بغداد، تهران و قاهره را به هم نزدیک می‌کند؟

دیپلماسی ایرانی: حیدر العبادی، نخست وزیر عراق در حالی به قاهره سفر کرده که دو کشور در مرحله حساسی به سر می برند. اتفاقا همین حساسیت سبب شده است تا همکاری های دو طرف برای حل مشکلات منطقه و ایجاد پایگاهی مناسب برای همکاری های امنیتی و اقتصادی و برای مبارزه با تروریسم افزایش یابد.

یک دیپلمات آگاه مصری در این باره به روزنامه العرب، چاپ لندن گفته است که مصر به زودی میزبان هیئت نظامی عراق خواهد بود تا کار آموزش نیروهای عراقی در قاهره و چگونگی استفاده از ادوات نظامی پیشرفته آغاز شود.

این دیپلمات همچنین می گوید که طرف مصری از طرف عراقی خواسته است تا برای حل مشکلات طایفه ای و بدبین های موجود در این زمینه تلاش کند و رئیس الازهر نیز در دیدار خود با نخست وزیر عراق از رهبران شیعی و سنی عراق خواست تا گفت وگوهای گسترده ای را آغاز کنند تا تلاش های تازه ای برای آرام کردن ابعاد طایفه ای در این کشور آغاز شود.

حیدر العبادی، نخست وزیر عراق روز شنبه در راس هیئتی بلندپایه به مصر سفر کرد و ضمن دیدار با ابراهیم محلب، همتای مصری خود مذاکرات مفصلی را بر سر توسعه دو جانبه و چگونگی عبور از مرحله سخت کنونی منطقه انجام داد. تمرکز عمده گفت وگوها بر چگونگی مبارزه با تروریسم در منطقه و ایجاد زمینه های مناسب برای همکاری های امنیتی و اقتصادی میان دو کشور بود.

محلب در کنفرانس خبری مشترک خود با العبادی گفت: «ما بر اهمیت همکاری ها و هماهنگی های امنیتی و اطلاعاتی در مبارزه با تروریسم توافق کردیم.»

العبادی نیز گفت: «ما و مصر مصالح مشترکی در مبارزه با تروریسم در منطقه داریم و همکاری های ما فقط در بخش نظامی نخواهد بود بلکه همکاری های اقتصادی و اجتماعی میان دو کشور و احترام متبادل و عدم دخالت در امور داخلی دو کشور را نیز شامل خواهد شد.»

نخست وزیر عراق تاکید کرد، تروریسم فقط شبکه داعش نیست، گروه های بسیاری در حال حاضر وجود دارند که شاید با داعش متفاوت باشند اما سموم تروریسم را در خود دارند که باید از بین بروند.

منابع سیاسی آگاه به روزنامه العرب گفته اند که در دیدار میان عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر با حیدر العبادی دو طرف درباره چگونگی مشارکت در بعضی از عملیات لجستیکی در پیمان بین المللی مبارزه با تروریسم و همچنین چگونگی همکاری دولت های دو کشور در این زمینه با یکدیگر گفت وگو کردند. دو طرف در این گفت وگوها تاکید کردند که نقش مصر در حال حاضر تنها محدود به تبادل اطلاعات و امنیت باشد چرا که برای دولت مصر دشوار است که بتواند خود را درگیر عملیات نظامی میدانی کند.  

هانی خلاف، نماینده سابق اتحادیه عرب در عراق در این باره می گوید: «سفر العبادی به مصر در این برهه زمامی به خصوص اهمیت بسیاری دارد. این دیدار مدت کوتاهی بعد از سفر رئیس جمهور السیسی به کویت انجام شد. این دیدار می تواند در مسائل به شرق دنیای عرب بسیار مهم باشد. بغداد در عین حال می تواند نقشی مهم و ایجابی در فراهم کردن یک نظام لازم در روابط عربی – ایرانی ایفا کند.»

وی در ادامه می افزاید: «عراق می تواند برای ایجاد زمینه لازم برای کاهش اختلافات میان دو کشور و پیگیری اوضاع امنیتی و سیاسی و همچنین ایجاد توازن در نقش ایران در منطقه و اداره گفت وگوهای تهران – قاهره نقش آفرینی کند.»

تحلیلگران بر این باورند در دوره های اخیر مصر تلاش کرده است از تشدید تنش در روابطش با ایران خودداری کند و بر خلاف بسیاری از کشورهای عربی نسبت به حضور موثر ایران در جهان عرب نظیر عراق، سوریه، لبنان، یمن و حتی فلسطین و ارتباطاتش با حماس هیچ موضعی نگرفته است. بلکه بر عکس گفته می شود تلاش هایی برای کاهش تنش میان پایتخت های عربی حوزه خلیج فارس با تهران انجام داده است. به اعتقاد بسیاری از ناظران اتخاذ چنین سیاستی از سوی مصر نشان از تمایل این کشور به حل بحران سوریه از راه های مسالمت آمیز دارد. قاهره همچنین تمایل دارد در پرونده مبارزه با داعش فارغ از نگاه های طایفه ای به ایران نزدیک شود و بر همین اساس دریچه های تازه ای را برای تعامل با بغداد گشوده است. در عین حال جایگاه اقتصادی و اجتماعی عراق نیز برای مصر مهم است. برای همین قاهره به فکر نزدیکی به بغداد و به دنبال آن تهران است.

در همین رابطه عبدالرووف الریدی، سفیر اسبق مصر در واشنگتن می گوید: «سفر العبادی به مصر در وضعیت فعلی بسیار مهم است برای این که عراق یکی از کشورهایی است که در آن تروریسم ریشه دوانده و به یکی از مناطق اصلی افراط گرایی در منطقه تبدیل شده است. این موضوع را در جنگ طایفه ای میان سنی و شیعی به روشنی می بینیم. علاوه بر آن عراق به دلیل اهمیت و جایگاه مهمش در منطقه مرکز بسیاری از پرونده های مهم منطقه ای شده است.»

وی تاکید می کند، بغداد و دیگر شهرهای عراق در طول جنگ امریکا علیه آن از سال 2003 تا کنون متحمل خسارت های سنگینی شده است که این مساله جهان عرب را بر آن می دارد که به دلیل جایگاه ویژه آن برای بازسازی اش وارد عمل شود. جهان عرب وظیفه دارد عراق را در این وضعیت رها نکند و بسیار مهم است که مصر به عراق کمک کند تا جایگاه حیاتی خود را بازیابد و توانایی هایش احیا شوند.

وی درباره نزدیکی ایران و مصر نیز می گوید: «این یکی از موضوعاتی است که در حال حاضر بر روی میز گفت وگوها قرار دارد. این مساله به هماهنگی های جامعه عربی از جمله کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با مصر مرتبط است. شاید در مرحله بعد ما شاهد تحرک سیاسی عربی در قبال ایران به رهبری مصر و با همکاری عراق باشیم.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11