چرا اردوغان انتخابات زودهنگام می خواهد؟

عصر ایران ؛ صلاح الدین هرسنی*  - برگزاری انتخابات پارلمانی ترکیه در  7 ژوئن 2015 نتوانست وضعیت حزب حاکم و آرایش احزاب برای تشکیل دولت در پارلمان را مشخص نماید.در انتخابات پارلمانی 7 ژوئن 2015 حزب حاکم عدالت و توسعه(AKP) ، حزب جمهوری خواه خلق (CHP) ، حرکت ملی (MHP)و حزب دمکراتیک خلقها (HDP)  که به عنوان حزب کردها شناخته می شود به ترتیب واجد بیشترین آرا شدند و پس از آن برای تشکیل حکومت ائتلافی کوشیدند اما حاصل رقابت آنها منتج به تشکیل دولت ائتلافی نشد.
 
نظر به پیروزی های مکرر حزب عدالت و توسعه در انتخابات  13 سال اخیر  ترکیه، انتظار می رفت که این حزب نتیجه انتخابات پارلمانی 7 ژوئن را نیز به نفع خود تمام کند و یا در حالت بدبینانه این حزب بتواند با قبول مشارکت احزاب دیگر، دولت ائتلافی تشکیل دهد؛اما تلاش این حزب برای تشکیل دولت ائتلافی در ترکیه به شکست انجامید و این حزب چاره ای جز برگزاری انتخابات پیش از موعد در ماه نوامبر در پیش رو نمی بیند . البته به گمان برخی ناظران رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه از همان ابتدا با گزینه تشکیل دولت ائتلافی موافق نبود و خواستار کسب اکثریت مطلق کرسی های پارلمان در یک انتخابات زودهنگام دیگر بود و در این راه آنچه  مزید علت ناکامی حزب عدالت و توسعه در تشکیل دولت شد،دست رد رهبران احزاب رقیب برای  تشکیل دولت ائتلافی با رهبران حزب عدالت و توسعه بود.

 حال با توجه به وضعیت نامشخص احزاب برای تشکیل دولت، انتخابات زودهنگام پارلمانی ترکیه در ماه نوامبر 2015 بجای دولت ائتلافی در دستور کار حزب عدالت و توسعه قرار گرفته است و اردوغان وعده برگزاری انتخابات در اول ماه نوامبر را داده است.تردیدی نیست که اصرار اردوغان برای برگزاری  انتخابات پارلمانی اهدافی خاص دارد.
 
در این راستا وآنچنانکه از شواهد تحولات اخیر و درگیری ارتش ترکیه با گروه دولت اسلامی و پ. ک .ک،بر می آید،اولین هدف حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان از برگزاری انتخابات زودهنگام،تمهید شرایطی است که بتواند توازن آرا در انتخابات پارلمانی ماه نوامبر به نفع آنان تغییر یابد.لذا این حزب در تحقق این هدف به آرای طرفداران حزب حرکت ملی به رهبری "دولت باغچه لی" چشم دوخته است.به واقع درگیری ارتش ترکیه با گروه دولت اسلامی و پ.ک.ک آنهم با تهییج احساسات ناسیونالیستی سبب خواهد شد که بخشی از آرای طرفداران حزب حرکت ملی آرای در انتخابات پارلمانی زود هنگام را روانه سبد حزب عدالت و توسعه شود.

دومین هدفی که رهبران حزب عدالت و توسعه در برگزاری انتخابات زود هنگام تعقیب می نمایند، تلاش برای فرصت سازی آنهم با هدف کنار گذاشتن احزاب نزدیک به کردهاست، یعنی احزابی چون حزب دموکراتیک خلق ها که راهبرد شان مانع اصلی تحقق اهداف رهبران حزب عدالت و توسعه در انتخابات 7 ژوئن 2015 بوده است.در نگاه "صلاح الدین دمیرتاش" رهبر حزب دموکراتیک خلق ها، سناریو های مکرر رهبران حزب عدالت و توسعه  در فضای امنیتی ایجاد شده که حملات ارتش به مواضع گروه پ. ک. ک در عراق و سوریه و ترکیه و همچنین مقابله با داعش را به همراه دارد، در وقت حاضر چیزی جز یک بازی طراحی شده برای فریب افکار عمومی وتکیه مجدد بر کرسی قدرت نیست.

هدف  دیگری  که رهبران حزب عدالت و توسعه و اردوغان در برگزاری انتخابات مجدد در صدد تعقیب آنند،اجرای منویات بلند مدت خود با هدف احیا و اعاده نوعثمانی گرایی است. چنین هدفی در نگاه رهبران حزب عدالت و توسعه جز با تغییر قانون اساسی  و نیز تغییر نظام سیاسی ترکیه از نظام پارلمانی به نظام ریاست جمهوری امکان پذیر نیست. شواهد و قراین نشان می دهد که به رغم همه توفیقاتی که رهبران حزب عدالت و توسعه در عرضه الگوی نظام نمایندگی به دست آورده اند، کارنامه  فعالیت سیاسی آنان از عیب و لکه سیاه خالی نیست؛ از اینرو بعید به نظر می رسد که به رغم همه تمهیدات، پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی ماه نوامبر تکرار شود و خطر تکرار نتایج انتخابات هفتم ژوئن در انتخابات آتی حزب اردوغان را تهدید می کند.

 در این رهگذر برای رهبران حزب عدالت و توسعه  آنچه که باید دارای اهمیت باشد،تغییر وضعیت کنونی ترکیه است.رهبران حزب عدالت و توسعه  باید برای تاسیس یک دولت یکپارچه به گزینه تقسیم قدرت رضایت دهند. مسلم است که رضایت  و مشروعیت دادن رهبران حزب عدالت و توسعه به ترکیب آرای موجود در سپهر سیاست ترکیه که حاکی از پایان یافتن دوره حاکمیت تک حزبی آنها و نیاز به تعدیل مواضع و ائتلاف با دیگر احزاب است، می تواند به ادامه تنش ها و  تصاعد بحران در سپهر سیاسی ترکیه پایان می دهد.

* دکترای روابط بین الملل و مدرس دانشگاه