کمک های نظامی روسیه به ایران معادلات را به هم می زند

نویسنده: اردوان امیرارصلانی

دیپلماسی ایرانی: به گفته یک نماینده مجلس ایران که عضو کمیته روابط خارجی و امنیت ملی ایران است، ایران باید «بسیار زود پس از آغاز سال» حدود 24 فروند جنگنده سوخو-35 دریافت کند. مطبوعات ایران به اتفاق آرا این کمک را برای تقویت ناوگان هوایی که بیشتر منسوخ شده اند، مفید می دانند و از نظر محافظه‌کارترین رسانه‌ها «این یک کابوس برای امریکا و اسرائیل» خواهد بود.

همکاری روسیه و ایران دو هدف را دنبال می کند. در درجه اول نظامی است. ارتش ایران اگرچه از نظر پیاده نظام و امنیت سایبری بسیار کارآمد است، اما هنوز تجهیزات تا حدی منسوخ دارد. چهار دهه تحریم های ایالات متحده امریکا معاملات تسلیحاتی بین ایران و کشورهای ثالث را در عمل غیرممکن کرده است.

در طول سی سال گذشته، بودجه دفاعی ایران منحنی تصاعدی داشته است تا بتواند صنعت دفاعی خود را توسعه دهد و برنامه‌های «ملی» مانند موشک‌های بالستیک را توسعه دهد. پهپادهای پیشرفته ای که امروزه استانداردها را در سراسر خاورمیانه تعیین می کنند.

پهپادهای ایرانی یک ابزار چانه‌زنی مفید بوده‌اند که به ایران امکان می‌دهد تا سوخو-35 روسی و همچنین 12 تاسیسات سامانه دفاع هوایی اس-400 را خریداری کند. به گفته رسانه های انگلیسی، روسیه در اوت 2022 بابت حمایت های 151.5 میلیون دلاری ایران غرامت می داد و همچنین سلاح های توقیف شده از غربی ها در جبهه اوکراین را برای ایران تامین کرد. با وجود تکذیب رئیس نیروی هوایی ایران، به نظر می رسد این موضوع با یکی از فرضیه های مطرح شده در مورد تامین سلاح های توقیف شده از ارتش های ناتو به ایران برای کپی کردن مطابقت دارد.

با توجه به این که تهران به علت انزوای بین المللی، دانش بسیار خوبی در زمینه مهندسی معکوس کسب کرده است. بنابراین، به احتمال زیاد، ایران درصدد حفظ حمایت نظامی خود از روسیه با هدف تامین امنیت تجهیزات تسلیحاتی و بهبود قابلیت های عملیاتی خود برای تضمین امنیت خود خواهد بود.

هدف دیگر همکاری روسیه و ایران پاسخ دادن به ضرورت های سیاسی و ژئوپلیتیکی است. تعلیق عملی اجرای توافق هسته ای و راه اندازی مجدد برنامه هسته ای ایران، آشفتگی زیادی را در بین همسایگان ایران در خاورمیانه، در وهله اول اسرائیل، به وجود آورده است. با توجه به انفعال جامعه بین‌المللی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اسرائیل «جنگ سایه» با تهران متشکل از ترور شخصیت‌های ایرانی مرتبط با توسعه هسته‌ای و حملات هدفمند به سایت های راهبردی مانند نیروگاه های نطنز و فردو را ادامه می‌دهد. بنابراین تهران با تجهیزات روسی قادر خواهد بود از تأسیسات حساس خود در برابر همه حملات خارجی، به ویژه اسرائیل محافظت کند.

این مسابقه تسلیحاتی برای ثبات منطقه بسیار نگران کننده است و باعث تشدید تنش در دولت یهود خواهد شد. هرگونه حمله بزرگ اسرائیل، واکنش تهران را از طریق نیابت های منطقه ای خود برمی انگیزد. پیامدهای این تشدید بسیار فراتر از دو کشور متخاصم خواهد بود و خاورمیانه را به جنگ جهانی می کشاند.

تنها راه جلوگیری از چنین احتمالی، تجدید توافق هسته ای ایران است. فعالیت ایران در کنار روسیه، علاوه بر این که این کشور را قادر می سازد امنیت خود را تقویت کند، بلکه به عنوان ابزاری برای فشار بر غرب برای انعقاد توافق هسته ای نیز در نظر گرفته شده است.

در تهران، سیاست «نگاه به شرق» با توجه به غیرقابل اعتماد بودن چین و انزوای روسیه که حتی متحدانش در آسیای مرکزی از آن بیزار هستند، در واقع به طور فزاینده ای مورد انتقاد قرار می گیرد.

برجام که در طول سه سال حیات خود اثربخشی خود را در عدم اشاعه هسته‌ای ثابت کرده، برای جلوگیری از جنگ در خاورمیانه  ضروری است. توافق ممکن است به عنوان حمایت ضمنی از جمهوری اسلامی به نظر برسد، اما علاوه بر آسودگی نسبی مردم ایران، این شایستگی را نیز خواهد داشت که از تهدیدات جنگ جلوگیری کند.

منبع: آتلانتیکو / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11