وقتش رسیده سیاست خارجی ترامپ را جدی بگیریم

نویسنده: زاک بیوکمپ

دیپلماسی ایرانی: با کناره گیری تد کروز از رقابت های انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، دونالد ترامپ احتمالا نامزد نهایی جمهوری خواهان خواهد بود. احتمال این که ترامپ نماینده حزب جمهوری خواه در انتخابات باشد واقعی است و این احتمال به واقعیت نزدیک می شود. این بدان معنی است که ترامپ تنها یک گام قانونی تا نشستن بر کرسی ریاست جمهوری آمریکا فاصله دارد. پس وقت آن رسیده درباره احتمال رئیس جمهور شدن ترامپ و دیدگاه های او در سیاست خارجی به طور جدی صحبت کنیم. چرا که ترامپ در قامت رئیس جمهور تقریبا کنترل تمامی امور مربوط به روابط واشنگتن با کشورهای دیگر را در دست دارد، امری که در امور مربوط به سیاست داخلی چندان عملی نیست. اما سیاست خارجی ترامپ چگونه خواهد بود؟

برخی ناظران تلاش کرده اند تا مجموعه ای از باورها و اعتقادات این سیاستمدار جنجالی را در حوزه سیاست خارجی که چیزی شبیه به «دکترین ترامپ» است، شناسایی کنند. اما کسی نیست که بتواند دقیقا در این باره سخن بگوید. حتی ترامپ خود وقتی درباره سیاست خارجی صحبت می‎کند، تنها به شعارهایی مبهم و کلیشه ای بسنده می کند: این که آمریکا را دوباره قوی خواهد کرد، مشاغل را حفظ خواهد کرد، پیمان ها و توافق نامه های بهتری منعقد خواهد کرد و غیره.

گرچه ترامپ (برخلاف تد کروز) نگاهی ایدئولوژیک ندارد اما درباره مسائل کلیدی چون روسیه، چین و داعش نظرات خاص خود را دارد. برخی از نظراتش ملی گرایانه هستند، برخی ملی گرایانه و اقتصادی، و برخی ملغمه ای برای سرپیچی از طبقه بندی های معمول و مرسوم دنیای سیاست ایالات متحده. برخی از این نظرات مربوط به صحبت های وی در سال های گذشته است، زمانی که احتمالا هنوز قصد رئیس جمهور شدن نداشت. با کنار هم گذاشتن این سخنان از گذشته تا امروز می توان به دکترینی فرضی و نسبتا رادیکال و (البته گاه) ترسناک از دونالد ترامپ رسید.    

برنامه ترامپ برای مقابله با داعش

دیدگاه ترامپ برای مقابله با داعش افراطی تر از نظرات محافظه کارترین جمهوری خواهان است، حتی افراطی تر از برنامه خود او برای ممنوع کردن ورود مسلمانان به ایالات متحده. طرح ابتدایی او برای داعش قطع کردن منابع مالی حاصل از فروش نفت این گروه تروریستی است، که همین امروز هم در کاخ سفید دنبال می شود. البته ترامپ وعده بمباران مواضع داعش را داده و گفته که شرکت های نفتی آمریکایی را برای بازسازی زیرساخت های ویران شده به عراق و سوریه خواهد فرستاد تا نفت این دو کشور را برای ایالات متحده مصادره کنند. ترامپ مدت هاست که از این ایده حمایت می کند. او در سال 2007 نیز گفته بود که آمریکا باید نفت عراق را برای جبران ضرر و زیان ایالات متحده در طول جنگ عراق مصادره کند. ترامپ در مصاحبه ای در سال 2011 گفته بود: «در زمان های گذشته وقتی در یک جنگ بودیم، پیروز میدان صاحب غنایم بود. شما وارد جنگ می شوید و پیروز می شوید، شما هیچ چیز را نمی دزدید... فقط یک و نیم تریلیون دلاری که در این جنگ هزینه کردیم را پس می گیرید.»

ترامپ همچنین وعده داده که استفاده از شکنجه هایی مانند «ایجاد احساس خفگی مصنوعی» را باز می گرداند. او حتی قول داده که روش های شکنجه تروریست ها در دولت او شدیدتر (از دوران بوش) خواهد بود. او در یک کارزار انتخاباتی در ماه نوامبر گفته است: «خودتان را گول نزنید. استفاده از این روش ها کارآمد بود. فقط یک احمق می گوید که این روش ها کارآمد نبوده اند.»

ترامپ معتقد است که خانواده مظنونان عضویت در گروه داعش نیز مستحق مجازات و حتی مرگ هستند. او در این باره گفته است: «وقتی این تروریست ها را می گیرید مجبورید که خانواده هایشان را نیز کنترل کنید.»

این در حالی است که طبق قوانین ایالات متحده و قوانین بین المللی شکنجه و کشتن غیرنظامیان غیرقانونی است.

تقابل با چین و مکزیک

دونالد ترامپ عمیقا درگیر چین و مکزیک است و هر دو کشور را تهدیدی جدی برای اقتصاد ایالات متحده می بیند. ترامپ عقیده دارد که ارزش پایین یوان، واحد پول چین، به توانایی آمریکا برای صادرات آسیب زده و جدی نبودن قوانین حمایت از مالکیت معنوی باعث شده که سرقت چین از محصولات آمریکایی بالا بگیرد. این سیاستمدار یک طرح چند مرحله ای را برای مقابله با این مسئله دارد: متهم کردن رسمی چین به دستکاری ارزی، اعزام نیروی نظامی بیشتر به دریای جنوبی چین، و پرداخت بدهی های ملی به پکن از جمله راهکارهای ترامپ برای مقابله با چین است. ترامپ معتقد است برای کسب اطمینان از این که چین نمی تواند با استفاده از اوراق قرضه دولتی آمریکا از واشنگتن باج خواهی کند، کاخ سفید باید بدهی ملی خود را تسویه کند.

ترامپ درباره مکزیک و مهاجران غیرقانونی این کشور که امروزه در ایالات متحده زندگی می کنند نیز احساس مشابهی دارد. جنجالی ترین طرح او درباره مکزیک و بحران مهاجران این کشور، احداث دیواری در مرز دو کشور است. از نگاه ترامپ، دولت مکزیک نه کارگران ماهر خود که بدترین شهروندانش را راهی آمریکا می کند و بنابراین سزاوار برخورد قهری ایالات متحده است.

تعامل با ولادیمیر پوتین

با وجود لحن تند ترامپ نسبت به تروریسم، مکزیک و چین، آنچه مایه حیرت است، مواضع وی در برابر روسیه است، کشوری که به اعتقاد بسیاری در واشنگتن هنوز دشمن شماره یک ایالات متحده است. از نگاه ترامپ، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، سیاستمدار قدرتمند قابل احترامی است که منافع مشترکی با آمریکا در نابودی داعش دارد و بنا براین می تواند شریک واشنگتن باشد. البته پوتین نیز به نوبه خود گفته که در دوران ریاست جمهوری ترامپ روابط ایالات متحده ـ روسیه بهتر خواهد شد.

توافق هسته ای ایران

به اعتقاد دونالد ترامپ توافق هسته‎ای با ایران وحشتناک است. او در مصاحبه خود در ماه جولای گفته است: «ما در این توافق میلیاردها دلار پول به آن ها (ایرانیان) دادیم که نباید می دادیم. ما باید پول را نگه می داشتیم.»

ترامپ اما برخلاف بسیاری از جمهوری خواهان وعده نداده که در صورت انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهور، توافق با ایران را از میان خواهد برد. در عوض او می گوید توافق با ایران را در سخت ترین شکل ممکن اجرا کرد (و مشخص نیست که منظور او دقیقا چیست). ترامپ گفته است: «به عنوان یک قرارداد بد، من هم در برابر این قرارداد بسیار سرسخت خواهم بود.»

در مجموع می توان گفت، گذشته از سیاست ترامپ در برابر داعش، رویکرد این تاجر تازه سیاستمدار شده در برابر خاورمیانه کلی است. او اغلب در شیپور مخالفت با جنگ عراق می دمد (و تاکید دارد که پیش از آغاز جنگ هم با آن مخالف بوده که البته دروغ می گوید). ترامپ درباره خاورمیانه یک حکم کلی دارد: «این منطقه یک باتلاق بزرگ است که ایالات متحده باید از آن دور بماند.» معنی سخن ترامپ این است که در دوره ریاست جمهوری اش هیچ جنگی را برای سرنگون کردن دیکتاتورها به راه نخواهد انداخت.

آنچه مشخص است تناقض های جدی در جهان بینی ترامپ نسبت به تحولات جهانی است. رویکردهای او از مواضعی به شدت واقع گرایانه تا رویکردی کاملا استعمارگرایانه در نوسان بوده و همین است که درک سیاست خارجی او را دشوار می کند. در این میان آنچه او را به شدت غیرقابل پیش بینی می کند: تصمیم گیری ها و محاسبات او روی نقشه جهان است که باعث می شود نتوان رفتار او را پیش بینی کرد. و این غیرقابل پیش بینی بودن شاید بیش از هر چیز دیگری ریاست جمهوری دونالد ترامپ را ترسناک می کند.

منبع: وکس/ ترجمه: بهاره محبی