آیا روسیه همه را فریب داد؟

نویسنده: سمیح صعب

دیپلماسی ایرانی: حلب در هفته های اخیر شاهد حضور گسترده نظامی و سیاسی مخالفان سوری و حامیان خارجی آنها بوده که سرمایه گذاری های بسیاری را روی آن انجام داده اند. با وجودی که نوار پیرامونی شهر بمباران شده است، رسانه های غربی موفق شده اند میزان زیان هایی که به مناطق تحت کنترل گروه های مسلح وارد آمده است را برآورد کنند، بر اساس این برآوردها به نظر می رسد شمار قربانیان دو طرف جنگ برابر است. برتری رسانه ای سبب شد تا روسیه به دمشق فشار بیاورد که آتش بس موقت را بپذیرد در حالی که جبهه النصره در حال پیشروی در مناطق اطراف جنوب حلب است و بعد از تسلط چند هفته پیشش بر العیس و تلتها بر منطقه استراتژیک خان طومان مسلط شده است.

واشنگتن چندان از تحولات میدانی حلب به دور نیست با وجود این که جبهه النصره این روزها طلیعه دار جنگ شده است. عقب نشینی ارتش سوریه در حلب بی شک به سود استراتژی امریکا است. صحیح است که ایالات متحده به دنبال راه حل سیاسی در سوریه است. اما به دنبال راه حلی بر اساس معادله میدانی ای است که بر اوضاع سوریه تا قبل از 30 سپتامبر سال گذشته وجود داشت یعنی به قبل از دخالت نظامی هوایی روسیه به سوریه که معادلات جنگ را به سود حکومت اسد تغییر داد.

در مقابل روسیه تلاش می کند به راه حل سیاسی بر اساس دستاوردهایی که در پی دخالت نظامی اش در سوریه به دست آورده است، برسد. بر همین اساس بود که مسکو در 27 فوریه با واشنگتن به توافق توقف عملیات خصمانه در سوریه رسید که به دنبال آن دیدارهای ژنو فراهم شد و زیر سایه آن ارتش سوریه توانست تدمر را به کنترل خود در آورد. قبل از همه اینها روسیه حسن نیت خود را در قبال ایالات متحده نشان داد و بخش بزرگی از جنگنده های خود را که در 30 سپتامبر به سوریه فرستاده بود از این کشور بیرون کشید. حالا معادله جدید که دخالت هوایی روسیه در سوریه به وجود آورده بود، زیاد دوام نیاورده است. جلسات ژنو که با پیش شرط های سنگین بهت مخالفان را موجب شده بود، اکنون مورد بازبینی قرار گرفته و این بازبینی مورد حمایت بی سابقه امریکا و ترکیه و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس قرار گرفته است. تغییر واقعیت های میدانی که اخیرا به وجود آمده و سبب شده دخالت روسیه در حلب تا اندازه ای کم رنگ شود اکنون به سمتی می رود که برخی از دستاوردهای میدانی ارتش سوریه در مناطق دیگر که با حمایت هوایی نیروی هوایی روسیه به دست آمده بود، تحت تاثیر قرار بگیرد. در این جا این سوال به وجود می آید: آیا روسیه در سوریه همه را فریب داد یا این که این نهایت دخالت روسیه در سوریه است، و ادامه عملیات روسیه در سوریه می تواند این کشور را پرتگاه سوریه غرق کند؟

شکی نیست که روسیه با تحریم هایی که امریکا و اتحادیه اروپا علیه آن اعمال کرده اند، فرسوده شده است. اما عقب نشینی روسیه از سوریه تبعات دیگری را برای مسکو به دنبال خواهد داشت، و سبب می شود تا ایالات متحده فشارها را افزایش دهد و اقدام به تشدید تنش ها کند اگر ببیند که روسیه بیشتر از این نمی تواند کاری در سوریه انجام دهد و نمی تواند دست برتر نظامی را حفظ کند. این فقط واشنگتن نیست که از عقب نشینی روسیه نهایت استفاده را خواهد برد بلکه ترکیه و دیگر طرف های عربی که از مخالفان سوری حمایت می کنند نیز امیدوار می شوند که بتوانند وارد ماجراجویی های تازه ای شوند!

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: دوشنبه 27 اردیبهشت 1395 / انتشار مجدد: یکشنبه 9 خرداد 1395