اسرائیل با توافق هسته‌ای کنار بیاید

نویسنده: افرائیم هالوی، رئیس سابق موساد

دیپلماسی ایرانی: مذاکرات کنگره درباره توافق هسته ای ایران به پایان رسیده است. اوباما بر مخالفان غلبه کرد و توافق هسته ای با ایران به اجرا در خواهد آمد. اسرائیل هم باید با این مساله کنار بیاید.

در تقابلی فاحش با واشنگتن، در اسرائیل هیچگونه بحث عمومی درباره جزئیات مفاد توافق ایران مطرح نشد. بیشتر مخالفان از روی میهن پرستی از نتانیاهو حمایت کردند. نتانیاهو با شدیدترین و تندترین موضعگیری با توافق ایران مخالفت کرد و آن را هموار کردن راه رسیدن ایران به سلاح هسته ای دانست. مردم اسرائیل هیچ توضیحی از نخست وزیر خود برای دلایل مخالفت سرسختانه اش با این توافق نخواستند. نتانیاهو گفت این یک توافق بد است و تمام!

در واقع بسیاری از چهره های متخصص و آشنا با پیچیدگی های مساله (از جمله نویسنده این مقاله) نظری خلاف این را داشتند. اوزی ایلام مدیر سابق کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل، ایساک بن اسرائیل رئیس سابق تحقیق و توسعه کل تشکیلات دفاعی اسرائیل و یک استاد برجسته امور استراتژیک و رئیس آژانس فضایی اسرائیل و مئیر داگان رئیس موساد (جانشین فعلی نویسنده) از جمله افرادی بودند که با نتانیاهو هم عقیده نبودند.

در درجه اول این نکته باید مورد توجه قرار بگیرد که علیرغم توجه گسترده که به بحث غنی سازی اورانیوم در دوران برگزاری مذاکرات شد، این مسئله هیچگاه جنبه بحرانی مساله هسته ای ایران نبوده است. عنصر محوری در رابطه با برنامه هسته ای ایران تأسیسات آب سنگین اراک بود که برای تولید اورانیوم غنی شده با فرایند پلوتوژنیک بوده که شامل پلوتونیوم می شود؛ ماده ضروری برای ساخت سلاح در کلاهک هسته ای بالستیک. در نتیجه توافق خواستار از بین بردن رآکتور اراک است.

بعضی از اسرائیلی ها به حساسیت رآکتور اراک اشاره کردند؛ اما در عرصه عمومی هیچ کس (در اسرائیل) جرات نداشت به بخش های مثبت این توافق اشاره کند و مثبت پنداشتن توافق ایران یک تابو در جامعه اسرائیل محسوب می شود.

در توافق ایران به طور برجسته به دو تأسیسات دیگر اشاره شده است. هر کدام شامل هزاران سانتریفیوژ که پتانسیل غنی سازی اورانیوم در مقیاس خطرناک را دارند. فردو که طبق توافق سانتریفیوژهای آن برداشته می شود و دیگری نطنز که با تعداد سانتریفیوژهای کمتر قادر به غنی سازی اورانیوم در سطح پایین تر خواهد بود.

طیق توافق این تأسیسات در هر زمان بازرسی را خواهند پذیرفت. تأخیر 24 ساعته [در بازرسی ها] تنها برای زمانی است که نسبت به عملیات غیرقانونی در دیگر سایت ها (بویژه در سایت های نظامی بسته) شکی ایجاد شده باشد.

هیچ یک از این جزئیات توسط مقامات اسرائیلی برای مردم اسرائیل مطرح نشد و مورد بحث قرار نگرفت. مردم آمریکا از تلویزیون شاهد درگیری ها و بحث ها در کنگره بودند. مجلس ایران عرصه مذاکره پیرامون توافق بود. اما هیچ گونه بحثی در رابطه با جزئیات توافقی که بعضا تهدید وجودی برای اسرائیل خوانده می شود در اسرائیل صورت نگرفت.

یک نظرسنجی جدید نشان می دهد که 84 درصد از مردم اسرائیل معتقدند که ایران یک تهدید وجودی برای اسرائیل است. با توجه به عدم آگاهی از مفاد توافق در اسرائیل نتایج این نظرسنجی بر چه اساسی شکل گرفته است؟ صحبت های نتانیاهو تنها مبنای شکل گیری این عقیده در بین مردم اسرائیل است.

شکل گیری مذاکرات ۱+۵ خود از دستاوردهای این نشست محسوب می شود. روسیه در رابطه با موشک های بالستیک همیشه ایران را مورد حمایت جدی قرار داده است. چین تسهیلات جداسازی اورانیوم ایران در اصفهان را فراهم کرده است. هرچند که تنش های اوکراین منجر به اعمال تحریم هایی علیه روسیه از جانب آمریکا شده بود، اوباما ائتلاف موفقیت آمیزی با این دو کشور در مذاکره پیرامون مسئله هسته ای ایران داشت.

با وجود اینکه شش قدرت جهانی در این مذاکرات و امضای توافق شرکت داشتند تنها اوباما از سوی اسرائیل سرزنش شد. حتی روسیه و چین با وجود کمک هایشان به ایران از این سرزنش ها کنار گذاشته شدند. این سیاست اسرائیل را نمی توان به راحتی توضیح داد. توافق ضعف هایی دارد که البته باید به آن پرداخته می شد اما نه این که نقص هایش را در بوق و کرنا فریاد زنند و به دستاوردهای آن توجهی نشود؛ آنچه که اسرائیل انجام داد.

در حالی که برای مخالفت های صریح با توافق هسته ای ایران هنوز جا هست نباید همکاری ایران و روسیه را در سوریه از نظر دور داشت. روسیه در حال تجدید قوا در سوریه است. روسیه اقدام به فرستادن صدها نیروی متخصص و هواپیماهای حمل سلاح های پیشرفته به سوریه کرده است؛ برای مبارزه با داعش و یا تجهیز نظامی حزب الله.

اسرائیل این اقدامات در منطقه را پیشرفتی شوم و نابود کننده تلقی خواهد کرد. این اقدامات نیازمند همکاری های نزدیک کاخ سفید و اورشلیم و همکاری های دو حزبی در کپیتول هیل خواهد بود.

ایالات متحده باید در سال 2016 رئیس جمهوری را برگزیند که بتواند در مقابل روسیه، چین و ایران بایستد. این مسئله برای منافع ملی اسرائیل نیز امری حیاتی است.

با چنین احساس خطری از جانب ایران و روسیه، اورشلیم با هوشیاری تمام عمل خواهد کرد. زمان آن رسیده که اسرائیل در رابطه با ایران سنگ هایش را با آمریکا وابکند.

منبع: فوروارد/ مترجم: پریسا فرهادی