باقری: زمان اصلاحات متن را طرف هیئت ایرانی پرت کردند

معاون امور بین الملل و سیاست خارجی دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: نشست آلماتی 2 نشستی بود که جمهوری اسلامی ایران طرف مقابل را وادار کرد وارد عرصه گفتگو و مذاکره شود و از این نظر گفتگوها یک نقطه عطف بود و هم اکنون توپ در زمین 1+5 است.

به گزارش خبرنگار مهر علی باقری معاون امور بین الملل و سیاست خارجی دبیر شورای عالی امنیت ملی شب گذشته در برنامه گفتگو ویژه خبری درباره تفاوت مذاکرات آلماتی 2 با دورهای قبلی مذاکرات گفت: با نگاهی به روند گذشته  گفتگوها می توانیم تفاوت این دوره از گفتگوها را با روشنی بیشتری متوجه شویم.

وی افزود: ما در عرصه هسته ای دارای سه بخش هستیم که به طور مشخص عبارتند از: بخش سیاسی و فنی و حقوقی.

باقری با اشاره به اینکه در گذشته با پذیرش  محدودیت هایی که اروپایی ها فراهم کرده اند بخش فنی را از دست داده بودیم بیان کرد: اروپایی ها در انتهای آن مقطع گفتند باید کلیه تاسیسات و تجهیزات را تخریب کنید سپس نیز با پررویی تمام در بسته پیشنهادی خود مطرح کردند که برای دانشمندان هسته ای در داخل ایران کار پیدا می کنیم.

وی افزود: در عرصه حقوقی با پذیرش برخی از محدودیت ها بهانه هایی را بدست غربی ها دادیم. آنها پرونده را به شورای امنیت بردند چون می گفتند ایران تعلیق غنی سازی را شکسته است و این در حالی بود که تعلیق یک امر خودخواسته بود.

باقری خاطرنشان کرد: در عرصه سیاسی نیز چنین وضعی را داشتیم و خود را خلع سلاح کردند و با صلابت کامل وارد گفتگوها نمی شدیم. بر اساس مدارک موجود در یکی از گفتگوها طرف غربی متنی را که درباره آن صحبت می کردند با بی ادبی پرت می کند و می گوید ما در این موضوعات گفتگو نمی کنیم.

باقری تصریح کرد: اکنون ما در عرصه دیگری گفتگو می کنیم. ما در این مقطع در عرصه فنی و حقوقی و سیاسی دستاوردهای زیادی داشته ایم. چرخه هسته ای کامل شده و دستاوردهای دیگر را مردم به خوبی احساس می کنند.

وی افزود: در عرصه حقوقی هم به طور جد تاکید داشتیم که حقوقی که در چارچوب ان پی تی و آژانس در اختیار داریم را استفاده می کنیم.

معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی با بیان اینکه غربی ها با ذهنیت قبلی وارد مذاکره با ما شده اند گفت:  توقع آنها این بود که متن را روی میز بگذارند و اگر ایران نپذیرفت ایده دیگری را اجرا کنند و بگویند عامل شکست ایران بود. این در حقیقت مذاکره نبود بلکه یک دیکته بود.

وی گفت: در پایان نشست استانبول 1 خانم اشتون مصاحبه ای کردند و گفتند  آن چیزی که مد نظر ما بود محقق نشد. در همان زمان وقتی از من سئوال می شد که مذاکرات استانبول بی نتیجه بوده است می گفتم این مذاکرات از این نظر که به توافق منجر نشد بی نتیجه بود اما بی نتیجه بودن از این منظر که ما به حقوقمان دست یابیم غلط است.

وی خاطرنشان کرد: بعد از حدود 5 ماه از مذاکرات استانبول 1 خانم اشتون نامه ای به آقای جلیلی نوشت و این در شرایطی بود که ما پیشنهاد آنها را نپذیرفتیم و اشتون در نامه خود اعلام کرد ما حقوق هسته ای ایران را در چارچوب ان پی تی می پذیریم و این موضوع در 2 نامه دیگر قبل از مذاکرات استانبول 2 مورد تاکید قرار گرفت.

باقری با بیان اینکه نشست استانبول 1 در این باره که ما در مورد حقوق خود حاضر به مذاکره نیستیم یک نقطه عطف بود اظهار داشت: در این مسیر در بغداد طرف مقابل پیشنهادی را مطرح می کند که در چارچوب استانبول 1 است اما با تغییر شرایط میدانی از طرف ایرانی که ما غنی سازی 20 درصد را تولید کرده و صفحه سوخت و به رادیوایزوتوپ رسانده بودیم آنها مقداری در پیشنهاد بغداد تغییر دادند و گفتند که اقداماتی را انجام می دهند. اقدامات آنها در چارچوب هسته ای شکل می گرفت مانند اینکه گفتند رادیوایزوتوپ می فروشیم در حالیکه این ارزش افزوده ای در مذاکرات ایجاد نمی کرد.

وی تاکید کرد: ارزش افزوده در مذاکرات آن چیزی است که اعتماد ایجاد کند و آقای جلیلی در این دوره از مذاکرات بر همین اساس تاکید کردند که اعتماد سازی یک جاده دو طرفه است.

باقری گفت: در بین مذاکرات بغداد و مسکو طرف مقابل تلاش کرد پیشنهاد خود را بقبولاند که ما در مسکو پیشنهاد 5 ماده ای را مطرح کرده ایم و به دلیل وجود دو بسته پیشنهادی روی میز یک جلسه کارشناسی برگزار شد و ما ابهامات را برای طرف مقابل برطرف کردیم.

وی تصریح کرد: دلیل اینکه بعد از مسکو مذاکرات تا 9 ماه متوقف شد و سپس آنها یک پیشنهاد تجدیدنظر شده در آلماتی مطرح کرده اند این بود که آلماتی یک نقطه عطف در طول مذاکرات بود. آنها تا آن مقطع حاضر نمی شدند روی متن تغییری ایجاد کنند.

باقری افزود: نکته دیگری این بود که تعدیلات زمانی انجام شد که ما 9 ماه فشار جدی غربی ها علیه ملت را پشت سر گذاشتیم. بعد از مذاکرات مسکو هنوز تحریم های نفتی آغاز نشده بود و این در حالی است که تعدیل باید از طرفی که فشار به آن وارد می شود صورت بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: آنها فشار بر علیه ایران را وارد می کردند که به دو هدف دست یابد . اول اینکه محاسبات رهبران ایران را در نگاه هسته ای دچار تغییر کنند و دوم مردم ایران را فلج کنند که خودشان اذعان داشتند در این دو مورد شکست خوردند و همین باعث تجدیدنظر آنها شد اما پیشنهادشان نمی توانست طرفین را به نقطه نظر مشترک برساند.

باقری گفت: آنها مطالباتی از ما داشتند  و می خواستند مابه ازای آن چیزی پرداخت کنند . ما در آلماتی گفتیم که این پیشنهاد شما قابل بررسی است این باعث شدکه طرف مقابل در نشست ها خود را درگیر کند به همین دلیل در جمع بندی آلماتی 1 قرار شد نشست کارشناسی برگزار شود که در نشست کارشناسی 10 ساعت بحث کردند و در آنجا طرف ایرانی اشکالها و ابهام های طرف مقابل را و همچنین دیدگاههای خود را به طور جدی تبیین کرد.

وی تصریح کرد: در نشست کارشناسی ما مطرح کردیم که اگر می خواهید به توافق برسید باید پیشنهادات را قوی کنید همچنین اینکه ما برای توافق آماده ایم اما سطحش بستگی به توافق شما دارد و اگر می خواهید توافق کلی کنید باید همه تحریمها را در آلماتی 2 روی میز بگذارید.

وی افزود: نشست آلماتی 2 نیز از یک جهت نقطه عطف جدی بود و آن اینجا طرف مقابل دید چاره ای جز اینکه وارد مذاکره با ایران شود ندارد اما طرف ایرانی با یک منطق روشن ، واضح ، قابل فهم و متکی بر مبانی حقوقی و منطقی این را مطرح کرد که ما برخی از محورهای پیشنهادی شما را می پذیریم مشروط به اینکه ما به ازای آن را پرداخت کنید.

باقری ادامه داد: طرف مقابل خواست که همه پیشنهادات آنها را بپذیریم اما به آنها گفته شد برخی از پیشنهادات ممکن است اشکال فنی داشته باشد و برخی دیگر نیز ناقض حقوق ما باشد که اصلا در این موارد وارد مذاکره نمی شویم و اگر می خواهید به طور کلی مسئله حل شود ما آمادگی داریم اما شرطش این است که در مورد غنی سازی ما گام جدی برداریم. در حقیقت ما این حق را از 1+5 نگرفته ایم این حق در چارچوب عضویت در آژانس و ان پی تی در اختیار ماست.

باقری تصریح کرد: بهانه هایی که در 10 سال گذشته همه از آن مطلع هستند برای تثبیت حق ما مانع تراشی می کنند و سپس می گویند مذاکره می کنیم ما می گوییم از مذاکره فرار نمی کنیم اما در مذاکرات این حق باید تثبیت شود و باید در تقابل با هم دشمنی را برداریم آقای جلیلی نیز در آلماتی تاکید کرد که اگر حق غنی سازی را به رسمیت بشناسید و تحریم ها را رفع کنید مسئله قابل حل است.

وی اظهار داشت: آنها نمی خواستند وارد  چنین مسیری شوند و منطق جمهوری اسلامی ایران در جلسه دور دوم آلماتی باز بیشتر تبیین شد و ما مطرح کردیم اگر یک مسیر صد کیلومتری در پیش داریم آماده ایم هر چقدر طرف مقابل گام بردارد، گام برداریم. آقای جلیلی به روشنی تبیین کرد که ما دو گزینه پیش رو داریم. اول اینکه در چند محور اتفاق نظر کنیم و شما مابه ازای آن را بدهید که این یک حرکت است هر چند کوچک باشد گزینه دوم اینکه حرکتی صورت نگیرد.

وی گفت: نظر ما این است که حرکت صورت گیرد بر همین اساس نیز گفتیم طرف مقابل باید انتخاب کند برخلاف آنچه آقای جان کری وزیر امورخارجه آمریکا اعلام کرده اکنون توپ در زمین ایران نیست بلکه در زمین 1+5 است. ما چارچوب را ارائه کردیم آنها باید در محورهای پیشنهادی خود مابه ازا بدهند و باید لغو تحریم های موثر باشد.

وی تاکید کرد: نشست آلماتی 2 نشستی بود که جمهوری اسلامی ایران طرف مقابل را وادار کرد وارد عرصه گفتگو و مذاکره شود و از این نظر این دور از گفتگوها یک نقطه عطف بود و البته نقطه عطف آلماتی 1 نیز این بود که آنها مجبور شدند آنچه را که می گفتند تعدیل کنند.

باقری خاطرنشان کرد: آنها خود اذعان دارند که عدم نتیجه در آلماتی به این دلیل بود که طرف غرب حاضرنشدبا ایران وارد مذاکره شود در غیر این صورت حصول نتیجه امکان داشت.

وی در پاسخ به این سئوال که چرا زمان و مکان بعدی مذاکرات مشخص نشد بیان کرد: دلیل اصلی عدم اختیارات لازم طرفهای مذاکره کننده 1+5 در آلماتی بود. آمده بودند پیشنهاد تعدیل شده را به نتیجه برسانند و زمانی که با استدلالهای ایران مواجه شدند با یک معضل روبرو شدند.

باقری گفت: آنها از طرفی نمی توانستند بگویند حرف ایران منطقی نیست و از طرفی دیگر اگر می خواستند وارد بحث شوند باید اختیار داشته باشند آنها پیشنهاد کردند برای اینکه به یک جمع بندی برسیم نیازمند مشورت با پایتخت های خود هستیم.

وی در این باره که بین اعضای 1+ 5 اختلاف نظر وجود دارد اظهار داشت: اختلاف در 1+5 یک واقعیت است . طرفهای مختلف با انگیزه ها و تمایل های گوناگون هستند. آنها البته در مذاکره سریع می گویند ما متحد هستیم و من این بار به یکی از آنها گفتم که اتحاد و عدم اتحاد شما برای ما مهم نیست.

باقری افزود: قبل از آلماتی 2 جلسه ای در یکی از نهادهای آمریکایی با حضور سولانا برگزار شد و سولانا در آنجا به این نکته تاکید می کند که اینکه 1+5 تا به امروز این طور مانده در حد یک معجزه است.

وی ادامه داد: 1+5 به غیر از بحث هسته ای در موضوعات دیگر مانند سوریه نیز اختلاف های جدی دارند. در جلسه آلماتی 2 نیز چنین اختلاف دیدگاههایی وجودداشت که البته تلاش می کردند طور دیگری نمایش دهند. وقتی استدلال های آقای جلیلی مطرح می شد مجبور می شدند نگاه خود را بگویند که در آنجا مشخص می شد چند رویکرد وجود دارد.

باقری در پاسخ به سئوال دیگری که غربی ها از یک رو می گویند  باید از ما رفع نگرانی شود و از طرف دیگر بحث اعتمادسازی را مطرح می کنند تصریح کرد: این دو مسئله کاملا متفاوت است آنها برای اینکه بتوانند اهداف خود را محقق کنند این دو مسئله متفاوت را یکی می کنند .

وی با اشاره به اینکه اعتماد سازی یک بحث سیاسی است و دو طرف باید بر اساس حقوق برابر به توافق برسند گفت: این در حالی است که رفع نگرانی در موضوع هسته ای ما موضوعیت ندارد. ما عضو ان پی تی و آژانس هستیم. بازرسان و دوربین های آژانس حضور دارند و آژانس بارها اعلام کرده که فعالیت های هسته ای ایران صلح آمیز است.نگرانی مربوط به جایی است که کشوری بازرسان آژانس را بیرون کند تا عضو ان پی تی و آژانس نباشد.

باقری  در این باره آیا افق روشنی درباره زمان مشخص برای گفتگوهای کارشناسی و جمع بندی وجود دارد بیان کرد: ما در نشست آلماتی اعلام کردیم که آماده ایم در سطوح مختلف گفتگو و دیدگاهها را بررسی کنیم. آقای جلیلی پیشنهاد نشست کارشناسی را دادند که ابعاد مختلف پیشنهاد ما دربرابر مابه ازاهایی که آنها می دهند مشخص شود.

وی افزود: آنها گفتند کارشناسی خوب است اما باید ابتدا در عرصه سیاسی صحبت کنیم که آقای جلیلی گفت ما حاضریم همین جا و همین جلسه در این باره صحبت کنیم.

وی افزود: در جلسه با خانم اشمیت نیز من تاکید کردم که ما حاضریم هم در سطح معاونین و هم کارشناسان گفتگو کنیم. آنها گفتند چون ما نیاز داریم بحث های محتوایی را مطرح کنیم و خانم اشتون نیز باید با وزرای خارجه شش کشور صحبت کند این مسئله به بعد از گفتگوی تلفنی خانم اشتون و آقای جلیلی موکول شود.

باقری درباره پروتکل معاونین سیاسی وزرای خارجه در 1+5 و اینکه آنها حق تصمیم گیری ندارند بیان کرد این مسئله  در ژنو یک و 2 نیز به آنها گفته شد که این سطح نمی تواند تصمیم گیر باشد در صورتی که طرف ایرانی تصمیم گیر است و حتی درجلسه مسکو نیز آقای جلیلی این مسئله به خانم اشتون گفت و ایشان نیز پذیرفت.

وی خاطرنشان کرد: حالا که وارد عرصه مذاکرات جدی می شویم این مسئله می تواند آنها را به سمتی هدایت کند که افراد حاضر در 1+5 باید تصمیم گیر باشند نه منتقل کننده پیام تا بتوانیم به نتیجه برسیم.

باقری همچنین درباره دو خواسته حق غنی سازی و دست برداشتن از خصومتها که از طرف ایران مطرح شده است گفت: ما برای آنها تبیین کردیم که نتیجه این گفتگوها باید این باشد که جمهوری اسلامی ایران فعالیت هسته ای صلح آمیز داشته باشد و تحریم ها از بین برود.

وی تصریح کرد: این چیزی نیست که آنها رد کنند اما به دلایل مختلف موانع ایجاد می کند . در آلماتی 2 آقای جلیلی تاکید کرد باید درباره افق تحریمها باید چارچوب مشخصی داشته باشید تا به توافق برسیم.

باقری گفت: با توجه به بحث های جدی در این جلسه امیدواریم طرف مقابل با پاسخهای روشن عملیاتی و سازنده وارد مذاکره شود و از بحث های انتزاعی که ما را به بن بست می رساند دوری کند. آنها اکنون فهمیده اند که مردم ایران روی حقوق هسته ای خود ایستاده اند اما می توانند بر اساس توافق رفع تحریمها گام به گام به جلو حرکت کنند.