ونزوئلا پس از فوت چاوز به کجا می رود؟

 پرونده دو ساله بیماری سرطان ˈهوگوچاوزˈ رییس جمهوری ونزوئلا در آمریکای لاتین با فوت وی سه شنبه شب بسته شد، ولی همزمان پرونده انتخابات ریاست جمهوری در این کشور گشوده شده که می تواند جنجال ساز باشد.
چاوز یا یکی از رهبران انقلاب بولیواری در منطقه آمریکای لاتین با سه دوره ریاست جمهوری که آخرین دوره آن فقط چندماه طول کشید، یکی از خبرسازترین سران کشورهای جهان بود که با رویکرد ضدآمریکایی ویژه خود مبنی بر تقابل همزمان با ابراز تمایل به نزدیک شدن براساس نیاز متقابل، راهبرد عملیاتی ضدونزوئلایی واشنگتن را عقیم کرد.

سیاستمدار و نظامی 58 ساله در 14 سال ریاست جمهوری بر ونزوئلا توانست خود را به عنوان پیشگام حرکت های ملی و مردمی ضد آمریکایی در منطقه معرفی کند که مورد اقبال عمومی بویژه در کوبا، بولیوی و کلمبیا قرار گرفت.

موسس حزب چپگرای جنبش جمهوری پنجم که به علت حمایت های اقتصادی و مالی گسترده از اقشار آسیب پذیر و نیازمندان ونزوئلا که سال ها از درآمد نفتی محروم بودند، حمایت های وسیع و همیشگی مردمی را کسب کرد.

پشتیبانی های مردمی از چاوز و همچنین ساختار ویژه حکومتی در این کشور حتی سبب شد، کودتای آوریل سال 2002 با وجود موفقیت اولیه و کامل کودتاگران که طرفدار آمریکا نیز شناخته می شدند، شکست بخورد و رییس جمهوری ونزوئلا پس از 48 ساعت دوباره قدرت را در دست بگیرد.

این کودتا سبب شد، ونزوئلا برای جلوگیری از تکرار چنین وقایعی، ایجاد و توسعه همپیمانی های منطقه ای و بین المللی را در دستور کار قرار دهد، بگونه ای که اکنون این کشور یکی از پایانه های مهم سیاسی و اقتصادی در آمریکای لاتین به شمار می رود.

از سوی دیگر، هوشمندی سیاسی، محبوبیت ملی، منطقه ای و حتی فراقاره ای چاوز سبب شده بود، مخالفان داخلی از عرصه سیاسی و حتی اعمال فشار برای پیشبرد اهداف خود، خارج شوند.

هرچند بیماری دو ساله چاوز و چندین بار جراحی وی در کوبا، رییس جمهوری

را از حضور مستقیم سیاسی دور کرد، ولی از نگاه کارشناسان منطقه، بزرگترین دلیل ماندگاری ثبات در این کشور با وجود فعالیت گسترده مخالفان، شیوه رهبری بر مردم بود که همیشه به ملت به عنوان پایگاه حکومت اتکا داشت.

اما، اکنون چاوز در میان نیست و چاوزی ها که خود را میراث دار وی می دانند، در صددند راه کنونی را ادامه دهند، اما مخالفان از ماهها پیش فشارها را افزایش داده اند.

برجسته ترین شخصیت در ونزوئلا اکنون نیکولاس مادورو معاون رییس جمهوری است که همچنان قدرت تفویض شده از چاوز برای اداره کشور را در اختیار دارد.

بررسی های ضمن حیات چاوز نشان می دهد که در صورت برگزاری انتخابات، مادورو با بیشترین میزان برخورداری از حمایت مردمی، می تواند برای در دست گرفتن مسئولیت ریاست جمهوری شانس زیادی داشته باشد که این انتخابات باید براساس قانون اساسی در کمتر از یک ماه پس از فوت رییس جمهوری برگزار شود.

از سوی دیگر، انریکه کاپریلس که خود را به عنوان شخصیت اول مخالفان معرفی می کند، از ماهها پیش فشار بر دولت را افزایش داده تا به دلیل بیماری چاوز، انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود که این خواسته رد شد.

کاپریلس که در انتخابات ریاست جمهوری 2012 با 11 درصد آرای کمتر مجبور به پذیرش رسمی شکست خود و تایید نتیجه انتخابات شد، اکنون امیدوار است پس از فوت چاوز، ریاست جمهوری کشور نفتی و 28 میلیون نفری ونزوئلا را برعهده بگیرد.

با وجود اینکه دیدگاه ضدآمریکایی در ونزوئلا فراگیر است، ولی کاپریلس و طرفداران وی همیشه خود را نزدیک به دیدگاههای واشنگتن معرفی می کنند و حتی گزارش شده است، با حمایت این اردوگاه چند عضو سفارت آمریکا دیدارهایی با برخی مخالفان برگرار کرده اند.

دولت ونزوئلا نیز در چارچوب اقدامات و تدابیر ویژه دوران پس از فوت چاوز، دستور اخراج دو نظامی آمریکا مامور در سفارت این کشور را به عنوان عنصر نامطلوب صادر و اعلام کرده است که این افراد در دیدار با برخی نظامیان ونزوئلایی، طرحهایی را برای بی ثبات کردن نیروهای مسلح ارائه کرده بودند که این برنامه ریزی کشف شد.

از نگاه کارشناسان، اکنون ونزوئلا در روزهای پس از نبود رییس جمهوری، حساس ترین برهه تاریخی خود را می گذراند و در صورت تداوم میراث حکومتی و دیدگاه سیاسی چاوز، این کشور همچنان پایگاه همبستگی ها و همگرایی های منطقه ای، ادامه بهبود وضعیت اقتصادی و جایگاه سیاسی مردم عادی خواهد بود که تا پیش از حکومت چاوز دیده نمی شدند.

از دیگر سو، این بیم نیز مطرح شده که اگر گروه کاپریلس برخوردار از حمایت های آمریکا و گروه غربی ضدچاوز، نتواند در انتخابات پیش رو خواسته پیروزی خود را از صندوق های رای خارج کند، به گزینه ناآرام کردن ونزوئلا با هدف ناچار کردن دولتمردان این کشور به اعطای سهمی از قدرت روی آورد تا متکی به این حضور سیاسی، دولت را کامل دردست بگیرد.