ورود نمادین ایران و حزب الله به بحران سوریه

دیپلماسی ایرانی: در حالی که از مدت ها پیش رسانه های غربی از حضور نیروهای حزب الله در درگیری های داخلی سوریه خبر می دادند، مقامات حزب الله این مسئله را به طور کلی رد می کردند. اما سخنان سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان، در مورد این که «حزب الله برای کمک به ارتش سوریه هرچه لازم است و می تواند، انجام می دهد» از سوی برخی رسانه ها به معنی تایید حضور حزب الله در سوریه تعبیر شده است. پیش از این شیخ نبیل قاووق، نایب رییس کمیته اجرایی این حزب، در مراسم یادبود یکی از کشته شدگان حزب الله در خاک سوریه گفته بود که «حضور حزب الله در سرزمین های سوری به منظور حمایت از لبنانی های مقیم در روستاهای مرزی "وظیفه ملی و اخلاقی" است.» با این وجود بسیاری معتقدند ورود حزب الله به بحران سوریه می تواند آینده این گروه را با خطر مواجه سازد. در مورد این مسئله با سید مرتضی نعمت زاده، رایزن فرهنگی سابق ایران در سوریه گفتگو کرده ایم که در زیر می خوانید:

از مدت ها پیش برخی از رسانه های غربی و عربی از دست داشتن حزب الله در سرکوب مخالفان اسد خبر می دادند. سخنان اخیر سید حسن نصرالله در تلویزیون المنار از سوی این رسانه ها به معنای پذیرش نقش نیروهای حزب الله در مسئله سوریه تفسیر شده است. به نظر شما تا چه اندازه تا چه اندازه می توان این مسئله را درست دانست؟

متهم کردن حزب الله یک موضوع قدیمی است و این اولین بار نیست که حزب الله با چنین اتهاماتی روبرو می شود. به طور کلی جریانی وجود دارد که تلاش می کند لبنان را تحت تاثیر بحران سوریه قرار دهد و از این موضوع نتیایجی سیاسی بگیرد. مهم ترین این نتایج تضعیف حزب الله و تقویبت 14 مارس از یک طرف و تقویت ضریب امنیتی رژیم صهیونیستی از سوی دیگر است. اتهامات جدید مبنی بر دست داشتن حزب الله در درگیری های سوریه نیز در این راستا مطرح می شود و پایه و اساس منطقی ندارد.

بنابراین سخنان حزب الله به چه معناست؟

همانطور که سید حسن نصر الله در سخنرانی خود اشاره کرده است حزب الله خود را موظف می داند که از لبنانی هایی که در روستاهای نزدیک مرزهای لبنان زندگی می کنند حمایت و حفاظت کنند. حزب الله در مقابل لبنانی هایی که تابعیت سوری دارند و در مقابل تجاوزات تندروهای سلفی قرار دارند احساس مسئولیت می کند. با این حال بحث استفاده از فضای سوریه برای تاثیر گذاری در عرصه سیاسی لبنان از قدیم وجود داشته است و تلاش جریان ارتجاع عرب در دو سال اخیر بر این بوده است که سوریه تبدیل به مرکز تولید اختلافات مذهبی و صدور آن به سراسر جهان اسلام به خصوص لبنان شود تا آرامش و امنیتی که در لبنان هست از بین برود. متاسفانه با توجه به همکاری های رسانه های وابسته به این کشورها از جمله الجزیره و العربیه و رسانه های مکتوب آنها و امتداد این گروههای سلفی در کشورهای عربی تا حدی توانسته اند چنین فضایی را ایجاد کنند و بحران را گسترش دهند. ولی به نظر می رسد این فضا به نقطه اوج خود رسیده است و احتمالا با توجه به تحولاتی که در سوریه در حال وقوع است به مرور شاهد کاهش این مسئله باشیم.

دبیرکل حزب الله لبنان گفته است که حکومت سوریه دوستانی واقعی در منطقه و جهان دارد که «نمی گذارند این کشور به دست آمریکا، اسرائیل یا تکفیری ها بیافتد.» برخی معتقدند که ورود حزب الله به بحران سوریه دامی است که غرب برای این گروه گسترده تا ضربه ای کاری به آن بزند. به نظر شما چنین نیست؟

وقتی ما تعبیر ورود به کار می بریم باید دقیقا بگوییم به چه معناست. من فکر می کنم از اساس بحران سوریه تلاشی است برای ضربه زدن به مقاومت. یعنی «سوریه به ما هو سوریه» در معرض تهدید نیست بلکه سوریه به عنوان یک عضو استراتژیک از محور مقاومت مورد تهدید است. طبیعی است در وهله نخست این تهدیدی است که علیه ایران و حزب الله شکل گرفته است و منطقی است که ایران و حزب الله برای حفظ مقاومت به مسئله ورود می کنند ولی باید مشخص کرد که منظور ما از ورود چیست؟ آیا این ورود به معنای حضور نظامی است یا به معنای کمک به دولت ارتش و ملت سوریه برای دفع توطئه ای که  از خارج به این کشور تحمیل شده است. من فکر می کنم ورود ایران و حزب الله در بحران سوریه نمادین و سمبلیک است.

منظور از دوستان سوریه در سخنرانی نصرالله ایران و حزب الله است؟

بله. این درست است که ایران و حزب الله به دولت سوریه کمک می کنند. باید توجه داشت که در جنگ تحمیلی که عراق با حمایت کشورهای مرتجع عربی و غربی علیه ایران صورت داد و خاک کشورمان را مورد تهاجم قرار داد، ملت و دولت سوریه در کنار ایران ایستادند و اجازه ندادند که این جنگ به عربی- عجمی یا شیعه - سنی تبدیل شود. وقتی سوریه در بدترین شرایط کنار ایران ایستاد و هزینه زیادی برای این همراهی پرداخت و تحت فشارهای منطقه ای و بین المللی قرار گرفت ایران هم اکنون وظیفه خود می داند در شرایطی که آنها از سوی همان دشمنان مورد تهاجم قرار گرفته اند در کنار سوریه بایستد. این یک امر وظیفه ایران است اما نوع ایستادن ایران در کنار سوریه به معنی دخالت نظامی نیست. البته شاید اگر در مقطعی نیاز داشته باشد ایران و حزب الله به عنوان هم پیمانان سوریه ممکن است دخالت نظامی هم بکنند. حزب الله هم چنین احساسی از سوریه دارد که سوریه در شرایط سخت در کنار حزب الله و نیروی مقاومت ایستاد و حالا حزب الله ورود برای حمایت از سوریه را وظیفه خود می داند البته این ورود به معنای دخالت نظامی در سوریه نیست.

شما اشاره کردید که اگر نیاز باشد ایران و حزب الله به عنوان هم پیمانان سوریه ممکن است دخالت نظامی هم بکنند. آیا با توجه به تهدیدهای غرب و فضاسازی های غرب در مورد استفاده از سلاح های شیمیایی و حملات اسرائیل به سوریه ما به سمت چنین فضایی در حال حرکت نیستیم؟

به نظر نمی رسد که در حال حاضر شرایط به چنین نقطه ای رسیده باشد. به نظر من شرایط به نفع دولت سوریه در حال تغییر است. البته این به معنی قدرت یک سره کردن نیست. ولی طبیعی است که حزب الله برای خود وظیفه دینی و سیاسی قائل شود. یکی از موضوعاتی که سید حسن نصر الله اشاره کردند مسئله حفاظت از مناطق شیعه نشین سوریه و همچنین جلوگیری هتک حرمت به اماکن مقدسه و متبرکه شیعیان در سوریه است. حزب الله به عنوان یک نیروی مذهبی شیعه، علاوه بر حمایت از بحث مقاومت وظیفه خود می داند از ناموس شیعیان حراست کند و اجازه ندهد همانند آنچه که در عراق اتفاد افتاد فاجعه جدیدی رخ دهد و نصر الله به صراحت اعلام کرده است که حزب الله اجازه تکرار چنین جنایتی را نمی دهد.

برخی از گروههای سیاسی در لبنان مخالف ورود حزب الله به بحران سوریه هستند و معتقدند که چنین اقدامی می تواند فضای لبنان را تحت تاثیر قرار دهد. به نظر شما آیا امکان وقوع جنگ های داخلی لبنان در اثر این اتفاق نیست؟

من معتقدم حزب الله با توجه به توان مدیریتی که تاکنون از خود نشان داده است اجازه نخواهد چنین فضایی شکل گیرد. حزب الله تلاش کرده است که اولویت خود را رژیم صهیونیستی و محوریت مقاومت بداند و وارد نزاع های داخلی لبنان نشود. بعد از این هم حزب الله قطعا چنین رویکردی را ادامه خواهد داد. رویکرد عدم مداخله در سوریه به این معنا نیست که مردم لبنان در قبال بحران سوریه احساس دلسوزی نداشته باشند و بی تفاوت باشند ولی سیاست بی طرفی را در قبال نزاع های داخلی سوریه حفظ می کنند. معتقدم حزب الله با حساسیتی نسبت به سرنوشت لبنان و مقاومت دارد، اجازه نخواهد داد شرایط قابل انفجاری در لبنان ایجاد شود. بازگشت جنگ های داخلی لبنان فاجعه ای برای همه گروهها خواهد بود. حزب الله همواره تلاش کرده است که این وضعیت را مهار و کنترل کند و اجازه ندهد قدرت های خارجی فضای لبنان را متشنج کنند. در حال حاضر تلاشی از سوی دست های غربی صورت می گیرد که لبنان هم را نیز تحت تاثیر سوریه به هم بریزند ولی به نظر میر سد که حزب الله با پرهیز از دامن زدن به بحران ها اجازه نمی دهد که دشمنان لبنان، مقاومت و جهان اسلام به اهداف خود برسند.

تهیه  کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/16

انتشار اولیه: شنبه 14 اردیبهشت 1392/ باز انتشار: چهارشنبه 18 اردیبهشت 1392