایی در مورد پیشرفت برنامه هسته ای ایران گرفته تا گزارش های وزارت خزانه داری آمریکا که ایران را متهم به تبانی با القاعده می کرد، اعضای گروه را در وضعیت تدافعی قرار داده بود. آن ها در پاسخ نوشتند: «ما در موقعیتی قرار گرفته ایم که باید به تیتر اخبار و اظهارنظرهای منفی که به دنبال آن مطرح می شود، پاسخ دهیم.»

در میان پیشنهادات نویسندگان این موضوع مطرح شده بود که گروه استراتژی ایران می تواند به محافظه کارانی که از حمله نظامی به ایران حمایت می کنند، حمله کند و آن ها را مورد انتقاد جدی قرار دهد.

چهار سال بعد این رویکرد به سنگ بنای پیام کاخ سفید برای فروختن برجام به کنگره تبدیل شد. اوباما در یکی از سخنرانی های خود گفت: «گزینه هایی که ما با آن مواجه هستیم، در نهایت بین دیپلماسی و اشکال جنگ است.»

اگرچه سخنان گروه استراتژی ایران در مورد منتقدان، از سوی کاخ سفید منعکس شد اما موضع خود گروه در مورد ایران در سال ۲۰۱۵ نسبت به ایران، متفاوت از موضع آن در سال ۲۰۱۱ بود. کاخ سفید در ۲۰۱۵ و زمانی که توافق آماده شده بود، مرتبا اعلام می کرد که ایران تا چه اندازه به ساخت بمب اتم نزدیک شده بود. مدیرعامل پلوشر در مقاله ای در اسلیت نوشت که بدون توافق، ایران می توانست از سانتریفیوژهای خود برای غنی سازی اورانیوم لازم برای تولید یک یا چند بمب هسته ای در چند هفته استفاده کند.

سال گذشته کاخ سفید در آوریل، گزارش های خود را که در آن پیش بینی شده بود ایران سه ماه تا تولید سوخت لازم برای سلاح هسته ای لازم دارد، از حالت محرمانه خارج و منتشر کرد. در سال ۲۰۱۱ گروه استراتژی ایران مجموعه ای تحت عنوان «نکات کلیدی در مورد ایران و تسلیحات هسته ای» تهیه کرد.

این گزارش که از سوی پل پیلار- تحلیلگر اطلاعاتی که نویسنده اصلی «بررسی اطلاعات ملی ۲۰۰۲» بود که قبل از جنگ عراق با کنگره در میان گذاشته شد- نوشته شده بود، بر این نکته تاکید داشت که دیپلماسی بهترین راه حل برای کاهش توان هسته ای ایران است و حمله به تاسیسات هسته ای آن سازنده نخواهد بود. اما یک نکته مهم دیگر هم در این گزارش آورده شده بود. در این گزارش تاکید شده بود که وضعیت برنامه هسته ای ایران فوری و اورژانسی نیست. حتی در این گزارش تاکید شده بود که در صورت دسترسی ایران به سلاح هسته ای، آمریکا و غرب می توانند بدون اینکه نیازی به مصالحه منافع خود داشته باشند، با آن کنار آیند. گروه استراتژی ایران تا ۲۰۱۳ این رویه خود برای کم اهمیت جلوه دادن برنامه هسته ای ایران را ادامه داده بود.

زمان بندی در این مساله بسیار مهم است. در سپتامبر ۲۰۱۳ ایران و شش قدرت بززگ جهانی رسما دور جدید از مذاکرات را آغاز کردند. به گفته جو روبین که هم اکنون رئیس گروه استراتژی واشنگتن است، اختلاف نظر پلوشر در موضوع ایران در بازه ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ با موضع آن در ۲۰۱۵ بازتابی از وضعیت دیپلماسی با ایران و نگرانی واقعی حامیان توافق با ایران از احتمال حمله اسرائیل یا آمریکا به ایران بود.

جنیفر آبراهام سان مدیر روابط عمومی پلوشر در واکنش اعلام کرده است که این بنیاد به عنوان یک ارگان غیردولتی که تلاش خود را وقف کاهش تهدیدات هسته ای می کند به حمایت خود از کارشناسانی که در عدم دستیابی ایران به سلاح هسته ای تلاش کردند، افتخار می کند.

منبع: بلومبرگ / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25