هدف دفاع از محور مقاومت است نه شخص بشار اسد

دیپلماسی ایرانی: بحران در سوریه همانگونه که بشار اسد رئیس جمهوری این کشور در چندین سخنرانی خود هشدار داده بود اندک اندک پای تمامی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای را باز می کند. درست در روزهایی که روزنامه های غربی چون واشنگتن پست ادعا می کنند که محموله های چندتنی تسلیحات از عربستان به سوریه رسیده اند، انگشت اتهام 11 وزیر خارجه کشورهای عربی، غربی و ترکیه به سمت تهران و حزب الله  برای حضور نظامی در سوریه نشانه رفته است. کمک حزب الله لبنان به دولت بشار اسد در مهار فعالیت های تروریستی در القصیر که منطقه ای مرزی میان دو کشور است، بهانه ای به دست مخالفان محور مقاومت داده است. از یک سو میشل سلیمان رئیس جمهور لبنان به حزب الله برای دخالت در مسائل داخلی سوریه هشدار می دهد و از سوی دیگر باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده در گفتگو با همتای لبنانی خود از نقش حزب الله در لبنان و البته همراهی اش با دولت بشار اسد ابراز نگرانی می کند. همزمان بااین جنگ روانی کشورهایی چون آلمان و انگلیس هم از قرار گرفتن نام حزب الله لبنان در لیست سازمان های تروریستی حمایت می کنند. حرکتی که از چندی پیش با کمک لابی های صهیونیست ها در اروپا حرقه آن زده شده است. در حالی که بشار اسد در تازه ترین گفتگوی خود به صراحت اعلام کرده که سوریه برای مهار فعالیت های تروریستی در این کشور به کمک ایران و حزب الله لبنان اندک نیازی ندارد، ظاهرا سناریوی قربانی کردن حزب الله به بهانه دخالت در امور داخلی سوریه همچنان به قوت خود باقی است . چرا حزب الله لبنان عملا در القصیر دست به کار شد؟ استراتژی حزب الله در عیان کردن کمک های دولت بشار اسد به این نهاد مقاومت در این بازه زمانی چیست؟ محور مخالفت های میان گروه های مختلف سیاسی در لبنان کجاست و امریکا در این میان چه نقشی را بازی می کند؟ پرسش هایی از این دست را با  سید مرتضی نعمت زاده، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در میان گذاشتیم:

حزب الله اعلام همراهی با بشار اسد کرده و به طور آشکارا در پاکسازی شهر القصیر به کمک نیروهای بشاراسد رفته است. با توجه به فشارهایی که این روزها بر حزب الله بیشتر شده و حتی انگلیس هم اصرار بر افزودن نام آنها در لیست تروریستی دارند، به نظر شما این استراتژی حزب الله را چگونه می توان تفسیر کرد و آیا این همراهی بهانه ای به دست غربی ها برای مقابله با آنها نخواهد داد؟

حزب الله از هنگام تاسیس خود در لبنان از اوایل دهه ۸۰ میلادی و پس از حمله اسرائیل به لبنان و اشغال بیش از نیمی از آن از جمله بخشی از پایتخت این کشور یعنی بیروت و از هنگام اعلام موجودیت رسمی در سال ۱۹۸۵ ، همواره تلاش کرده تا از دخالت در درگیری های داخلی پرهیز کرده و نیروی خود را بر مقابله با رژیم صهیونیستی و مقاومت متمرکز کند. بنابراین حزب الله به رغم وجود وسوسه های گوناگون برای ورود به عرصه کشمکش های داخلی و تلاش برای کسب قدرت سیاسی، در مقابل این وسوسه ها ایستادگی کرده و از استراتژی که پیش از این تعریف کرده، خارج نشده است. به نظر می رسد در این مقطع نیز که به نحوی در درگیری های سوریه ورود کرده تلاش دارد تا ورود خود را در چارچوب همان استراتژی یعنی عدم ورود در درگیری های داخلی ادامه دهد. اینکه آیا در این ورود، اصل دخالت در مسائل داخلی دیگر کشورها را رعایت کرده  یا خیر باید مروری بر استدلال های حزب الله داشته باشیم. حزب الله برای حضور برخی از نیروهای خود در سوریه سه محور را مبنا قرار داده است:

1.  دفاع از لبنانی هایی که دارای تابعیت لبنانی بوده و شیعه هستند اما در مناطق مرزی سوریه زندگی می کنند و در معرض حمله و تهدید از سوی تندروهای مذهبی و گروه های تروریستی قرار دارند
2.  با توجه به رویکردی که در میان گروه های سلفی در حمله به مراکز مذهبی اسلامی و شیعی وجود دارد که نمونه آن را در حمله به مقبره حجربن عدی شاهد بودیم، که ضمن تخریب مقام این صحابی اقدام به نبش قبر و جابجایی پیکر وی کردند، از آنجایی که حزب الله این رویکرد را در جهت ایجاد اختلافات مذهبی میان مسلمانان تعریف می کند، بنابراین حضور خود را اقدامی برای جلوگیری از این گونه رفتارها، به عنوان اقدامی در جهت حفظ وحدت جهان اسلام تعریف می کند و خود را متعهد دانسته است تا مانع از رویدادهای اینچنینی شود که شکاف های جهان اسلام را عمیق تر کرده و خدمت به استکبار جهانی و رژیم صهیونیستی به شمار می آید.
3. دفاع از مقاومت در سوریه : حزب الله در درگیری داخلی میان نظام و مردم دخالت نخواهد کرد اما در مقابل حضور عناصر وابسته به امریکا و ارتجاع و صهیونیسم در سوریه که در صدد صدمه زدن به محور مقاومت در منطقه و  تضعیف جهان اسلام هستند، وارد میدان می شود.

طبیعی است که جریان مخالف، این تحلیل ها و یا نگاه را نپذیرفته و مبنا قرار نمی دهد بنابراین سعی می کند تا دخالت حزب الله را تعریف مذهبی کرده و نوعی مداخله به نفع نظام اسد و در مقابل مخالفان تعریف کند. در مقابل حزب الله سعی می کند تا چارچوب استراتژی خود را در همین محور ادامه دهد.

یکی از مسئولان ارشد حزب الله لبنان با اعلام اینکه حزب الله در حال آمادگی برای رویارویی با اسرائیل است، فهرستی از سلاح هایی را که به زودی تحویل این حزب می شود اعلام کرده و از بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه به خاطر عملی کردن وعده هایش در دادن سلاح های استراتژیک به حزب الله تشکر کرده و گفته است سلاح هایی که به حزب الله تحویل شده توازن نظامی مد نظر برخی ها را برهم زده است. آیا برای اعلام آشکار این مساله دلیل خاصی وجود دارد؟

حزب الله حمایت هایی را که سوریه به لحاظ تسلیحاتی از حزب الله انجام داده تا موقعیت مقاومت را در مقابل اسرائیل تقویت کند، از مدت ها پیش علنی کرده و این کمک ها، هم کمک های نظامی به حزب الله بوده و هم به جنبش مقاومت در فلسطین. حزب الله قصد دارد تا از این طریق نشان دهد که سوریه به عنوان دژ مقاومت ضد رژیم صهیونیستی در جهان عرب است و افراد و گروه هایی که با نظام سوریه درحال جنگ اند تروریست هایی هستند که در خدمت امریکا و اسرائیل و ارتجاع عرب فعالیت می کنند. بنابراین از مدت ها قبل حزب الله کمک های نظامی سوریه به مقاومت را چه مقاومت اسلامی در لبنان و یا فلسطین علنی کرده و تشکری هم که می کند در همین راستاست و ربطی به حضور حزب الله در سوریه در چارچوب هایی که ذکر شد، ندارد.

یک هیات امریکایی برنامه سفر به لبنان و گوشزد کردن پاره ای موارد در خصوص لزوم برگزاری انتخابات در موعد مقرر در این کشور را در دستور کار خود قرار داده است. دلایل این سفر در میانه بحث های داغ سیاست داخلی در لبنان چیست؟ محورهای اختلاف میان احزاب متفاوت در لبنان را در چه می دانید؟

در حال حاضر بحران سوریه تاثیرات خود را بر عرصه لبنان گذاشته است. کشمکش قدرتی که در لبنان وجود دارد به دلیل به هدف در دست گرفتن قدرت در آینده است و گروه ۱۴ مارس تلاش می کند تا از پیامدها و تاثیرات بحران سوریه بر لبنان در جهت تقویت موضع خود و تضعیف موضع حزب الله استفاده کند. آنچه که در حال حاضر محور اختلاف ها در لبنان است قانون انتخابات است که هرکدام از طرف ها تلاش می کند تا این قانون مبتنی بر سنت های گذشته انتخابات در لبنان به نحوی باشد که بیشترین دستاورد را برای آنها داشته باشد.

نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که در حال حاضر امریکا از تاثیر حزب الله بر عرصه داخلی لبنان و از اینکه بتواند جایگاه برتر را در دولت بعدی لبنان داشته باشد نگران است و تلاش می کند تا در این رفت و آمدها سازمان دهی جدیدی را در میان مخالفان ایجاد کند و روند قوانین انتخابات را به سمتی سوق دهد تا بتواند جلوی قدرت گرفتن حزب الله در لبنان را بگیرد. در گذشته نیز این گونه دیدارهای هیات های امریکایی در رده های بالا به لبنان اتفاق افتاده و در آن دوران نیز تلاش آن ها بر این بوده سیاست هایی را علیه مقاومت در لبنان و سوریه سازماندهی کنند از جمله اینکه از لبنان به عنوان گذرگاهی برای مخالفان سوری بهره برداری شود. اصولا حضور هیأت های امریکایی در هر مرحله، تا مدت ها لبنان را در معرض خطر جنگ داخلی قرار می دهد چنانکه سفر هیأت قبلی مشکلاتی را در طرابلس ایجاد کرد. بنابراین تلاش امریکا بر تاثیرگذاری بر روند انتخابات لبنان و مداخله در امور داخلی این کشور از گذشته وجود داشته و هم اکنون نیز وجود دارد  و همواره سفر هیات های امریکایی نتایج مصیبت باری را برای این کشور برجای گذاشته است.

تشدید درگیری ها میان موافقان و مخالفان بشار اسد در طرابلس شمال لبنان افزایش پیدا کرده است، پیش بینی شما از ادامه این درگیری ها چیست؟

تاثیرات بحران سوریه بر لبنان به ویژه در شمال همواره وجود داشته و به نظر می رسد در این مرحله که تروریست ها در شرایط سخت و دولت در موقعیت بالاتری قرار گرفته و در عمل توانسته است هم راه های تدارکاتی آن ها را بسته و هم آن ها را در محاصره قرار دهد، به طور قطع این وضعیت پیامدهایی را در شمال لبنان بر جای خواهد نهاد. از سوی دیگر به نظر می رسد دولت نیز سعی کرده با گسیل نیروهای نظامی و استقرار آن ها در مناطق مختلف جلوی وقوع هرگونه درگیری و بروز مشکل در این منطقه از لبنان را که پایتخت دوم کشور به شمار می آید بگیرد، اما بعید به نظر می آید که این مرحله از بحران در سوریه، قربانی از طرابلس لبنان نگیرد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

انتشار اولیه: شنبه 4 خرداد 1392 / بازانتشار:سه شنبه 7 خرداد 1392