دوحه در فکر گسترش روابط با تهران و تلاویو

دیپلماسی ایرانی: ناظران می گویند بعد از آن که کشورهای امارات متحده عربی، عربستان و بحرین سفرای خود را از قطر فرا خواندند مقامات دوحه فورا تماس هایی را با هم پیمانان اسلام گرای خود در ترکیه رجب طیب اردوغان، نخست وزیر این کشور و رئیس جمهوری سودان برقرار کردند تا با انزوای قطر در محیط پیرامونی اش در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مقابله کنند.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، گزینه های جایگزین قطر در هم پیمانی های منطقه ای می تواند شامل ایران، اسرائیل و ترکیه باشد کما این که قطر روابط سری و علنی ای بر اساس مصالح مشترک با تهران و تلاویو دارد.

پس از اعلام خبر فرا خواندن سفرای سه کشور عربی مذکور خبرگزاری رسمی قطر بدون ارائه جزئیات اعلام کرد که شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر تماس های تلفنی ای با عمر حسن البشیر، رئیس جمهوری سودان و رجب طیب اردوغان، نخست وزیر متمایل به اخوان ترکیه داشته است. علی رغم این که خبرگزاری رسمی قطر اعلام کرده که در این مکالمه تلفنی درباره تحولات مورد توجه دو طرف بحث و تبادل نظر شده، منابع آگاه سیاسی و رسانه ای تاکید می کنند که مساله فراخواندن سفرای کشورهای عربی حوزه خلیج فارس محور موضوعات مورد بحث دو طرف بوده است.

در همین رابطه منابع آگاه یمنی می گویند که شماری از رهبران جماعت اخوان المسلمین در یمن قصد دارند به زودی به دوحه سفر کنند و هم پیمانی خود را با قطر در رویارویی با تصمیمات کشورهای عربی حوزه خلیج فارس اعلام کنند. این منابع می گویند که این هیئت شامل محمد الیدومی، رئیس حزب الاصلاح اخوانی و محمد قحطان، یکی از رهبران این جماعت و همچنین الاحمر و برادر او صادق خواهد بود.

این منابع همچنین می گویند که اخوانی ها قصد دارند از اختلافاتی که میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با قطر بر سر حمایت از اخوان به وجود آمده نهایت استفاده را ببرند و از حمایت های مالی قطر تا آن جا که ممکن است، استفاده کنند. به ویژه که صحنه سیاسی مصر را نیز از دست داده اند و اکنون به دنبال فرصتی برای قدرت نمایی در منطقه هستند.

در همین رابطه برخی از ناظران سیاسی مسائل قطر می گویند که به رغم این که اقدام عربستان و امارات و بحرین می تواند هزینه های سنگینی را متحمل قطر کند اما دوحه تصمیم ندارد در فعالیت های خود تجدید نظر کند بلکه چه بسا به فکر افزایش همکاری ها با کشورها و طرف های مخالف شورای همکاری خلیج فارس یعنی ایران و رژیم صهیونیستی باشد. به ویژه که در همین رابطه یک کارشناس امنیتی مصری قطر را به همکاری سری با اسرائیل برای متزلزل کردن امنیت منطقه خلیج فارس متهم کرده است.  

خالد عکاشه، کارشناس مسائل امنیتی در یک گفت وگوی تلویزیونی اینترنتی مدعی شده است که قطر با ایران و اسرائیل علیه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس همکاری می کند و حتی به خصوص مشخص شده است که قطر در پیچیده تر شدن بحران بحرین دست داشته است.

در همین رابطه برخی منابع می گویند که دیدگاه های مشترکی میان ایران و قطر در جهت حمایت از الحوثی ها در یمن به وجود آمده تا به این ترتیب جبهه ای مخالف عربستان در این کشور به وجود آید.

در حالی که کشورهای عربستان و امارات و بحرین خود به طور مخفی روابط سری ای با رژیم صهیونیستی دارند، این سه کشور قطر را متهم کرده اند که روابط دوستانه و شراکتی با اسرائیل بدون توجه به منافع و مطالبات مردمی کشورهای عربی به ویژه قضیه فلسطین برقرار کرده است.

در عین حال گفته می شود که اسرائیل قطر را به چشم تنها دریچه قابل نفوذ در خاورمیانه قلمداد می کند و به همین منظور دیدارهای مخفی ای را با مقام های قطری برای بحث بر سر مسائل سیاسی و امنیتی انجام داده است.

با وجود این ادعاها بسیاری از کارشناسان بعید نمی دانند که قطر گسترش روابط با ایران و اسرائیل را برای فرار از انزوای منطقه ای در دستور کار خود قرار دهد. همچنین گوشه چشمی نیز به ترکیه که در آن رجب طیب اردوغان، نخست وزیر اسلام گرای این کشور در راس دولت است، داشته باشد و امیدوار باشد که بتواند توازنی در روابط خود با تهران، تلاویو و آنکارا برای جبران انزوای منطقه ای خود ایجاد کند.

با این حال به دلیل برکنار شدن اخوانی ها از قدرت در مصر، سرزمین مادری خود و بحران های شدید سیاسی و اقتصادی در سودان و ترکیه بسیاری از کارشناسان بعید می دانند که قطر بتواند به این هدف خود در منطقه برسد. اگر چه در میان گزینه های مطرح شده به نظر می رسد ایران به رغم مشکلاتی که در رابطه با جامعه جهانی پیش روی خود دارد، بهترین گزینه برای قطری ها برای غلبه بر مشکلات منطقه ای باشد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11