داعش حواس آمریکا را از دشمنان اصلی پرت می کند

دیپلماسی ایرانی: برای بعضی ها همیشه سال 1939 است. ما همیشه به خود می گوییم که چگونه در سال های 1930، آمریکا و بریتانیا تهدید ناشی از آلمان و ژاپن را دست کم گرفتند و چگونه وینستون چرچیل تنها رهبری در میان رهبران جهان بود که متوجه این خطر شد و کشورش را در مقابل دفاع از دموکراسی و در مقابل نازی ها متحد کرد. 70 سال نقش رهبری آمریکا به دنبال جنگ جهانی دوم کاتالوگی از دوران چرچیلی است که طیف آن از برافراشته شدن دیوار برلین تا فرو ریختن آن گسترده است.

آمریکا و متحدان اش عملکرد قابل تحسینی در ایجاد یک نظام لیبرال و همراه با صلح بین المللی در دوران پس از جنگ در اروپا و آسیا داشته اند. اما این داستان سرایی تا حدود زیادی انتخابی است و برهه هایی وجود داشته است که در آن رهبران غربی گمان کرده اند که چرچیل هستند: آنتونی ادن انگلیسی در سال 1957 چنین تصوری را در بحران سوئز داشت و لیندون جانسون رئیس جمهور اسبق آمریکا نیز در ویتنام این تصور را داشت. همچنین جورج بوش نیز در عراق به تصور مشابهی رسیده بود. آنها در تهدیدی که به آن مواجه بودند مبالغه کردند و اوضاع را با به راه انداختن جنگ های غیر ضروری که نتیجه عکس داشت وخیم تر کردند. در ضمن آنها موجب شدند که حمایت سیاسی از سیاست خارجی بین المللی گرایانه تضعیف شود.

تمرکز مناظره های امروز باید بر چگونگی اولویت بندی و شناسایی میزان خطر تهدید هایی باشد که ما با آن مواجه هستیم.در سال جاری شاهد بحران هایی بودیم که با سرعت زیادی پیش رفتند. از بحران کریمه گرفته تا پافشاری چین برای در اختیار گرفتن کنترل بخش هایی از آب های شرقی و جنوبی و همچنین سقوط قدرت دولت عراق.

در این مرحله است که سخنرانی سیاست خارجی باراک اوباما در آکادمی نظامی وست پوینت بی معنی به نظر می رسد. او به نمونه هایی از استفاده از زور اشاره کرد. او گفت که تنها تهدیدی که با آن مواجه هستیم، تروریسم است. او چیزی در مورد دیگر چالش های پیش روی نظم جهانی یعنی روسیه و چین نگفت.

با وجود موفقیت های اخیر دولت اسلامی عراق و شام، من بر این باورم که تروریسم در واقع کمترین پیامد این چالش ها در سطح منافع اصلی آمریکا هستند. آنچه در عراق و سوریه شاهد آن هستیم ، گسترش آرام جنگ شیعه و سنی است که نیروهای محلی در آن به عنوان نیروهای نیابتی عربستان سعودی و ایران عمل می کنند! این یک بحران انسانی است که ایجاد شده است. آمریکا در زمانی که 150 هزار نیرو در عراق داشت نیز به سختی می توانست با میل به فرقه گرایی مقابله کند و اکنون با خروج نیروهای اش از عراق مقابله با آنها بسیار دشوارتر خواهد بود.

این در حالی است که الحاق کریمه به روسیه یک موضوع بسیار مهم است. نظام حاکم بر اروپا پس از جنگ سرد بر این مبنا پیش می رفت که روسیه پذیرفته است اقلیت ها در همسایگی اش به زندگی خود ادامه دهند.اما ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه این اصل را زیر سئوال برد.

از سوی دیگر قدرت روسیه به یک مدل اقتصادی وابسته است که با گذشت زمان به تضعیف قدرت آن منتهی می شود. اما اوضاع در مورد چین به این گونه نیست و این کشور هم اکنون دومین اقتصاد بزرگ جهان محسوب می شود و شاید در چند سال آینده جای آمریکا را بگیرد. چین ادعای حکمرانی بر برخی مناطق را دارد و می خواهد قدرت مطلق شرق آسیا باشد و آمریکا را از میدان به در کند.

افراطی گری دولت اسلامی عراق و شام در نهایت دفاع از خود را ثابت می کند. در مقابل، متحدانی که آمریکا برای حفاظت از آنها سوگند یاد کرده اکنون از سوی کشورهای صنعتی با ارتش پیشرفته تهدید می شوند.

باوجود خطرهای ناشی از بحران ها در روسیه و چین، هنوز هم شرایط با سال 1939 تفاوت دارد. اما واکنش مناسب آمریکا چه خواهد بود؟ اولویت ما باید سیاسی باشد: بازتقویت ناتو به عنوان یک اتحاد نظامی واقعی به جای یک کلوپ اشاعه دهنده دموکراسی و برقراری یک چارچوب چندجانبه برای تعامل با چین که به همسایگان آلترناتیوی برای مواجه با پکن می دهد. البته اوباما تا کنون در مورد این بازی چند جانبه زیاد سخن پراکنی کرده اما سرمایه گذاری اندکی برای تبدیل آن به واقعیت انجام داده است.

استراتژی چیزی در مورد تعیین اولویت هاست. استراتژی چیزی است که می گوید کدام موضوعات مهمتر هستند و دلیل آن را توضیح می دهد. این  تصور که هیچ جایی نیست که ارزش توجه آمریکا را نداشته باشد، یک استراتژی نیست. اوباما یک اولویت اشتباه را تعیین کرده و به ادامه اشتباه ها در مبالغه خطرات ناشی از چالش تروریسم ادامه می دهد. این در حالی است که کشورهایی مانند لیبی و مصر به فقدان توجه آمریکا دچارند.

نظرسنجی هایی که نئوکان ها انجام می دهند و از سوی دیگر ایزوله گرایی، انتخاب های ناصحیحی را به نمایش گذاشته است. اما استراتژی واقعی همیشه این است که جایی بین این انتخاب ها حرکت کنیم.

منبع: فایننشال تایمز/ تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: دوشنبه 9 تیر 1393/ باز انتشار: یکشنبه 15 تیر 1393