مذاکرات هسته‌ای از مسقط تا وین

۲۳ آبان ۱۳۹۳ | ۲۰:۴۸ کد : ۱۹۴۰۸۱۳ سرخط اخبار

مذاکرات ایران و آمریکا و پس از آن 1+5 در مسقط پایتخت عمان به پایان رسید، اما هیچ گونه بیلان و بیانیه کاری از سوی مقامات کشورمان و طرف های مقابل درباره آن به شکل رسمی اعلام نشد.

در پایان این مذاکرات یوسف بن علوی وزیر امور خارجه عمان در نشستی مطبوعاتی با خبرنگاران به شکل کاملا سر بسته به مذاکرات سه جانبه ایران و آمریکا با حضور کاترین اشتون اشاره کرد و اظهار امیدواری کرد که این موضوع در وین به سرانجامی خوش برسد.

به گزارش ایسنا کارشناسان، روزنامه نگاران و بسیاری از مقامات سیاسی کشورهای مختلف دنیا منتظر بودند تا خبری تحت عنوان توافق ایران و آمریکا بر سر اختلافات باقی مانده در چارچوب مذاکرات هسته ای اعلام شود، اما تحقق نیافتن چنین امری از سوی برخی به مثابه شکست در مذاکرات اعلام شد. سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به این مسائل تاکید داشت که نمی توان ادعای پیشرفت یا پسرفت در مذاکرات داشت.

وی نقش زمان و کمبود آن را بسیار تعیین کننده دانست و گفت که نکته ای که در این مذاکرات بسیار مهم بوده این است که هیات آمریکایی را در حل پیچیدگی های مسائل ریز و فنی مربوط به موضوع غنی سازی، سانتریفیوژها و رفع تحریم ها بسیار جدی دیده ایم.

با آن که کسی به طور دقیق از محتوای مذاکرات ایران و آمریکا اطلاعی ندارد با این وجود تقریبا همه می دانند که موضوعات اصلی مذاکرات بین دو کشور چیست و چه بوده است. از سویی دیگر کسی نباید ادعا کند که مذاکرات در سربالایی شکست و بازگشت به عقب قرار گرفته است چرا که 12 ساعت گفت وگوهای فشرده جواد ظریف با جان کری در هتل البوستان مسقط به شکل طبیعی باید به منظور حل مسائل و نه پیچیده کردن آن بوده باشد و نه شکست آن.

مذاکرات مسقط

در پایان مذاکرات سه جانبه مسقط در لابی هتل البوستان محل مذاکرات، این شایعه شدت گرفت که ممکن است جان کری مجددا برای پیگیری مذاکرات با ایران به مسقط بازگردد. در همین حال این خبر به گوش می رسید که ممکن است ظریف بازگشتش به ایران را به تاخیر بیاندازد از سویی دیگر عباس عراقچی نیز در گفت وگویش با رسانه های ایرانی اعلام کرده بود که تا هر زمانی لازم و مفید تشخیص بدهیم حاضریم در مسقط مذاکرات را ادامه بدهیم. گرچه این خبر به واقعیت تبدیل نشد اما نشان می داد که به قول معاون ظریف روند مذاکرات بسیار جدی، عملیاتی و در مسیر حل قرار گرفته است و مشکل اصلی به تعدد موضوعات ریز و کمبود وقت تا 24 نوامبر باز می گردد.

سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز در جمع خبرنگاران تاکید کرد که امیدواری به حل مسائل بسیار افزایش یافته و هیچ طرح جایگزینی موسوم به طرح "ب" برای شسکت احتمالی مذاکرات وجود ندارد و تاکید کرد هیچ زمانی مثل امروز برای حل مسائل وجود نداشته است. وزیر خارجه آلمان نیز در اظهار نظری گفت که اگر مذاکرات تا 24 نوامبر به نتیجه نرسد آنگاه به دوسال قبل بازگشت خواهیم کرد.

وزیر خارجه عمان با اشاره به این که مذاکرات مسقط زمینه ساز نتیجه گیری در مذاکرات وین است تاکید داشت که به حصول توافق بسیار خوشبین هست.

بسیاری از کارشناسان مذاکرات هسته ای ایران با 1+5 پیش از آغاز مذاکرات مسقط با تکیه بر اظهار نظر باراک اوباما رییس جمهور آمریکا که ادعا کرده بود اختلافات بزرگی هنوز باقی است،این احتمال را می دادند که مذاکرات فشرده دو طرف با موانع عدیده ای روبرو شود اما عباس عراقچی در پاسخ به چنین دیدگاهی تاکید کرد که تا زمانی که جدیت در هیئت آمریکایی برای حل موضوعات وجود دارد، ایران به این اظهار نظرهای سیاسی توجهی نمی کند و چه بسا موضع رییس جمهور آمریکا ابعاد داخلی داشته است.

به نظر می رسد نوعی تصمیم سیاسی برای وصول به توافق در مذاکرات هسته ای وجود دارد. آمریکایی ها به خوبی می دانند که اگر توافقی در وین حاصل نشود، مرحله بعد از 24 نوامبر با قبل از آن به شدت متفاوت خواهد بود. سیر تحولات خاورمیانه و رویارویی آمریکا با روسیه و چین در سطح جهان و منطقه خاورمیانه خود گویای این وضع خواهد بود. دست نیافن به توافق در وین برخوردهای بین المللی و منقطه ای را به شدت افزایش خواهد داد و شاید بتوان گفت به همین دلیل است که بازیگران جهانی نفت با هدف فشار بر ایران و روسیه پیش دستی کرده تا واکنش های احتمالی پس از مذاکرات وین را در صورت شکست مهندسی کنند.

مثل چهار سال اخیر، اداره تحولات منطقه خاورمیانه دیگر به تنهایی به دست آمریکا نخواهد بود و موازنه های قدرت به شدت دگرگون شده است. ایران در کنار توسعه همکاری با روسیه و چین دارای نقاط قوت بسیاری در لبنان، سوریه، عراق و ... است. تحریم ها به هیچ وجه نتوانسته عزم و اراده مستقل ایران را در منطقه دست خوش تزلزل کند و برنامه هسته ای ایران با وجود تحریم های آمریکا و اروپا به هیچ وجه موجب توقف یا عقب گرد آن را فراهم نکرده است.

بر همین اساس می توان گفت آمریکا ده ها پرونده حل نشده در خاورمیانه دارد که توافق نکردن در وین به حجم این پرونده ها خواهد افزود. بنابراین آمریکا به طور قطع نیاز به توافق در وین دارد تا از شدت رویارویی با ایران در موضوعات بین المللی و منطقه ای بکاهد. گرچه مذاکرات هسته ای به شکل مستقل از سوی ایران و بدون ورود به دیگر پرونده های سیاسی خاورمیانه در بیش از یک سال اخیر ادامه داشته است، اما تاثیر آن بر روند تحولات سیاسی و امنیتی خاورمیانه به هیچ وجه قابل انکار نخواهد بود.

در همین مسیر است که بسیاری از کارشناسان منطقه خاورمیانه بر این اعتقاد هستند که دستیابی به توافق در وین راه حل سیاسی سوریه را تسریع و باعث می شود تا پادشاهی سعودی در سیاست های خود در خاورمیانه به سرعت تجدیدنظر کند و زمینه لازم برای رویارویی با گروه های تروریستی از جمله داعش فراهم شود.

کلید واژه ها: خاورمیانه مسقط ایران و آمریکا


نظر شما :