روسیه برنده جنگ سرد در مدیترانه

نویسنده: فردیک کاگان، جان میلر 

دیپلماسی ایرانی: روسیه در لوای حمایت از بشار اسد اقدام به احداث پایگاه دریایی و هوایی در سواحل سوریه کرده و بدین ترتیب در حال رقم زدن پیروزی برای خود در جنگ سرد مدیترانه است.

این اقدام جسورانه روسیه را می توان فاجعه ای برای آمریکا و متحدان آن خواند. در این شرایط اوباما بدون این که واکنش خاصی از خود نشان دهد، روسیه را به چشم متحدی در سوریه برای مبارزه با داعش می نگرد.

کشتی ها و هواپیماهای روسی یکی از متحدان ناتو، یعنی ترکیه را در معرض خطر قرار داده اند و احتمال دارد که در ادامه تلاش های پوتین برای از میان بردن این اتحاد، سایر اعضای ناتو نیز مورد تهدید قرار گیرند.

حفظ استحکامات سوریه به زودی آمریکا را ناگزیر می کند که کشتی و جنگنده های بیشتری را برای حفظ قدرت عملیاتی خود روانه منطقه ای کند که نزدیک به ربع قرن حیاط خلوت ناتو بوده است. اگر آمریکا نتواند این کار را انجام بدهد، باید چشم انتظار سناریوهای بدتری باشد.

به نظر می رسد که تاریخ به عقب بازگشته است. در دوران جنگ سرد، شوروی با استفاده از پایگاه های هوایی مختلف خود در سوریه، لیبی و مصر به اعمال قدرت در خاورمیانه می پرداخت. با سقوط اتحاد جماهیر شوروی، همه این پایگاه ها برچیده شد و عرصه را به نفع کشتی ها و جنگنده های ناتو ترک کردند.

ولادیمیر پوتین در اواخر 2011 با اعلام خبر ارسال کشتی و تجهیزات به پایگاه طرطوس برای کمک به رژیم بشار اسد، پروژه احیاء قدرت روسیه را کلید زد.

کمک به اسد هیچ گاه هدف اصلی نبوده است، بلکه تنها جزئی از استراتژی کلان روسیه برای احیای موقعیت استراتژیک خود بوده است. به گفته مارک فرگوسن، روس ها اخیرا به وضوح از حضور دائم خود در مدیترانه، خروج از محاصره نظامی ناتو، تحریم های اقتصادی و انزوای سیاسی سخن رانده اند.

روسیه تسلیحاتی را در اختیار رژیم سوریه قرار داده که در مبارزه با تروریسم کارایی ندارد. فروش موشک های کروز ضد کشتی با قابلیت بالا و فروش سیستم های دفاع هوایی پیشرفته به سوریه چه کارایی می تواند در مبارزه با تروریسم داشته باشد؟

هدف از فروش این تسلیحات به سوریه، محدود کردن قدرت عملیات آزادانه در مدیترانه از سوی ناتو است. پوتین همچنین جنگنده قدرتمندی به سوریه فرستاده است که می توانند در سرتاسر پهنه ناتو اقدام به عملیات کنند.

به گفته مقامات ناتو، فعالیت زیردریایی های روسی در محدوده شمال آتلانتیک نیز به سطح فعالیت در دوران جنگ سرد باز گشته است. زیردریایی های روسی می توانند در صورت حرکت در پهنه مدیترانه هم اهداف دریایی و هم اهداف زمینی را هدف قرار دهند.

این تحرکات روسیه می تواند به عنوان تهدیدی جدی هم به لحاظ استراتژیک و هم به لحاظ خدشه بر مبارزه با تروریسم، برای ناتو باشد. ناتو همواره بر توانایی خود برای هدف قرار دادن تروریست ها در ساحل آفریقای شمالی و در سرتاسر خاورمیانه از طریق پایگاه های خود در مدیترانه متکی بوده است.

از 1991 تاکنون هیچ نگرانی در مورد بروز جنگ هوایی یا دریایی در مدیترانه وجود نداشته است. اما هم اکنون شرایط عوض شده است. در شرایطی که قانون کاهش بودجه نظامی، آمریکا را مجبور می کند تعهدات فرا سرزمینی خود را محدود کند، غرب ناگزیر است دست به دامن نیروهای دیگر مثل کشورهای خلیج فارس و پاسیفیک غربی شود که آنها نیز از توانمندی قابل ملاحظه ای برخوردار نیستند.

پوتین توانسته راه حلی هوشمندانه برای تحمیل هزینه های سنگین یا خطرات بزرگ به آمریکا پیدا کند تا بدین تریتب ناتو را تحت فشار گذاشته و حتی آن را در معرض فروپاشی قرار دهد. پوتین پروژه خود برای احیای روسیه، به عنوان یک قدرت نظامی جهانی را آغاز کرده است.

نکته قابل توجه این است که پوتین نه تنها اوباما، بلکه ترامپ نامزد تندرو جمهوری خواه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را نیز توانسته متقاعد کند که این شکست استراتژیک را بپذیرند.

منبع: امریکن اینترپرایز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی /25