اجرای توافق هسته‌ای سخت‌تر از مذاکرات است

نویسنده: جی. متیو مک اینس *

دیپلماسی ایرانی: خب ما یک توافق هسته ای با ایران داریم. توافقی که شمار سانتریفیوژها و تحریم ها را کاهش می دهد. در ادامه به پنج نکته مهم پس از این توافق اشاره می شود.

1- اجرای توافق احتمالاً آشفته تر از مذاکرات است

می توان انتظار داشت که ایالات متحده و شرکای مذاکره کننده در چند ماه و سال آینده بر سر شرایط توافق هسته ای و اجرای آن با ایران به چانه زنی ادامه دهند. کنگره باید نقش مهمی در کمک به اجرای توافق و تعیین مجازات کافی در صورت نقض توافق بازی کند.

2- ایران در زمینه برنامه هسته ای بازی طولانی مدتی را انجام خواهد داد

حتی اگر توافق به صورت موفقیت آمیزی جاه طلبی های ایران را به مدت 10 سال مهار کند، تهران پس از سال 2025 که توافق به پایان می رسد، برنامه هسته ای صنعتی خواهد داشت. ایران در آن زمان می تواند به شرایط قبل از مذاکرات کنونی بازگردد و حتی بمب هم بسازد. تولید تنها چند عدد سلاح هسته ای به سبک کره شمالی می تواند موجب فراهم آمدن یک مزیت استراتژیک محدود و قدرت بازدارندگی هسته ای در مقابل اسرائیل و ایالات متحده شود. ممکن است تهران به سبک پاکستان تا زمان تشکیل زرادخانه اتمی صبر کند. ایران محدودیت های موقت در مقابل برنامه های هسته ای خود را به عنوان فرصتی مناسب برای کسب ثروت بادآورده ناشی از لغو تحریم ها می بیند.

3- جامعه اطلاعاتی ایالات متحده با انتظارات غیرمعقولی روبه رو است

کاخ سفید و وزارت خارجه به منظور توجیه توافق، به طور مکرر اظهارات غیرمسئولانه ای درباره توانایی های جامعه اطلاعاتی ایالات متحده انجام داده اند. با وجود تلاش های متعدد و توانایی نهادهای اطلاعاتی ما، ایالات متحده هیچ وقت آگاهی کاملی از گذشته و حال برنامه هسته ای ایران نداشته است. همچنین این که ایالات متحده بتواند نقض توافق از سوی ایران را متوجه شود و آن را به اطلاع جهان برساند هم چندان قطعی نیست. من از این می ترسم که در صورتی که توافق در آینده فرو بپاشد، جامعه اطلاعاتی ایالات متحده به عنوان قربانی معرفی شود.

4- توافق می تواند توانایی ارتش ایالات متحده برای انجام عملیات در خاورمیانه را مورد تهدید قرار دهد

بسیاری از ناظران نگران صرف 150 میلیارد دلار آزاد شده از تحریم ها در گسترش بی ثباتی و حمایت از تروریسم در منطقه هستند. مشکل بزرگتر استفاده ایران از این پول ها برای افزایش توانمندی در زمینه موشکی، هوایی، دریایی، پدافند هوایی و نیروی زمینی است، به ویژه این که به موجب توافق هسته ای، تحریم های تسلیحاتی هم لغو می شوند.

ایالات متحده و متحدین عرب خلیج فارس در حال حاضر مشغول مبارزه با تهدید بالستیکی و موشک های کروز، مین های دریایی، زیردریایی ها و قایق های تندرو و مسلح ایران در خلیج فارس هستند. اگر روس ها و چینی ها اجازه یابند که تسلیحات پیشرفته تر بفروشند، این امر توانایی آمریکا برای انجام عملیات نظامی در این منطقه را دچار مشکل می کند.

5- انتظار یک ایران بهتر، پس از توافق ساده انگارانه است

دولت امید دارد که توافق، رهبران تهران را مایل به همکاری بیشتر کند و منجر به تغییرات مثبت در چشم انداز امنیتی منطقه شود. گذشته از نتایج معمولاً غیرسازنده ای که واشینگتن در قبال شکل دهی به سیاست داخلی دیگر کشورها انجام می دهد، این یک رویا است که فکر کنیم رهبر معظم ایران اصول ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی سیاست خارجی ایران را تغییر دهد. آیا وضعیت حقوق بشر بهتر می شود؟ در مقابل برای جلوگیری از تاثیرات سیاسی و فرهنگی غربی که بر اثر گشایش اقتصادی حاصل می شود و ایدئولوژی حکومت را تهدید می کند، فشار داخلی بیشتر می شود.

* عضو موسسه آمریکن اینترپرایز و کارشناس ارشد ایران در نیروی فرماندهی مرکزی ایالات متحده

منبع: نشنال اینترست/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20