عذرخواهی نتانیاهو از آنکارا اشتباه بود

دیپلماسی ایرانی: در آخرین گزارشی که توسط مرکز مطالعات بیگن – سادات منتشر شده عذرخواهی اسرائیل از ترکیه بر سر حادثه کشتی مرمره خطایی دیپلماتیک و عملیاتی دانسته شده است. بنا به گزارش این مرکز عذرخواهی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از ترکیه را هم از لحاظ مضمون و هم از لحاظ زمانی اشتباه ارزیابی کرده است.

به گزارش روزنامه القدس العربی، چاپ لندن، پروفسور ایتمار عنباری، تهیه کننده این گزارش می نویسد: بعید است با این عذرخواهی تغییر یا تحولی اساسی در سیاست های ترکیه که به طور عمومی خصمانه با غرب و به طور ویژه با اسرائیل است، به وجود آید و این عذرخواهی فقط سبب تقویت جایگاه ترکیه و تضعیف عملکرد اسرائیل می شود.   

وی در گزارش خود حمله نظامیان صهیونیستی به کشتی کمک رسان مرمره را حق اسرائیل دانسته و گفته است که نباید نخست وزیر اسرائیل از چیزی که به تایید کمیته بررسی آن حادثه که زیر نظر سازمان ملل تشکیل شد و حق را به اسرائیل داد، عذرخواهی می کرد.   

عنباری در ادامه می نویسد: چیزی که از این بدتر است این است که اسرائیل ابراز امیدواری می کند که به این ترتیب فصل تازه ای از روابط اسرائیل – ترکیه گشوده شود که خیلی ساده باید گفت چنین چیزی توهم است. عذرخواهی از نخست وزیر ترکیه تنها باعث تقویت جایگاه ضد صهیونیستی او می شود، کما این که اعلام هم کرده است که می خواهد از نوار غزه دیدن کند که چنین دیداری اگر صورت بگیرد به مثابه سیلی ای به صورت تلاویو و واشنگتن خواهد بود.

به اعتقاد این کارشناس برجسته اسرائیلی ترکیه زیر نظر حزب عدالت و توسعه به طور تدریجی به سمت اسلام تندرو در سیاست خارجی اش متمایل شده که این سیاست از سوی طرفداران اندیشه احیای عثمانی یا همان نوعثمانی گرایان تغذیه می شود و توانایی نفوذ اسلامی دارد که هدفش تنها ایفای نقش به عنوان قدرتی مطرح در خاورمیانه و جهان اسلام است که برای رسیدن به این هدف باید انتقادهای شدیدی را متوجه اسرائیل بکند. در نتیجه اتخاذ چنین سیاستی رجب طیب اردوغان و ترکیه توانسته اند که طرفداران بسیاری بیابند، به همین دلیل اردوغان به آسانی حملات شدیدی را متوجه اسرائیل می کند بدون این که از چیزی واهمه داشته باشد.

بنا به آن چه در این گزارش آمده است، اسرائیل از درک ترکیه جدید عاجز مانده است در حالی که اسرائیل باید درک کند که نمی تواند با ترکیه ای که طرفدار غرب است و تلاش دارد با اندیشه های اسلامی خود بر خاورمیانه مضطرب رهبری کند، همکاری داشته باشد. آنکارا و تلاویو نظرات مختلفی نسبت به قضایای مختلف دارند. ترکیه حق خود می داند که بازیگری مهم و قدرتمند در سیاست منطقه ای باشد و راه و روشش در طول سالیان گذشته نشان می دهد که برای رسیدن به این هدف هیچ ابایی ندارد که به اسرائیل ضربه بزند، ترکیه هیچ توجهی به سیاست های امریکا در قبال ایران ندارد، حتی بر عکس به تهران کمک می کند تا تحریم های بین المللی را دور بزند در حالی که ایران به صراحت صحبت از محو اسرائیل از نقشه می زند و به آسانی برنامه هسته ای خود را گسترش می دهد. در موضوع فلسطین نیز ترکیه در کنار حماس ایستاده است و آنکارا تلاش می کند تا این جریان همچنان بر غزه حکمرانی کند و برای آن حمایت بین المللی به وجود آورد. در سوریه از عناصر افراطی و تندرو حمایت می کند تا به قدرت برسند و به شدت از اندیشه ضد اسرائیلی در جولان پشتیبانی می کند. علاوه بر آن عضو پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو است و همه تلاش خود را می کند تا اجازه ندهد که روابط ناتو با اسرائیل گسترش یابد. حضور ترکیه در ناتو حتی سبب شده است تا جامعه جهانی نتواند تعاملی سخت تر از این در برابر برنامه هسته ای ایران داشته باشد. این در حالی است که سیاست های لاابالی گرایانه ترکیه در قبرس نیز تماما ضد مصالح اسرائیل است. جزیره ای که به تازگی به منابع گازی دست یافته و آنکارا تلاش دارد اسرائیل را از این منابع محروم کند و خود به تنهایی تبدیل به خط انتقال گاز به اروپا شود. ترکیه حتی حاضر است برای رسیدن به این هدف متوسل به گزینه نظامی شود. تمامی این مسائل باعث می شوند که نتوان راهی برای نزدیکی روابط تلاویو و آنکارا تصور کرد و همچنان دو طرف را دور از یکدیگر دید.

تحریریه دیپلماسی ایرانی