دل آمریکایی ها برای این مرد تنگ می شود

خبرآنلاین: کوفی عنان دبیر کل سابق سازمان ملل و نماینده اتحادیه عرب، اروپایی ها و آمریکا در سوریه ساعاتی پیش رسما استعفای خود را از این ماموریت اعلام کرد. حرکتی که با توجه به فضای داخلی سوریه و فشارهای بین المللی بر دولت بشار اسد رئیس جمهوری این کشور تا حدودی قابل پیش بینی هم بود. کوفی عنان پیش از این استعفا در مقاله ای که سایت فایننشال تایمز آن را به چاپ رساند راهکارهای خود را برای خروج سوریه از بن بست مطرح کرده بود. تونی کارون نویسنده و تحلیل گر مسائل خاورمیانه در یادداشتی برای تایم با زبان بی زبانی تقصیر استعفای کوفی عنان را بر گردن امریکا و متحدانش در غرب انداخته و می نویسد:
عادت امریکایی ها برای مقصر جلوه دادن کوفی عنان در ایجاد بن بست سیاسی در سوریه نه تنها حرکتی برای تنویر افکار عمومی است بلکه به نوعی شانه خالی کردن از تقصیرها و مصادره شرایط به نفع خود نیز محسوب می شود. کوفی عنان در حقیقت برای برقراری صلح و آرامش در سوریه انتخاب شده بود اما آنها که در این انتخاب دست داشتند در حقیقت به دنبال ساخت ابزاری بودند که با تکیه دادن به آن بتوانند از گزینه های پیش روی خود در سوریه فرار کنند. همانگونه که گروه بحران بین الملل 24 ساعت پیش از این تصمیم کوفی عنان اعلام کرد ؛ دبیر کل سابق تمام تلاش خود را برای میانجی گری به کار گرفته بود اما نه سوری ها و نه غیر سوری ها به دلایلی که هرکدام در چنته خویش داشتند از همکاری با وی سرباز زدند. عنان در مقاله ای که در فایننشال تایمز به چاپ رساند از تبعات بن بست سیاسی خشن در سوریه سخن می گوید اما همزمان تاکید می کند که فرار از نتیجه ای ناخوش در سوریه هنوز اجتناب ناپذیر نشده است. او در بخش هایی از این مطلب می نویسد : گزینه نظامی نمی تواند خط پایان این بحران باشد. همزمان شعارهای سیاسی هم نه مثمرثمر است و نه به شکل کامل به شکست انجامیده است. میزان توسل گروه های مختلف در سوریه به زور و شکاف در میان مردم به اندازه ای است که تنها یک مذاکره تمام عیار و کاملا پیچیده می تواند شاه راهی برای خروج از بحران باشد. با اینهمه هزینه پردازی بین المللی یکی از شروط لازم برای آغاز و شکل گرفتن چنین مذاکره است. به نظر نمی رسد در فضایی که هرکدام از طرفین بین المللی و سوری حاضر در بازی به دنبال کسب منفعت های بیشتر هستند، کسی حاضر به پرداخت هزینه برای برقراری آرامش واقعی در سوریه باشد.
کوفی عنان در این نوشتار از ایران ، روسیه و چین می خواهد که دولت بشار اسد را برای پذیرفتن معامله ای سیاسی راضی کنند. همزمان از کشورهای غربی ، ترکیه ، عربستان و قطر هم می خواهد که مخالفان سوری را تحت فشار قرار دهند تا آنها نیز به راهکاری سیاسی به جای توسل به زور تن دهند.
کشورهای غربی زمانی که در ماه آوریل بشار اسد را به عنوان نماینده جامعه جهانی در سوریه منصوب می کردند گمان می کردند که او در هرطرحی که برای فردای سوریه بدهد نخستین شرط را کناره گیری بشار اسد از قدرت قرار خواهد داد. با اینهمه در طرح بشار اسد لزوما به این مبحث اشاره خاصی نشده بود. هرچند امریکایی ها همواره تلاش داشتند در محافل عمومی ادعا کنند که خروج بشار اسد از گردونه قدرت در طرح کوفی عنان گنجانده شده است. کوفی عنان اصلی ترین بخش درخواست خود از دولت بشار را خروج از شهرهای مبتلا به ناآرامی اعلام کرده بود اما روسیه به عنوان مثال با مخالفت با این بند به این حقیقت استناد کرد که چگونه ارتش سوریه باید از شهرهای مورد مناقشه خارج شود آنهم در شرایطی که مخالفان به انواع سلاح های سبک و سنگین مجهز شده اند. در این مدت کشورهای غربی و دوستان عرب آنها همواره از سوی سوریه و روسیه به تجهیز مخالفان متهم می شدند.
نتیجه این کشمکش ها نیز وتوی قطعنامه های پیشنهادی غرب علیه سوریه در شورای امنیت توسط چین و روسیه بود.کرملین نشین ها دلیل مخالفت خود با قطعنامه های پیشنهادی را عدم اشاره به جنگی می دانستند که اعراب حاشیه خلیج فارس در سوریه با تجهیز مخالفان بشار اسد به راه انداخته اند. کوفی عنان برای پاسخگویی به این دغدغه روسیه نشست بین المللی ژنو را به راه انداخت تا به نوعی در آن طرفین درگیر سنگ ها را با یکدیگر واکنند. روسیه و عنان هر دو برلزوم حضور ایران در این نشست اصرار داشتند که با مخالفت امریکا و دوستان عرب آن روبه رو شد . در نهایت هم شکست تنها ثمره این لجباری بود.
تونی کارون در ادامه این مطلب می نویسد: خروج کوفی عنان از این پرونده در حقیقت مرگ رسمی ماموریتی بود که تاریخ چندانی از تولد آن نگذشته بود. وداع کوفی عنان با ماموریت در سوریه را می توان پایان تلاش های رسمی دیپلماتیک و سیاسی برای حل بحران دانست و آغاز خطرناک تشدید تنش نظامی میان طرفین. اگر امریکایی ها گمان می کنند که اکنون روسیه به دلیل فشارهای غربی و عربی دست از حمایت بشار اسد برمی دارد باید بدانند که شاید مسکو از یک فرد به نام بشار بگذرد اما حاضر به واگذاری کل ساختار سیاسی سوریه به فرد مورد نظر اعراب و امریکا نیست و نخواهد بود. اکنون دیگر لایه های این ناآرامی کنار رفته اند و همگان می دانند که سرازیر شدن ناآرامی های سوریه به منطقه می تواند چه تبعات جبران ناپذیری برای همگان داشته باشد. با رفتن کوفی عنان غربی ها باید جایگزینی برای راهکاری که وی در سوریه به دنبال عملی کردن آن بود، بیابند.
بان کی مون هنگام پذیرش استعفای کوفی عنان تاکید کرد که راهکار سیاسی تنها زمانی در سوریه جواب خواهد داد که طرفین به معنای تمام کلمه به گفتگو پایبند بوده و جامعه بین المللی نیز مدافع تصمیمی باشد که سوری ها برای خود می گیرند. در حال حاضر به نظر نمی رسد که دورنمای آنچنان خوبی برای نیل به این دو هدف وجود داشته باشد اما اگر شرایط فعلی ادامه داشته باشد باید بگوئیم که امکان دارد هفته ها و ماه ها طول کشیده و در این میان افراد بی گناه بیشتری کشته شوند تا شاید در نهایت طرفین به فردی مانند کوفی عنان و طرح او برای پایان دادن به مناقشه رضایت دهند. مردی که می خواست در میان همهمه برای جنگ ، صلح را پیاده کند.