غرب به دنبال نتیجه در آلماتی 2 نبود

دیپلماسی ایرانی: مذاکرات هسته ای در آلماتی 2 تمام شد و تحلیل های گوناگونی درباره آن ارائه شد. هر دو طرف بعد از مذاکرات اذعان کردند که اختلاف های عمیقی با یکدیگر دارند ولی بر این نکته نیز تصریح کردند که برای نخستین بار وارد جزئیات شدند. اما هر دو طرف دقیقا نگفتند که منظور از اختلاف های عمیق چیست و به طور دقیق بر سر چه جزئیاتی مذاکره کرده اند. اگر مذاکرات جنبه های موفقیت آمیزی داشته دقیقا در چه حوزه هایی بوده و چگونه می خواهند در آینده برای حل اختلافاتشان پشت میز مذاکره باز گردند. اگر چه کاترین اشتون، مسئول مذاکره کننده اروپایی به طرف ایرانی اطلاع داده است که برای چگونگی پیشبرد مذاکرات می خواهد با پایتخت های کشورهای غربی مشورت کند و گویا حضورش در اجلاس گروه 8 در لندن نیز در همین راستا بوده است.

این در حالی است که رسانه های غربی دائما به نقل از دیپلمات هایی که نخواسته اند نامشان فاش شود، دائما می نویسند که با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری ایران، تهران تمایل چندانی برای رسیدن به توافق ندارد! ولی همچنان تاکید می کنند که باید مذاکرات ادامه داشته باشد و طرف غربی بر تداوم مذاکرات پایبند است. اما این که هنوز تماسی از سوی اشتون برای تعیین مکان و زمان دور جدیدی از مذاکرات صورت نگرفته است، نشان می دهد که طرف غربی تمایلی به ادامه مذاکرات دارد که با توجه به تحولات منطقه و مشکلات پیش رو چاره ای هم جز این ندارد، اما بر سر مکان و زمان آن توافقی (شاید عمدی) از سوی طرف غربی حاصل نشده است.

تبلیغات رسانه ای غربی ها دائما حاکی از آن است که انتخابات ایران مانعی برای رسیدن به توافق با غرب از جانب تهران است. اما این سوال را کسی نمی پرسد که این مساله چگونه در مذاکرات دوم مطرح شده در حالی که در مذاکرات آلماتی 1 که تنها نزدیک به 40 روز با مذاکرات آلماتی 2 فاصله داشت و همچنین در مذاکرات استانبول، صحبتی از عدم تمایل ایران برای رسیدن به توافق با غرب زده نمی شد و حتی بر عکس گروه 1+5 بیانیه مشترکی صادر کردند و بر پیشرفت مذاکرات هسته ای تاکید کردند و گفتند که بر ادامه گفت وگوها پایبند هستند و امیدوارند که مذاکرات در آلماتی 2 به نتیجه برسد. در هیچ کدام از بیانیه ها و اظهار نظرهای طرف غربی صحبت از انتخابات ایران نبود و دائما بر ادامه موفقیت آمیز مذاکرات تصریح می شد. حتی برخی تحلیلگران غربی می گفتند که ایران در آستانه انتخابات با هدف آرام نگه داشتن فضای انتخابات حاضر است در مذاکرات امتیاز بدهد و گفت وگوهای آلماتی 2 را به نتیجه برساند. اما دقیقا دو روز مانده به آغاز مذاکرات استانبول خاویر سولانا، مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مصاحبه ای می گوید که تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران، بعید است که بتوان با تهران بر سر پرونده هسته ای اش به توافق رسید. آیا اظهارات سولانا این پرسش را مطرح نمی کند که طرف غربی نیز خود بیش از پیش به انتخابات جمهوری اسلامی ایران چشم دوخته است و تمایل دارد که مذاکرات تا بعد از انتخابات تطویل شود و اگر هم بنا باشد توافقی حاصل شود، پس از انتخابات باشد؟ به ویژه که این حقیقت را همه می دانند که پرونده هسته ای ایران ارتباطی با انتخابات ریاست جمهوری ایران ندارد و به طور موازی و در بعدی کلان تر دنبال می شود و هر دولتی هم که بر سر کار آید، نمی تواند راهی جز راه فعلی را بپیماید: ایران بر حق غنی سازی خود تاکید دارد و با توجه به راهی که تا کنون پیموده هیچ دولتی نمی تواند از این حق عقب بنشیند.

از سوی دیگر در بحبوحه آغاز مذاکرات هسته ای تحرکات کره شمالی آغاز شد و پیونگ یانگ دست به آزمایش موشک هسته ای زد و همسایگان آسیایی اش و امریکا را تهدید به حمله هسته ای کرد و فضای تنشج آمیز تازه ای در خاور دور رقم خورد. دامنه این تحرکات به اندازه ای جدی بود که چشم ها همگی به آسیای دور و تهدیدهای کره شمالی و واکنش های کشورهای تهدید شده دوخته شد و فضایی تازه بر تحولات بین المللی سایه انداخت. به دنبال این تحولات بسیاری از تحلیلگران این گونه تحلیل کردند که جامعه غربی به ویژه ایالات متحده امریکا با توجه به بحران های جاری جهانی به ویژه در خاورمیانه و بحران های شدید اقتصادی نمی تواند در دو جبهه به رویارویی با مخالفانش برخیزد و هم زمان در دو جبهه، حداقل جنگ دیپلماتیک راه بیندازد. بنابر این یا باید به جبهه خاورمیانه که پرونده هسته ای ایران و بحران سوریه در راس آن قرار دارند، اهمیت دهد و تمرکز یابد یا این که باید به پرونده کره شمالی بپردازد.

یعنی می توان گفت که 1+5 ترجیح داد همچنان پرونده هسته ای ایران بی نتیجه معلق باقی بماند و آن گونه که دیدیم، مذاکرات آلماتی پایان یابد تا از یک سو متهم نشود که در سایه تهدیدهای کره شمالی مجبور به امتیاز دادن به ایران شده است و از سوی دیگر بتواند با فراغ بال بیشتری به پرونده هسته ای کره شمالی بپردازد تا مجددا به سراغ پرونده هسته ای ایران بیاید و مذاکرات را از سر بگیرد. غربی ها تصور می کنند تا انتخابات ایران و تشکیل شدن دولت جدید در تهران از تب و تاب بحران کره شمالی و ابعاد تهدیدآمیز آن (به هر ترتیبی) کاسته شده و بعد از آن آسوده تر می توانند پای میز مذاکره با ایران بنشینند. بنابراین می توان گفت، بر خلاف ادعای رسانه های غربی 1+5 خود نیز بر خلاف ظاهر و وجهه حق به جانبی که به خود می گیرد، تمایل چندانی به موفقیت آمیز بودن مذاکرات هسته ای آلماتی 2 نداشت.