زیاده خواهی های غرب دردسرساز خواهد شد

دیپلماسی ایرانی:  دور چهارم مذاکرات ایران با گروه 1+5 پیرامون مساله هسته ای بدون هیچ توافقی به پایان رسید. این در حالی است که روز اول این مذاکرات رسانه ها اعلام کرده بودند که اشتون و ظریف در حال تدوین پیش نویس اولیه هستند. اما به نظر می رسد که خطوط قرمز ایران موجب به نتیجه نرسیدن این دور از مذاکرات شده است. با این حال عراقچی سرپرست تیم مذاکره کننده تاکید کرده که برای دستیبابی به توافق تا ۳۰ تیر فرصت هست. طرفین می گویند که این موضوع در روند مذاکرات عادی است. غرب، به خصوص آمریکا همواره ایران را متهم کرده که در سایه فعالیت های هسته ای خود به دنبال دستیابی به بمب است. امری که ایران همواره آن را رد کرده است. در توافق اولیه بیان شده بود که طرفین شش ماه از آغاز عملیاتی شدن مفاد توافق وقت دارند تا به توافق جامع نهایی دست یابند. البته در توافق اولیه تا شش ماه فرصت تمدید برای مذاکرات در نظر گرفته شده است. مجموعه این عوامل موجب شده که تا طرفین برای مشورت با دولت های خود بازگردند و بار دیگر در یک نشست یکروزه درباره روند مذاکرات و تدوین پیش نویس صحبت کنند. در ادامه گفت وگویی کوتاه با حسن بهشتی پور کارشناس مسایل بین الملل در همین خصوص داشتیم که به شرح زیر است :

دور جدید مذاکرات در سال 93 با کندی پیش رفت حتی به نحوی که گفته شده هیچ پیشرفتی حاصل نشد. این در حالی است از زمان توافق مقدماتی تا به امروز نشست های کارشناسی برای رسیدن به توافق برگزار شده بود. دلیل اصلی به نتیجه نرسیدن چیست؟ آیا مساله افزایش سانتریفیوژها از طرف ایران یا قطره چکانی بودن لغو تحریم ها عامل بوده است؟

این موضوع قابل پیش بینی بود، زیرا برای رسیدن به یک توافق جامع که قرار است به مدت چند سال امضا شود، باید بر روی تک تک کلمات بحث و گفت وگو شود. بنابراین طولانی شدن روند مذاکرات طبیعی است. با اینهمه بخش دیگر این مساله به زیاده خواهی های غرب مربوط می شود.  آنها انتظار دارند که خارج از چارچوب موضوع  توانمندی موشکی ایران را مطرح کنند در حالی که این موضوع هیچ ارتباطی به مذاکرات هسته ای ندارد. ایران همواره اعلام کرده به دنبال تولید سلاح هسته ای نیست و بنباراین نمی خواهد برای موشک ها کلاهک هسته ای تولید کند. این موضوع جز ایجاد دست انداز برای مذاکرات چیز دیگری ندارد. البته این مساله نیز بیشتر ناشی از  فشاری است که از طرف اسرائیلی ها وارد می شود. در مجموع به نظرم مذاکرات طبق روال طبیعی پیش می رود. منتها اگر اروپایی ها و امریکایی ها به دنبال به نتیجه رسیدن سریع تر در روند مذاکرات هستند باید  دست از زیاده خواهی بردارند.

درعین حال برخی رسانه ها بر این باورند گام هایی که تهران مبنی بر شتاب بخشیدن به توانایی غنی سازی اورانیوم بر می دارد، روند اجرای توافق مقدماتی شش ماهه ژنو را با تاخیر مواجه می کند زیرا حرکت تهران مورد مخالفت آمریکا و متحدان اش است. آیا این گام ها مخالف توافق های صورت گرفته و ادامه روند مذاکرات است؟

به هیچ وجه. تمامی فعالیت های هسته ای ایران زیر نظر آژانس بین المللی و بر اساس ان پی تی صورت می گیرد و طبق آن هیچ منعی برای فعالیت های صلح آمیز هسته ای وجود ندارد. سیاست شفاف سازی ایران به حدی بوده که حتی آژانس نیز متعجب شده است. گزارش های منتشر شده از سوی آژانس حاکی از این است که ایران مو به مو تعهدات خود را اجرایی کرده است. سیاست ایران شفاف سازی بوده نه محدود سازی و اقدامات ایران نیز در راستای شفاف سازی است. اینها تماما جوسازی رسانه های و عملیات روانی است.

اختلاف نظرها در مورد میزان غنی سازی و تعداد سانتریفوژها تا چه زمانی می تواند مذاکرات را با تاخیر مواجه کند؟ چرا که طرفین موظف هستند زمانی به توافق جامع دست یابند.

این موضوع قابل حل است و باید راه کاری برای آن پیدا کنند. ضمن اینکه غربی ها معمولا بر اساس گمانه های اشتباه فکر می کنند و معتقدند ادامه تحریم ها ایران را به زانو در می آورده و مجبور می شود مواردی را بپذیرد. اساس چنین گمانه زنی  اشتباه است و این بر آمده از زیاده خواهی است که مطرح می کنند. ایران باید تاکتیک ها و سیاست های جدید را در نظر بگیرد تا غرب را به تجدید نظر وادار کند تا متوجه شود سیاست  استفاده ابزاری از تحریم ها نه تنها کاری از پیش نمی برد بلکه ممکن است همه چیز را جای اولش برگرداند. این هم به ضرر غرب و هم ایران است. مادامی که فعالیت های ایران زیر نظر آژانس ادامه دارد، دیگر اعمال محدودیت جنبه حقوقی ندارد.

ایران مدت زمان 5 سال را برای اعتمادسازی در نظر گرفته است، اما غربی ها معتقدند این زمان باید 15 تا 20 سال باشد. طی این مدت چه اتفاقاتی از نظر فنی روی می دهد و چه توجیهی دارد که بیش از یک دهه روند اعتمادسازی مورد نیاز غرب است؟

منطق ایران این است که طی 5 سال فرایند اعتمادسازی وجود داشته باشد که طی این مدت طرفین ببیند چه کارهایی باید انجام دهند و چه کارهایی انجام داده اند و در صورت راضی بودن، آن را تمدید کنند. ان پی تی هم هر 5 سال یکبار تمدید می شود. این مشکل پیچیده ای نیست و قابل حل است. اما اینکه ان تظار داشته باشند که ایران تعهداتی را تا 20 سال آینده بدهد، غیر منطقی است.

تا چه حد امکان دارد که بر اساس توافق مقدماتی و فرایندی که طی شده، آمریکایی ها بخواهند از موضوع انحراف استفاده کنند، چنین امتیازی به آن ها داده شده است؟

خیر. چون مجموعه اقدامات ایران زیر نظر آژانس بوده و انحراف آن هم موضوعیت ندارد و اگر هم باشد تبلیغات رسانه ای غرب است. آژانس نمی تواند موضوع دروغی را به ایران نسبت دهد. آن چیزی که تحت عنوان اتهام های ادعایی مطرح می شود، اطلاعاتی است که آژانس های اطلاعاتی غرب به آژانس می دهند. در مورد انحراف نیز خود آژانس باید راجع به آن نظارت کند و گواهی دهد که بر اساس اقدام مشترک تعیین شده کار انجام شده یا نه.

آیا خروجی مذاکرات به خطوط قرمز ترسیم شده پایبند خواهد بود؟

بله. طرفین مذاکرات چه ایران و چه گروه 1+5 دارای خطوط قرمزی هستند. این دو با همدیگر تلاش می کنند که خطوط قرمز را درک و به رسمیت بشناسند و برایش راهکاری پیدا کنند. طولانی شدن مذاکرات نیز به خاطر پیدا کردن راهکار مشترک است. اگر قرار به رسمیت نشناختن بود مذاکره ای صورت نمی گرفت.

انتشار اولیه: یکشنبه 28 اردیبهشت 1393/ باز انتشار: چهارشنبه 31 اردیبهشت 1393