سناریوی عراق تکرار خواهد شد

دیپلماسی ایرانی: اخضر الابراهیمی، نماینده جامعه جهانی و اتحادیه عرب انفجارهای اخیر در پایتخت سوریه را که باعث شهید شدن صدها تن و مجروح شدن صدها تن دیگر شد، جنایت توصیف کرد و خواستار بررسی مستقلانه جامعه جهانی درباره آن شد. آقای الابراهیمی فراموش کرد که شورای امنیتی که مدعی حمایت از مردم سوریه برای رسیدن به دموکراسی است همین چند روز پیش به دلیل مخالفت امریکا نتوانست بیانیه ای برای محکوم کردن این حادثه صادر کند. 

این انفجارها جنایت بودند، هر کس که عامل آن بود، چرا که قربانیان آن افراد بی گناهی بودند که فقط به دنبال لقمه ای نان برای سیر کردن شکم کودکانشان بودند، آنها کسانی هستند که هر لحظه منتظر مرگند، چه از سوی وفادران به نظام کشته شوند، چه توسط ماشین های بمب گذاری شده.

اما تصریح کردیم و با همه امید می گوییم: هیچ بارقه امیدی برای خروج از این بحران خونین وجود ندارد، پس از مرگ بیش از 90 هزار نفر اکنون دیگر همه به این باور رسیده اند که استفاده از گزینه نظامی غیر ممکن است، اکنون فقط بحث درباره راه حل سیاسی از طریق گفت وگو تحت نظارت جامعه جهانی برای خروج از این بحران است. نمی دانیم چند هزار نفر دیگر باید کشته شوند تا طرف ها درک کنند که راه حل سیاسی هم دیگر چیزی را حل نمی کند، هر دو طرف برای خود شرایط سنگین تعیین می کنند و در غیر این صورت حاضر به نشست پای میز مذاکره نیستند.

...

پرزیدنت بشار اسد به هیئت اردنی که اخیرا از او دیدار کرد، گفت در قدرت می ماند و به هیچ وجه کنار نمی رود و در انتخابات ریاست جمهوری که سال آینده برگزار می شود، شرکت خواهد کرد. در مقابل مخالفان اسد بیانیه صادر کردند و گفتند که تنها به شرط رفتن اسد از قدرت حاضر به نشستن پشت میز مذاکره هستند.  

انفجارهای اخیر نشان داد که مرحله پیش رو بسیار شبیه دوران عراق در 10 سال گذشته است، به نظر می رسد مشابه بحران عراق در حال تکرار شدن در سوریه است و همان بحران دامنگیر دو طرف درگیری خواهد شد.

مجله بریتانیایی اکونومیست در این باره می نویسد که سوریه واقعا کشور مدرنی است اما چند ماهی است که عملیات ویرانی این کشور مدرن آغاز شده است آن هم توسط فرزندان همان کشور، با حمایت کشورهای خارجی و عربی که می خواهند منطقه به طور کامل به سمت تجزیه حرکت کند.

کاخ سفیدی که خود حمله دیپلماتیک خود برای سرنگونی نظام اسد را آغاز کرده بود از همه وعده و وعیدهایش منصرف شد برای این که نمی خواهد حتی یک سرباز امریکایی قربانی شود یا این که درگیر جنگی شود که نداند چگونه باید از آن خارج شود، یا این که اصلا چه تضمینی وجود دارد که در آن پیروز شود، اگر چه فشارهای شدیدی برای تغییر این موضعش وجود دارد و تلاش می شود تا آن را راضی کنند که به مخالفان سلاح های سنگین و مدرن بدهد.

پرزیدنت اوباما به دو دلیل در برابر این فشارها مقاومت می کند: اول برای این که به این دلیل برای بار دوم انتخاب شد که بتواند در درون امریکا اصلاحات گسترده انجام دهد، برای همین است که وزیری را برای وزارت امور خارجه اش تعیین کرده که از مخالفان جدی جنگ است، و دلیل دوم این است که خوب درک می کند که نظام سوریه شاید در این جنگ پیروز نشود ولی به این زودی ها هم شکست نخواهد خورد.

دشمن بزرگ امریکا نه نظام اسد، بلکه گروه های شبه نظامی اسلامی جهادی، علی الخصوص جبهه النصره هستند که شامل چهار یا پنج گروه مسلح مخالف می شود که بر اساس ارزیابی های امریکا، گروه های مسلحی هستند که می خواهند نظام را سرنگون کنند و کشور اسلامی رادیکالی به جای آن بیاورند.

اوباما نمی خواهد سناریوی لیبی تکرار شود یا حتی چیزی شبیه مالی در سواحل افریقا پیش آید، چرا که بسیار نگران اسرائیل است که مبادا از سوی سوریه تهدیدی متوجه آن شود. برای همین است که دائما صحبت از سلاح های شیمیایی می کند و ابراز نگرانی می کند که این سلاح ها به دست جریان های اسلامی یا حتی حزب الله در لبنان بیفتد.

خطرناک ترین سناریو این نیست که سوریه به یک کشور شکست خورده مثل لیبی، چه با حفظ نظام چه در سایه نبود آن، تبدیل شود بلکه مشکل این است که لیهب آتش جنگ فعلی به کشورهای هم جوار، مثل لبنان، اردن و عراق به خصوص منتقل شود که در این میان نگرانی از بابت لبنان بسیار است چرا که حلقه ضعیف این مجموعه محسوب می شود.

ارتش آزادیبخش سوریه به قواعد حزب الله در روستاهای مرزی حمله کرد و با آن درگیر شد این اتفاق می تواند آتش جنگ را توسعه دهد و فتیله جنگ داخلی را در لبنان شعله ور کند و پس از آن دامنه جنگ را به دیگر کشورها بکشاند. اگر جنگ طایفه ای ادامه داشته باشد کل منطقه را به آتش خواهد کشید، حتی ترکیه و ایران و کشورهای عربی خلیج فارس نیز به دام چنین جنگی خواهند افتاد.

از زاویه ای دیگر ایالات متحده امریکا می خواهد که چیزی شبیه الصحوه عراق توسط مخالفان اسد ایجاد کند تا قبل از این که به فکر جنگ با نظام سوریه باشند با اسلام گرایان رادیکال بجنگند یا با هر دو هم زمان وارد جنگ شوند. او تنها به این شرط حاضر به مسلح ساختن مخالفان اسد است، این بدان معنا است که نه تنها سوریه وارد جنگ داخلی تمام عیار خواهد شد بلکه جنگ طایفه ای دیگری در کل منطقه شعله ور خواهد شد.

...

منطقه عربی و کشورهای اسلامی هم جوار آن در برابر مرحله ای از جنگ و نبردهای منطقه ای قرار گرفته اند، به دلیل جنگ طایفه ای موجود و نفرتی که میان آنها در حال شکل گرفتن است. همچنین برای دعوت هایی که از انقلاب و انتقام از یکدیگر می شود، آن هم در سایه فراموشی عمدی کاملی که در برابر رشد و شکوفایی اقتصادی، مساوات و برابری و هیئت قضایی مستقلی که برای آنها انقلاب های دموکراتیک منطقه ای شکل گرفتند.

اسرائیل.. هیچ کس این روزها حرف از اسرائیل نمی زند، این ناآگاهی و بی توجهی متعمدانه برای این است که می خواهند همه چیز را به گذشته باز گردانند، متاسفانه در حال حاضر اوضاع به گونه ای شده است که معیارهای طایفه ای دوست را از دشمن تمیز می دهد.

ما از مسئول تشکیل چنین فضایی صحبت نمی کنیم، و نمی خواهیم کسی را هم ملامت کنیم، بلکه می خواهیم درباره آینده سوریه و آینده منطقه و سرنوشت آن بگوییم. آینده ویران کننده و خونریزی های بسیار تنها چیزی است که در برابر آینده ما قرار دارد، همه ما مسئول استمرار آن هستیم، کسی نمی تواند سناریویی امیداورانه تر اگر نگوییم بدتر در برابر ما ارائه دهد، این حقیقیتی است.
نویسنده: عبدالباری عطوان / القدس العربی