تحریم هایی که بحث برانگیز شدند

اما مخالفین این تحریم ها تاکنون اشکالات متعددی را از نظر اجرا به آن وارد کرده اند. اولین اشکالی که به این تحریم ها وارد شد است، خلط دو مفهوم مبارزه با تروریسم و منع تکثیر تسلیحات هسته ای است. این خلط موضوع در تحریم های اخیر کاملا به چشم می خورد.

دولت بوش از یک طرف سپاه پاسداران را در حالی گروهی تروریستی می نامد که تلاش می کند از طریق تحریم سه بانک ایرانی تلاش برای فراهم آوردن امکانات مالی  به منظور دستیابی به تکنولوژی هسته ای  در ایران را ناکام گذارد.

این در حالی است که هم اکنون موضوع فعالیت های هسته ای ایران از سوی سازمان ملل در حال بررسی است و در و اقع واشنگتن سعی دارد با تحریم های خود تاثیری مشابه قطعنامه احتمالی سوم علیه ایران را که برای تصویب آن در شورای امینت با مشکل مواجه شده است، ایجاد کند. این در واقع به معنای تهی شدن تحریم های هدفمند از معنا است.

از سوی دیگر کوندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا اخیرا اعلام کرد که تحریم های جدید یک اقدام بازدارنده قدرتمند برای جلوگیری از تلاش بانک های بین المللی برای معامله دولت ایران است. این در واقع چیزی بیش از یک درخواست مودبانه برای همکاری است.

بدین ترتیب به نظر نمی رسد که دومین اشکال اطلاق اقدام یک جانبه در مورد تحریم های جدید از سوی دولت بوش باشد. سپاه پاسداران و بانک هایی که مشمول تحریم های جدید شده اند، در آمریکا هیچ فعالیتی ندارند و آمریکا باید برای اعمال فشار به آنها در طریق کشورهای ثالث عمل کند. بنابراین این تحریم ها باید چند جانبه باشند و نه یک جانبه. رویه ای که با وجود تاکید بر لحن سخت گیرانه اش به شدت نیازمند همکاری چند جانبه است.

سومین اشکال اعمال تحریم های جدید در شرایط حساس کنونی است. به نظر می رسد که زمان اجرای تحریم های یک جانبه جدید از سوی واشنگتن در موقعیتی که قدرت های بزرگ عرصه بین الملل تلاش دارند که به اجماع نظری در مورد این قطعنامه دست یابند، مدبرانه انتخاب نشده است. شاید بتوان هشدار اخیر روسیه به کشورهای غربی در مورد اعمال تحریم های یک جانبه علیه ایران را در این راستا ارزیابی کرد. روسیه به این کشورها اعلام کرده است که چنین اقدامی دستبابی به توافق بر سر تصویب قطعنامه سوم تحرم ها علیه تهران در شورای امنیت را بسیار مشکل خواهد کرد.  

اختلاف نظر در کنگره

برخی از اعضای برجسته مجلس سنای آمریکا اقدام اخیر دولت این کشور در اعمال تحریم های جدید علیه سپاه پاسداران و بانک های ایرانی را مورد حمایت قرار داده اند، اما در عین حال اختلاف نظرهایی نیز بر سر این که چنین اقدامی نوعی زمینه چینی برای تهاجم به ایران است، وجود دارد.

این اختلافات زمانی نمود عینی به خود گرفت که طرح تحریم های جدید پیش از تصویب در مجلس سنای آمریکا برای اولین بار از سوی برخی از نمایندگان دموکرات مورد انتقاد قرار گرفت. متهم اصلی این انتقاد ها هم هیلاری کلینتون بود. وی از جمله معدود دموکرات هایی بود که از این طرح حمایت کرد و گفت که چنین اقدامی می تواند موضع آمریکا در مباحث دیپلماتیک علیه ایران را تقویت کند.

این در حالی بود که سناتورهای دیگر نظیر جو بیدن و اوباما در حزب دموکرات اعلام کردند که چنین اقدامی بیشتر تدارک برای تهاجم به ایران است. اگرچه این اختلاف نظرها به زعم برخی نوعی بازار گرمی در بحبوحه رقابت های انتخاباتی قلمداد می شد، اما حکایت از نوعی اختلاف نظر در زمینه اهداف اصلی جورج بوش از تصویب قطعنامه تحریم های جدید داشت.

سناتور دموکرات، "کارل لوین" از ایالت میشیگان، رئیس کمیته خدمات نظامی سنا ضمن اشاره به این که این تحریم ها مسیر درستی است، هشدار داد که نباید صریحا از مواجه نظامی با ایران سخن گفت، زیرا این لفاظی های می تواند بهانه را به دست تندروها در ایران بدهد.

سناتور جمهوریخواه، " لیندسی گراهام" از ایالت کارولینای جنوبی نیز ضمن تاکید بر این که جورج بوش راه سومی غیر از حمله نظامی به ایران و اجازه دادن به این کشور در دستیابی به تکنولوژی هسته ای را انتخاب کرده است، گفت که آمریکا نمی تواند این راه را به صورت یک جانبه و بدون کمک کشورهای هم پیمانش طی کند.

سناتور جمهوریخواه، "مک کین" از ایالت آریزونا نیز پس از حمایت از تحریم های جدید دولت بوش گفت که حمله به ایران در صورت انجام نمی تواند به صورت گسترده صورت بگیرد. زیرا بسیاری از نیروهای آمریکایی در عراق و افغانستان درگیر هستند.

لایه جدید در سنا

دموکرات های معتقدند که مردم آمریکا دوست ندارند شاهد جنگی تازه باشند و اگر اصرار به عقب نشینی نیروهای ارتش از عراق را فعلا کنار گذاشته باشند، ترجیح می دهند که توان نظامی کشورشان صرف سر و سامان دادن به اوضاع وخیم امنیتی این کشور شود تا آماده شدن برای جنگی دیگر در خاورمیانه.

به همین دلیل است که "دیک دوربین"، از سناتورهای دموکرات مجلس سنای آمریکا در لایحه ای پیشنهاد داده است که جورج بوش پیش از هر نوع اقدام قهرانه جدید علیه کشوری دیگر، از این مجلس کسب اجازه کند.

بوش معتقد است که کسب اجازه وی از کنگره در اکتبر 2002 به این منظور کافی است. بر اساس این مجوز وی این حق را برای خود قائل است که بودن تصویت کنگره در مقابل تهاجم کشورها واکنش نظامی نشان دهد. دیک دوربین در این مورد می گوید:"این نگرانی همیشه در من وجود دارد که دولت آمریکا خیلی سریع  به سوی اقدام نظامی علیه ایران حرکت می کند."

به عقیده دوربین بسیاری از آمریکایی ها به این نتیجه رسیده اند که آمریکا به دلایل کاملا اشتباه با عراق وارد جنگ شده است. این سناتور آمریکایی در دفاع از لایحه خود این طور استدلال کرده است که دولت بوش هرگز نتوانسته است به بمب های کشتار جمعی ادعا شده در عراق دست یابد، بنابر این این جنگ را این طور توجیه کرد که بخشی از برنامه دراز مدت برای استقرار دموکراسی در خاورمیانه است.

همین رویکرد بود که باعث شد دوربین به یکی از طرفداران هیلاری کلینتون در دفاع از تحریم های اخیر در سنای آمریکا تبدیل شده و بدین ترتیب به گونه ای در مقابل باراک اوباما بایستد. دیک دوربین تاکید می کند که به هر وسیله ممکن باید از تلاش دولت بوش برای مواجه نظامی با ایران جلوگیری کرد، زیرا وی ناآگاهانه به سوی جنگی می رود که تبعات آن به مراتب خانمان براندازتر از جنگ عراق است.

اما بی شک این تحریم ها با تمام تاثیرات از پیش تعیین شده اش بر اقتصاد ایران، به هیچ وجه عاری از پیامد های منفی بر اقتصاد و سیاست های جهانی آمریکا نیست. همان طور که حمله به ایران بی شک پیامدهایی ناگوارتر را به همراه خواهد داشت.