ایران نیت هسته ای خود را علنی کند

دیپلماسی ایرانی: مجمع عمومی سازمان ملل امسال تبدیل به محلی برای تعقیب و گریز سیاست های امریکا و رژیم صهیونیستی در خصوص برنامه هسته ای ایران شد. باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا درتب و تاب انتخابات تلاش کرد به گونه ای دوپهلو هم ایرانی ها را راضی نگاه داشته و هم مانع از خشم اسرائیلی ها شود. با اینهمه آقای نتانیاهو با مقوای مصوری که با خود به سازمان ملل آورد، رشته های بافته شده توسط اوباما را پنبه کرد. وی به صراحت هشدار داد که تهران در حال تبدیل شدن به قدرت هسته ای است. به نظر می رسد میان موضع اوباما درباره عدم تحمل ایران هسته ای و موضع رژیم صهیونیستی تفاوت های جدی وجود دارد. دیپلماسی ایرانی این مسئله را در گفت و گو با دکتر صادق ربانی، قائم مقام پیشین سازمان انرژی اتمی ایران بررسی کرده است:

باراک اوباما در سخنرانی خود در مجمع عمومی تاکید کرد که ایران هسته ای قابل پذیرش نیست. این موضع گیری  از نظر ماهیتی  چه تفاوتی با موضع  رژیم اسرائیل دارد؟

اصطلاح هسته ای شدن نزد امریکا با اصطلاح هسته ای شدن نزد اسرائیل معنای متفاوتی دارد. اسرائیل خط قرمز را بسیار پایین می داند. یعنی حتی مایل نیست که ایران توانایی ساخت سلاح هسته ای داشته باشد. اما امریکا تا کنون در مورد این توانایی حساسیت چندانی نشان نداده است. یعنی ایران نیز می تواند مانند ژاپن توانایی ساخت سلاح هسته ای را داشته باشد. ژاپن توانایی تولید سلاح هسته ای را دارد اما به سمت تولید سلاح هسته ای نمی رود. امریکا معتقد است اگر ایران به سمت تولید سلاح هسته ای حرکت کند، با استفاده از اطلاعات جاسوسی آگاه می شود و می تواند جلوی این کار را بگیرد. بنابراین امریکا عجله ای برای جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته ای ایران ندارد.

اما اسرائیلی ها اگر میدان پیدا کنند اصلا مایل نیستند که ایران روی نقشه جهان وجود داشته باشد. بنابراین در تعریف اسرائیل اساسا داشتن ظرفیت و توانمندی تولید سلاح هسته ای در ایران قابل قبول نیست. اما در امریکا مسئله، عملیاتی شدن این توانمندی به سمت تولید سلاح هسته ای است. این دو با یکدیگر متفاوت است. من فکر می کنم هیچ کس با نظر اسرائیل موافق نیست. غیر متعهد ها معتقدند همه کشورها باید توانایی استفاده از انرژی صلح آمیز هسته ای را داشته باشند. اما اسرائیل حتی همین را هم قبول ندارد.

برخی معتقدند مقامات رژیم صهیونیستی در سازمان ملل مواضع خود را تعدیل کردند. به نظر شما این مسئله تا چه حد به واقعیت نزدیک است؟

مقامات اسرائیلی قبل از این که به سازمان ملل بیایند، نظرات تندتری داشتند. ولی وقتی نظرات آقای اوباما را مشاهده کردند، نتوانستند به نیات خود نزدیک شوند. در مجمع عمومی مخالفت هایی با اسرائیل وجود داشته و بسیاری از کشورها با نظرات اسرائیل مخالف هستند. لذا به نظر می رسد مقامات رژیم صهیونیستی تا حدی نظرات خود را تعدیل کرده اند و همراهی با امریکا علیه برنامه هسته ای ایران را در برنامه خود گنجاندند. در حالی که پیش از نشست مجمع عمومی مقامات رژیم صهیونیستی حتی تهدید کرده بودند که بدون همراهی امریکا نیز دست به حمله یکجانبه علیه ایران خواهند زد. به همین دلیل به نظر می رسد که فضا تا حدی آرام تر شده است.

با این شرایط قطعنامه قبلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی تا چه اندازه می تواند پیگیری شود؟

در آژانس، ایران معتقد است که آژانس باید مشخص کند که بازرسان می خواهند از چه اماکنی بازدید کنند. باید این مکان ها را در قالب یک برنامه در اختیار ایران بگذارند تا ایران در مورد آن تصمیم گیری کند. تا کنون آژانس چارچوبی برای نظارت و بازرسی تعیین نکرده است. ایران این نگرانی را دارد که اگر اجازه دسترسی به پارچین را بدهد، بعد مکان های دیگری مورد درخواست بازرسی قرار گیرد. آژانس باید اعلام کند چه مکان هایی را در نظر دارد و طی برنامه ای به ایران اطلاع دهد. این مسئله درستی است که ایران مطرح می کند. آن ها می گویند مادامی که از جاهای مشکوک بازدید نکرده باشیم نمی توانیم صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران را تایید کنیم. این دو حرف هرچند تکراری است ولی این بار هم گفته شده است.

با این حال به نظر می رسد تشکیل اجلاس غیر متعهدها در ایران و هم چنین وضعیت سیاسی در مورد انتخاباتی که در امریکا در پیش است، باعث شده که اهمیت گزارش آژانس تا حدی کم شود و تنش ها تا حدی فروکش کند. بنابراین به نظر می رسد قطعنامه شورای حکام فعلا در درجه اول اهمیت قرار ندارد. بلکه مسائل دیگری مانند مسئله سوریه در کانون توجه است.

به نظر شما اصرار نتانیاهو برای تعیین خط قرمز و تعیین محدوده زمانی به چه دلیل است؟

تعیین خط قرمز به این معناست که بعد از گذر از این مرحله، رژیم صهیونستی به خود اجازه می دهد وارد جنگ شود. رژیم صهیونیستی برای خود یک خط قرمز ترسیم کرده که تا آن مرحله می تواند صبر کند. حالا این خط قرمز، هرچند می تواند تفاسیر مختلفی داشته باشد، اما با شکلی که ترسیم کرده بود می گفت که ایران توانسته است تا هفتاد درصد ساخت یک بمب اتمی پیش رود، اگر این کار تا نود درصد برسد، وارد عمل خواهیم شد.

همان طور که قبلا هم گفته شده، باید جنبه بلوف و تبلیغات را از بحث حمله جدا کرد. به این معنا که اگر قرار بود رژیم صهیونیستی اقدامی انجام دهد، این قدر سر و صدا نمی کرد. به نظر می رسد که رژیم صهیونیستی تنها می خواهد فضا را به نفع خود تغییر دهد. به نظر می رسد که نتانیاهو تا حدی هم در این تبلیغات قصد داشت که انتخابات امریکا را تحت تاثیر قرار دهد. اما در این مسئله بازنده شد و نتوانست حمایت نزدیک اوباما را به خود جذب کند. نتانیاهو با این کار ریسک بزرگی کرد و تمام تخم مرغ هایش را در سبد میت رامنی گذاشت. با توجه به این که در نظرسنجی ها میت رامنی از باراک اوباما عقب افتاده است، نتانیاهو این قمار را باخته است.

چه چشم اندازی در این مسیر قابل پیش بینی است؟

اگر چه تا حدی این تهدیدات فروکش کرده است اما ایران باید این تهدیدات را جدی بگیرد و سعی کند در تبلیغ مواضع خود و در روشن کردن مواضع خود بیشتر کار کند و نشان دهد که به دنبال برنامه نظامی هسته ای نیست. این کار تا کنون به اندازه ای که لازم بوده انجام نشده و برخی فکر می کنند که برنامه هسته ای ایران ابعاد نظامی داشته و هنوز هم دارد. نکته حساس این است که همان منابعی که خبر از ابعاد نظامی برنامه هسته ای ایران داده اند یعنی شانزده سازمان اطلاعاتی امریکا، گفته اند که از سال 2003 به بعد نیت استفاده نظامی از انرژی اتمی در ایران وجود نداشته است. این مسئله باید روشن شود که ایران به دنبال ابعاد نظامی استفاده از انرژی هسته ای نیست.

منبع: تحریریه دیپلماسی ایرانی/12

انتشار اولیه : یکشنبه 9 مهر 1391 / بازانتشار: جمعه 14 مهر 1391