تلاش مصر براى رسيدن به انرژى هسته‌اى؛ رويا يا واقعيت
«حسنى مبارک» رئيس‌جمهورى مصر روز گذشته به طور رسمى اعلام کرد، قاهره قصد دارد بار ديگر تلاش خود را براى دست‌يابى به تکنولوژى صلح‌آميز هسته‌اى با هدف توليد انرژى برق آغاز کند.
اين در حالى است که برخى کارشناسان و ناظران مسائل مصر تلاش اين کشور براى دست‌يابى به انرژى هسته‌اى را چندان جدى نمى‌بينند و آن را تنها مانورى تبليغاتى قلمداد مى‌کنند. به ويژه اين که مبارک هيچ تاريخى دقيقى را براى آغاز فعاليت‌هاى هسته‌اى مصر اعلام نکرد و تنها به ناظر بودن سازمان بين‌المللى انرژى هسته‌اى بر آن اکتفا کرد.
در همين حال ايالات متحده آمريکا اعلام کرده است، از تلاش‌هاى مصر براى دست‌يابى به تکنولوژى هسته‌اى تحت نظارت سازمان بين‌المللى انرژى هسته‌اى حمايت مى‌کند. وزارت امور خارجه آمريکا با صدور بيانيه‌اى اعلام کرد، هيچ مانعى براى رسيدن مصر به انرژى صلح‌آميز هسته‌اى نمى‌بيند و از مصر براى رسيدن به اين تکنولوژى حمايت مى‌کند.
با اين حال بسيارى از کارشناسان مسائل مصر به اين تصميم قاهره به ديد ترديد مى‌نگرند. بويژه اين که مبارک خبر آغاز فعاليت‌هاى هسته‌اى کشورش را تنها پنج روز قبل از تشکيل نشست سالانه حزبش يعنى حزب ملى اعلام کرده است. نشستى که در دور قبلى آن در سال گذشته، پسرش جمال نيز خبر از احياى فعاليت‌هاى هسته‌اى مصر که از سال 1986 تا کنون معلق مانده، داده بود. اظهارات جمال مبارک در آن موقع با اعتراض‌هاى تندى از سوى احزاب سياسى مخالف دولت روبه‌رو شد به گونه‌اى که بسيارى از مخالفان اظهارات وى را در راستاى تقويت جايگاه سياسى حزب ميهنى دانسته و جمال را به سوءاستفاده از امکانات مملکت براى رسيدن به صدر حکومت متهم مى‌کردند.
در همين حال برخى از کارشناسان نيز بر اين باورند که مصر نمى‌تواند به هيمنت سادگى‌ها به به تکنولوژى هسته‌اى دست يابد. به اعتقاد آنها مصر از امکانات مادى و انسانى مناسب و مجرب براى دست‌يابى به اين تکنولوژى بهره‌مند نيست و علاوه بر آن بر بحران‌هاى موجود منطقه که اکنون با مسائل بسيارى دست و پنجه نرم مى‌کند، مى‌افزايد.
وهم يا واقعيت
در اين ميان بسيارى نيز تلاش مصر براى رسيدن به انرژى هسته‌اى را تنها وهم و خيال مى‌دانند و معتقدند مصر هيچ گاه قصد رسيدن به انرژى هسته‌اى را ندارد.
«عمار على حسن» مدير مرکز تحقيقات و مطالعات خاورميانه درباره تلاش‌هاى تازه مصر براى دست‌يابى به انرژى هسته‌اى گفت: «از آنجا که تقاضا براى استفاده از انرژى برق در مصر بسيار زياد است، دولت مصر تلاش دارد، به هر قيمتى اين انرژى را به دست آورد. علاوه بر آن از آنجا که پيش‌بينى مى‌شود قدرت در آينده حول محور جمال مبارک مى‌گردد، از اين رو خبر آغاز فعاليت‌هاى هسته‌اى مصر اعلام شد تا تحول تازه‌اى در کشور به وچود آيد. به ويژه اين که نقش اقليمى و منطقه‌اى مصر روز به روز در حال کاهش است و اين موضوع سبب شده تا انتقادهاى گسترده‌اى متوجه دولت مصر و وزارت‌خارجه آن شود.»
وى اظهارات مبارک را موسمى دانست و گفت: «مبارک هر ساله قبل از نشست سالانه حزبش چنين اظهاراتى بيان مى‌کند تا شايد بتواند طرفداران بيشترى براى خود و حزبش جمع کند. دليل بسيار روشنى که مى‌توان براى اين ادعا آورد، اين است که از سال گذشته تا کنون هيچ خبرى يا برنامه‌اى براى راه‌اندازى پروژه‌هاى هسته‌اى شنيده نشده و اين نشان مى‌دهد که اين گونه اظهارات تنها جنبه تبليغاتى دارند.»
حسن وجود رابطه‌اى ميان طرح مبارک با تلاش براى مردمى کردن حزب ملى را چندان غير قابل تصور ندانست و گفت: «ارائه چنين پيشنهادى در وضعيت کنونى مى‌تواند رو در رويى حاکميت با برخى احزاب مخالف از جمله اخوان‌المسلمين که بزرگترين گروه سياسى مخالف حزب حاکم هستند و با برنامه‌هاى هسته‌اى دولت نيز طبيعتا مخالفت دارند، بيشتر کند. به اعتقاد من مبارک با اعلام اين خبر به نوعى يک مزايده سياسى در کشور اعلام کرده است.»
وى وجود رابطه‌اى ميان اين خبر با مخاطبان غير مصرى و تلاش ارسال پيامى ويژه به کشورهاى خارجى را موضوعى دور از ذهن دانست و گفت: «با وجود اين که بحران‌هاى مخفى نشده‌اى در روابط مصر با اسرائيل وجود دارد و از سوى ديگر انديشه‌ها و عقايد شخص حسنى مبارک با رقابت هسته‌اى مغاير است، از اين رو بعيد مى‌دانم وى به فکر دست‌يابى به انرژى هسته‌اى باشد به ويژه اين که چنين فعاليت‌هايى باعث دلخورى اسرائيلى‌ها نيز خواهد شد.»
در همين حال «جمال زهران» استاد علوم سياسى، نماينده مجلس و سخنگوى نمايندگان مستقل پارلمان مصر در اين باره گفت: «طراحان اين طرح به هيچ وجه نيت خارجى ندارند و تنها هدفشان از ارائه چنين طرح‌هايى مصارف داخلى است.»
وى در ادامه افزود: «مطمئن باشيد هيچ کدام از کشورهاى عربى بر خلاف مصالح صهيونيست‌ها و آمريکايى‌ها در منطقه تصميم‌گيرى نمى‌کنند.»
زهران همچنين تاکيد کرد: «دولت از منابع مالى و نيروى انسانى کافى براى تامين انرژى هسته‌اى خود برخوردار نيست و تا کنون مطالعات و بررسى‌ها انجام شده نيز منطقى نبودن ساخت نيروگاه‌هاى هسته‌اى براى تامين برق مورد نياز کشور را تاييد کرده‌اند.»
اين در حالى است که برخى ديگر از کارشناسان عرب اهداف ديگرى را در پس پرده مى‌بينند و از دست‌يابى مصر به انرژى هسته‌اى حمايت مى‌کنند. «محمود برکات» رئيس سابق سازمان انرژى هسته‌اى عرب در اين باره مى‌گويد: «اعلام خبر تلاش مصرى‌ها براى رسيدن به انرژى هسته‌اى دلايل امنيتى و قومى مخفى دارد که ساخت نيروگاه‌هاى هسته‌اى را براى مصرى‌ها ايجاب مى‌کند.»
وى در ادامه افزود: «مذاکره براى ساخت رآکتورهاى هسته‌اى از سال گذشته ميلادى آغاز شده بود اما اين مذاکرات پشت درهاى بسته و دور از چشم رسانه‌ها انجام مى‌شد و کسى اطلاعات چندانى از آن نداشت.»
برکات از تلاش مصرى‌ها براى رسيدن به انرژى هسته‌اى دفاع کرد و گفت: «اکنون ميزان توليد برق در مصر کافى نيست و جوابگوى نياز مردم و واحدهاى صنعتى را نمى‌دهد. مصر نيازمند توليد 20 هزار مگاوات برق در آينده‌اى نزديک است و اين ميزان انرژى را از هيچ منبعى به جز راه‌هاى خورشيدى و بادى نمى‌تواند تامين کند.»
وى پيش‌بينى کرد، مصر در آينده مذاکرات گسترده‌اى را با کشورهاى بزرگ صنعتى از جمله ايالات متحده آمريکا، فرانسه و روسيه که از تکنولوژى انرژى هسته‌اى برخوردارند و از آن براى توليد انرژى برق استفاده مى‌کنند، آغاز کند.
برکات همچنين گفت: «مصر از کارشناسان مجرب جهت به کارگيرى آنها در ساخت نيروگاه‌هاى هسته‌اى بهره‌مند است. کارشناسان مصرى در دهه هفتاد آموزش‌هاى بسيارى را در کشورهاى آمريکا، آلمان، فرانسه و کانادا ديده‌اند که اکنون نيز مى‌تواند مفيد باشد و به توافق با شرکت‌هاى بزرگ جهانى بيانجامد.»
نظر شما :