امریکا به بهبود رابطه با ایران نیاز دارد

دیپلماسی ایرانی: باراک اوباما شب چهارشنبه برای مردم آمریکا سخنرانی انجام کرد تا شاید بتواند اعتماد از دست داده شان به فرمانده کل قوا را مجدداً به دست بیاورد. بیشتر سخنرانی وی درمورد طرز برخورد بود : ما سخت گیرانه عمل خواهیم نمود، ما اقدامی انجام خواهیم داد، ما پیروز می شویم، ما این کار را فقط از طریق نیروی هوایی (نیروی زمینی اعزام نخواهیم کرد) و با همکاری با دوستان و متحدین خود انجام خواهیم داد- اوباما قول داد این عملیات، تکرار افغانستان و عراق نباشد (جنگ های جورج بوش) اما بیشتر شبیه به مبارزه با القاعده - فراموش نکنید وی اسامه بن لادن را کشت- و ادامه ی حملات به شبه نظامیان افراطی در سومالی و یمن خواهد بود.

اما رئیس جمهور باید بداند که داعش همانند شورشیان سومالی و یمن نیست. عاملی که باعث این تمایز می شود این است که، این گروه یک گروه محلی از چریک های خشن نیست، بلکه دولتی است که در حال رشد در مناطق سنی نشین عراق و سوریه است. بنابراین به راحتی نمی توان آن را بمباران کرد یا با استفاده از عملیات کماندویی ماهرانه، رهبر آنها را همانند عملیات انجام شده در پاکستان کشت. برای بازپس گیری متصرفات داعش به نیروی زمینی نیاز است، اما رئیس جمهور گفته است نیروی زمینی اعزام نمی کند. پس چه کسی این کار را انجام خواهد داد؟

طرف عراقی راحت تر می تواند این کار را انجام دهد. دولت جدید در حالی تشکیل شده است که قادر به بازسازی نیروهای امنیتی و جلب همکاری گروه های پیشمرگ کرد و برخی قبایل سنی در استان الانبار است. در مقطع فعلی، امید بیشتر از واقعیت است، اما نکته ی مهم این است که نیروهای عراقی برای مقابله با داعش آماده هستند – به ویژه وقتی که صحبت از نبرد در موصل، دومین شهر بزرگ عراق در میان باشد- سقوط موصل موجب شد تا خطر داعش مشخص شود و بازپس گیری موصل می تواند منجر به اولین شکست داعش شود.

آیا این کار شدنی است؟ من فکر می کنم می شود، البته به شرطی که شرایط خاصی ایجاد شود. باید اقداماتی بیش از همکاری با دوستان و متحدین و بمباران های نسبتاً بدون ریسک انجام شود. نکته ی مهمی که وجود دارد این است که نباید درباره قدرت داعش غلو شود. آنها حدوداً 20 هزار مرد مسلح هستند که در چند نقطه استراتژیک همچون موصل در عراق و رقعه در سوریه پراکنده هستند. مبارزین آنها بسیار بی رحم هستند و به خاطر اختلاف در میان دشمنانشان و روحیه ی پایین نیروهای عراقی و سوری تاکنون توانسته اند موفق شوند. اما آنها شکست ناپذیر نیستند.

با فرض ائتلاف با نیروهای عراقی و حمایت هوایی ایالات متحده و شاید دیگر کشورها، واشینگتن نیاز به برقراری ارتباط با کشورهای به غیر از دوست و متحد خود دارد. این ائتلاف باید فراتر از عربستان سعودی، کشورهای خلیج فارس و اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی باشد. اوباما در سخنرانی اش به ایران اشاره نکرد. کشوری که نقشی محوری در صحنه ی تحولات عراق دارد. ایران نفوذ زیادی بر روی دولت حیدر العبادی، شبه نظامیان شیعه و کردها دارد، یعنی سه گروهی که در حال مبارزه با داعش هستند. بدون حداقل هماهنگی ضمنی با ایران به سختی می توان با این نیروها کار کرد.

واشینگتن باید در حاشیه مذاکرات هسته ای که با ایران دارد، درباره چگونگی مبارزه با داعش در عراق و سوریه هم با این کشور مذاکره کند. برای داشتن یک استراتژی خوب به منظور مبارزه با داعش، واشینگتن نیازمند بهبود روابط خود با ایران است. توافق هسته ای با ایران با وجود این که یک سری از مسائل حل نشده همچنان باقی است، تا چند ماه آینده دست یافتنی است. همین موضوع می تواند گامی مهم برای مبارزه با داعش باشد.

اگر اوباما می خواهد در خاورمیانه پیروز شود، به چیزی بیش از هواپیماهای بدون سرنشین و حملات هوایی نیاز دارد. وی نیازمند یک دیپلماسی هوشمند هم است تا بتواند تلاشی مصمم برای رسیدن به تفاهم با ایران داشته باشد. اوباما در سخنرانی بعدی اش که شاید پس از آزادسازی موصل از دست داعش باشد، باید برای افکار عمومی آمریکا از پیچیدگی های واقعی میراث شوم مداخله کشورش در سال 2003 در عراق، توضیح دهد. اما برای مقطع فعلی وی نیازمند این است تا کمتر سخن بگوید و بیشتر هوشمندانه عمل کند.

منبع: The Peninsula / ترجمه: حسین هوشمند

انتشار اولیه : شنبه 22 شهریور 1393 / باز انتشار : پنجشنبه 27 شهریور 1393