کشتار خوجالی، لکه ای سیاه بر چهره ارامنه

نویسنده: امیر باقرزاده کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه یزد

دیپلماسی ایرانی: طی هفته های گذشته همزمان با حمله مجدد جمهوری آذربایجان به منطقه قره باغ به منظور پاکسازی کامل این منطقه از وجود نیروهای ارمنی، برخی خبرگزاری ها و پایگاه های خبری داخلی همواره به دنبال نشان دادن چهره ای بی گناه از ارامنه منطقه قفقاز در اذهان عمومی بوده اند. سوال اساسی این است که القاء این طرز فکر از سوی این خبرگزاری ها در ارتباط با ارامنه منطقه قفقاز تا چه حدی با واقعیت تطابق دارد؟ 

برای پاسخ به این سوال باید به سال های ابتدایی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بازگشت. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال بسیاری از جمهوری های آن به عنوان نظام های سیاسی مستقل، کینه و نفرت های چند صد ساله مابین اتنیک های مختلف همچون دملی چرکین علی الخصوص در منطقه قفقاز، سر باز کرد؛ این احساس تنفر آنچنان عمیق بود که شاید بتوان به جرات گفت، تنها راه حل برای پایان دادن به آن جنگ و ریختن خون هزاران انسان بی گناه بود. 

جنگ اول قره باغ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان در دهه 90 میلادی، نمونه ای از درگیری های قومی در این منطقه است که با توجه به این اختلافات و درگیری ها، هیچ راه حلی جزء رویارویی مستقیم برای طرفین باقی نمانده بود. جنگ اول قره باغ دارای نقاط بسیار تاریک و مبهمی است که آن چنان مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته، یکی از این نقاط تاریک، کشتار خوجالی به دست نیروهای افراطی و ملی گرای ارمنی بود. از تاریخ 25 تا 26 فوریه 1992، نیروهای مسلح ارمنی با کمک هنگ ۳۶۶ روسیه، این شهر را به تصرف خود درآوردند. در نتیجه اشغال این شهر، ۶۱۳ نفر ازجمله ۶۳ کودک، ۱۰۶ زن و ۷۰ فرد سالمند، توسط قوای متحد ارمنی و روسی کشته یا به قولی سلاخی شدند. 

نیروهای ارمنی هیچ گاه مسئولیت این کشتار را بر عهده نگرفتند و همواره به دنبال تکذیب آن بوده اند تا لکه سیاه این جنایت تاریخی بر چهره به اصطلاح بی گناه آنان نمایان نشود. این کشتار نشان می دهد که ارامنه منطقه قفقاز برخلاف گفته برخی خبرگزاری های داخلی و به گواه تاریخ، برای رسیدن به اهداف خود از هیچ اقدامی چشم پوشی نکرده اند. 

در پایان نیز باید به این موضوع بسیار مهم اشاره کرد که در سراسر تاریخ منطقه قفقاز، گاهی ارامنه، گاهی آذربایجانی ها و دیگر قومیت های ساکن در این منطقه، برای پیشبرد اهداف خود دست به اقداماتی تاسف بار و خونینی زده اند که این موضوع نشانگر آن است که اقوام ساکن در این منطقه همواره به دنبال منافع خود بوده اند و برای دستیابی به آن و اثبات حقانیت و قدرت خود در این منطقه، ذره ای عقب نشینی نخواهند کرد.