با پیروزی احتمالی ترامپ وضعیت منطقه بحرانی‌تر از حال حاضر خواهد شد
برای تحلیل وضع موجود نباید فقط به اکتبر ۲۰۲۳ نگاه کرد
دیپلماسی ایرانی: سیدعلی سقائیان به رغم گذشت یک سال از هفتم اکتبر و با وجود تمام هزینه‌های ناشی از وقوع عملیات طوفان‌الاقصی همچنان آن را قابل دفاع می‌داند. مدیرکل امور تشریفات وزارت امور خارجه، ضمن اذعان به جنگ نامتقارن و نامتوازن پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ که هزینه‌های انسانی بالا و تخریب و خسارات گسترده‌ای را به دنبال داشت، بر این موضوع تأکید دارد که رژیم اشغالگر قدس هیچ‌گونه خط قرمزی برای ارتکاب جنایت ندارد. از این رو تأکید دارد «در کل هیچ چاره‌ای جز مقاومت در مقابل اشغالگری وجود ندارد». در ادامه مشروح گپ‌و‌گفت با سیدعلی سقائیان را می‌خوانید.
*** جناب سقائیان بعد از گذشت یک سال از وقوع عملیات طوفان‌الاقصی اکنون طیفی از ناظران در اثربخشی آن تشکیک کرده‌اند و معتقدند با برآورد هزینه‌ها، انجام این عملیات چندان قابل دفاع نیست. شما با چنین نگاهی همراه هستید؟
ابتدابه‌ساکن ما باید به علت تامه وقوع عملیات طوفان‌الاقصی نگاه کنیم و نباید با یک برش مقطعی فقط به تحولات و جنایات رژیم صهیونیستی در یک سال اخیر بعد از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ بنگریم و آن را ملاک تحلیل قرار دهیم. رژیم صهیونیستی از زمان تشکیل خود دست به جنایت‌های بی‌سابقه‌ای زده است. از دیر یاسین گرفته تا صبرا و شاتیلا، جنگ ۱۹۶۷ و دیگر جنایات این رژیم؛ اما یک نقطه عطفی در سال ۲۰۰۶ و با جنگ ۳۳روزه اتفاق افتاد که برای اولین بار رژیم صهیونیستی از محور مقاومت شکست خورد و بعد از آن روندی شکل گرفت که تقویت محور مقاومت را به دنبال داشت. ولی هم‌زمان رژیم صهیونیستی هم با حمایت آمریکا، کشتار و جنایات و تجاوزاتش را به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش داد. با این حال مقاومت یک اصل است که مورد پذیرش همه گروه‌ها و جریان‌های فلسطینی برای تحقق آرمان فلسطین است. ما اینجا باید یادی کنیم از مرحوم یاسر عرفات که به رغم تمام فراز و فرودها در مبارزه با رژیم صهیونیستی نهایتا سلاح خود را کنار گذاشت و به اذعان خود مرحوم عرفات این بزرگ‌ترین اشتباه او بود که نهایتا دیدیم به چه سرنوشتی هم دچار شد. لذا وقتی گروه‌های فلسطینی مانند حماس دیدند که با چه رژیم جنایتکار و عهدشکنی طرف هستند، واقعا چاره‌ای جز وقوع عملیات طوفان‌الاقصی نداشتند. شما به تندروترین کابینه تاریخ رژیم صهیونیستی و مجموع تصمیمات و اقداماتی که این کابینه تندرو در قبال فلسطینی‌ها پیش گرفته، نگاه کنید. واقعا وقوع عملیات طوفان‌الاقصی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، اجتناب‌ناپذیر بود. ضمن اینکه جنگ یک سال اخیر، جنگ نامتقارن است.
اگر اکنون شاهد حدود ۴۲ هزار شهید، حدود ۱۰۰ هزار مجروح، آواره‌شدن میلیون‌ها فلسطینی و تخریب نوار غزه هستیم، به دلیل آن است که ما یک جنگ کلاسیک را شاهد نیستیم. بلکه یک جنگ نامتقارن است که یک سوی آن رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا و دیگر کشورهای غربی از پیشرفته‌ترین جنگ‌افزارها استفاده می‌کند و در مقابل گروه‌های فلسطینی با توان چریکی و مقاومتی خود در برابر این ارتش اشغالگر مبارزه می‌کنند. لذا علت این میزان از کشتارها به دلیل این تجهیزات و همچنین قساوت و جنایت خود صهیونیست‌ها و شخص نتانیاهو است. اگر توازن قوا بین دو طرف برقرار می‌بود، مطمئن باشید که شاهد این میزان کشتار و خسارات نبودیم و قطعا به همان اندازه هم در طرف صهیونیستی هم شاهد خسارت می‌بودیم. شما دیدید که رژیم صهیونیستی ۸۳ تن بمب را برای شهادت سیدحسن نصرالله به کار برد و از بمب سنگرشکن استفاده کرد. پس در مجموع اگر برایند ۷۶ سال اشغال را در نظر بگیریم، قطعا عملیات طوفان‌الاقصی قابل دفاع است. اما اگر روند یک سال گذشته بعد از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ ملاک تحلیل باشد، باید گفت که خسارات، کشته‌ها و مجروحان و آوارگان به دلیل حمایت‌های تسلیحاتی و جنایت صهیونیست‌هاست. اگر توازن قوا برقرار بود، مطمئن باشید که عملیات طوفان‌الاقصی همچنان برای همه قابل دفاع می‌بود. ضمن اینکه این را در نظر بگیریم که در مقابل یک ارتش تا بن دندان مسلح و مجهز به سلاح‌های پیشرفته، گروه‌های مقاومت با این میزان از استعداد نظامی چاره‌ای جز عملیات‌هایی مانند طوفان‌الاقصی و عملیات استشهادی ندارند.
*** علی‌رغم آنچه گفتید، اگر به سیر تحولات یک سال گذشته پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ نگاه کنیم، در صورت بازگشت به نقطه صفر، خود گروه‌های مقاومت حاضر به انجام عملیات طوفان‌الاقصی خواهند بود؟
در پاسخ به شما اجازه دهید مثالی از جنگ جهانی دوم بزنم. وقتی هیتلر، لهستان و اتریش را اشغال و به فرانسه حمله کرد و حتی شاهد بمباران‌های وحشیانه ارتش نازی در لندن بودیم، در همین میان گروه‌های مقاومت و حلقه‌های چریکی برای مبارزه با نازی‌ها و هیتلر شکل گرفت و در نهایت همین مقاومت جواب داد. در آمریکای لاتین، در آفریقا، در آسیای جنوب شرقی و سایر نقاط هم اصل مقاومت یک اصل پذیرفته‌شده است. اگر از منظر هزینه و فایده نگاه کنیم، قطعا نمی‌توان از هزینه‌های مقاومت دفاع کرد. چون به هر حال این جنگ نامتقارن و نامتوازن است که بی‌شک هزینه‌های انسانی بالا و تخریب و خسارات گسترده‌ای را به دنبال خواهد داشت. مضافا رژیم اشغالگر قدس هیچ‌گونه خط قرمزی برای ارتکاب جنایت ندارد. از این رو میزان هزینه‌ها برای مقاومت فلسطین بیشتر خواهد بود. اما در کل هیچ چاره‌ای در مقابل اشغال جز مقاومت وجود ندارد. پس نباید صرفا به مقطع یک سال گذشته پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ نگاه کرد.
*** اگر به تاریخ خاورمیانه نگاه کنیم، نقاط عطف کم ندارد، اما در یک وزن‌دهی به نظر شما آنچه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ اتفاق افتاد، می‌تواند تأثیری نظیر ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ داشته باشد. چون تا به اینجای کار طوفان‌الاقصی برای اولین بار درگیری مستقیم بین اسرائیل و ایران را رقم زد و برخی احتمال جنگ تمام‌عیار را هم دور از ذهن نمی‌دانند؟
اولا من اعتقادی به جنگ تمام‌عیار بین رژیم اشغالگر قدس و جمهوری اسلامی ایران ندارم. اما آنچه در ۷ اکتبر طی عملیات طوفان‌الاقصی روی داد، نشان داد که به رغم جنگ نامتقارن و نامتوازن و نابرابری سلاح و تجهیزات می‌توان به پیروزی دست یافت. اینجا نکته اساسی تحولات بعد از هفتم اکتبر است و همان‌گونه که مقام معظم رهبری عنوان کردند، باید کشورهای مسلمان نقش خود را در از بین بردن جرثومه فسادی به نام رژیم صهیونیستی ایفا کنند و این گونه بخش عمده‌ای از ناامنی‌ها و بحران در خاورمیانه حل خواهد شد. لذا ۷ اکتبر ۲۰۲۳ می‌تواند یک نقطه عطف در این رابطه باشد. درخصوص همین دو درگیری مستقیم ایران و اسرائیل هم باید به این نکته اشاره کرد که جمهوری اسلامی ایران حق پاسخ‌گویی به شهادت اسماعیل هنیه در تهران و همچنین شهید نیلفروشان و سیدحسن نصرالله را هم دارد. هرچند که بعد از عملیات وعده صادق ۲، از منظر جمهوری اسلامی این موضوع تمام شده است، مگر اینکه اشغالگران بخواهند به دنبال پاسخ باشند که در این صورت جمهوری اسلامی ایران صراحتا عنوان کرده است که پاسخ قوی‌تر و محکم‌تری خواهد داد. در عین حال با توجه به پیشنهادات و توصیه‌های جو بایدن به نتانیاهو، بعید است که اسرائیل به دنبال تنش گسترده با ایران باشد.
*** نقطه پایان ۷ اکتبر را کجا می‌بینید؟
واقعا هیچ کارشناس و ناظری به طور قاطع نمی‌تواند عنوان کند که نقطه پایان ۷ اکتبر ۲۰۲۳ کجاست. چون سلسله تحولات و منازعات بعد از طوفان‌الاقصی در حال گسترش است. هرچند که من وقوع درگیری گسترده و تمام‌عیار منطقه‌ای را بعید می‌دانم. ضمن اینکه این را هم در نظر بگیریم که عملکرد حماس و شخص یحیی السنوار در مقابله با رژیم صهیونیستی طی یک سال گذشته به شدت قابل دفاع است. چون علی‌رغم برتری نظامی و تجهیزات صهیونیست‌ها، نتانیاهو به هیچ کدام از اهداف اعلام‌شده در آغاز جنگ در نوار غزه نرسیده است. اگرچه تحولات میدانی غزه وضعیت خوبی ندارد و ارتش رژیم صهیونیستی به دنبال درگیری و تنش در لبنان است، اما من بعید می‌دانم که هیچ کدام از اهداف اعلامی صهیونیست‌ها قابل وصول باشد. ما می‌بینیم یک سال از عملیات طوفان‌الاقصی گذشت و در این مدت هیچ کدام از مقاصد مد نظر نتانیاهو تأمین نشده است. امروز که در ۷ اکتبر ۲۰۲۴ به سر می‌بریم، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی حتی نتوانست آزادی اسرای خود را هم به نتیجه برساند.
**** در سایه آنچه گفتید، آیا اساسا در کوتاه مدت می‌توان نقطه پایانی برای ۷ اکتبر متصور بود؟
سؤال مهمی بود از این جهت که به نظر می‌رسد خود نتانیاهو برای فرار از محاکمه و خداحافظی از عالم قدرت سعی دارد این جنگ را فرسایشی کند و حداقل تا زمان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و به امید بازگشت مجدد ترامپ به کاخ سفید سعی دارد ناامنی و بحران را در خاورمیانه ادامه دهد. به همین دلیل طی یک سال گذشته اگرچه برخی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به دنبال آتش‌بس و صلح در نوار غزه بودند، اما در لحظه آخر، نتانیاهو همه توافقات را نادیده گرفت. چون تن‌دادن به هرگونه توافق آتش‌بس دائمی به معنای خداحافظی نتانیاهو از قدرت و حضور در دادگاه و احتمال زندانی‌شدن اوست.
*** پس امکان دارد با انتخابات آمریکا پایانی بر جنگ‌افروزی نتانیاهو رقم بخورد؟
من بعید می‌دانم. یعنی چه با پیروزی هریس و چه با پیروزی ترامپ، نتانیاهو به دنبال جنگ است. لذا باید منتظر نتایج انتخابات بود. اگر ترامپ روی کار بیاید وضعیت منطقه پیچیده‌تر خواهد شد، اما با پیروزی احتمالی کاملا هریس احتمال محدودشدن اسرائیل وجود دارد. اما این به معنای آن نیست که نتانیاهو بخواهد دست از جنگ و تنش و ناامنی بکشد.
*** ولی برخی معتقدند حتی اگر دونالد ترامپ هم روی کار بیاید، همان‌گونه که به دنبال پایان‌دادن به جنگ اوکراین است، قطعا به جنگ در خاورمیانه هم پایان خواهد داد و نقطه پایان ۷ اکتبر ۲۰۲۳ زده می‌شود. شما چنین چیزی را متصورید؟
من چنین تصوری ندارم و معتقدم با پیروزی احتمالی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری وضعیت منطقه خاورمیانه بحرانی‌تر از حال حاضر خواهد شد./شرق
نظر شما :