قحط النساء در دستگاه دیپلماسی

نویسنده: مجید فرخی، کارشناس مسائل بین الملل

دیپلماسی ایرانی: قدیم تر ها برای توجیه قرار گرفتن یک فرد نامناسب در یک جایگاه مهم از اصطلاح  «قحط الرجال» استفاده می شد. این روزها در دستگاه دیپلماسی قحط الرجال که هیچ، ظاهرا قحط النساء هم اتفاق افتاده است! اخیرا اعلام شده که سرکارخانم معصومه آباد به عنوان سفیر ایران در فنلاند انتخاب شده‌اند. بی‌شک از منظر فردی ایشان با توجه به سابقه اسارت و تالیفاتی که پس از آزاد شدن از اردوگاه‌های عراق داشتند، شایسته تقدیر و احترام هستند، اما سوالی که در خصوص این انتصاب مطرح است اینکه به راستی گزینه بهتری برای تصدی سفارت فنلاند وجود نداشت که یک خانم با سابقه مامایی باید برای این جایگاه انتخاب شود. 

در واقع انتخاب کنندگان سرکار خانم آباد باید مشخص کنند که چه ویژگی‌های در نامبرده وجود داشته که به عنوان یک سفیر انتخاب شدند و سوال دیگر اینکه یک خانم با تخصص در حوزه مامایی و بهداشت باروری می‌تواند منافع ملی را در یک کشور دیگر تامین کند!

آنچه در این موضوع مشهود به نظر می‌رسد، اصرار بر خانم سفیر انتخابی بوده اما به فرض تاکید بر انتخاب یک زن آیا واقعا گزینه بهتر و مقبول‌تری در وزارت امور خارجه یا سایر دستگاه‌ها وجود نداشت؟ این جاست که معلوم می شود چرا چین، چین می‌شود و آمریکا، آمریکا می‌شود و انگلیس، انگلیس. نگاهی به نحوه انتخاب سفرا در همین چند کشوری که مثال زده شد و تناسب توانمندی های سفرای آنان در کشورهای محل ماموریت به خوبی علل ناکامی دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در تامین منافع ملی در بیرون مرزها را مشخص می‌کند.

اکنون از شخص وزیر محترم امور خارجه، کمیته انتصاب سفرا و سایر نهادها و افراد موثر در انتخاب خانم معصومه آباد انتظار می‌رود در راستای جهاد تبیین هم که شده، ظرفیت‌ها، توانایی‌ها و علل انتخاب نامبرده به عنوان سفیر برای فنلاند را برای افکار عمومی تشریح کنند. علاوه بر این، بفرمایید چه معیارهایی برای انتخاب سفرا یا جایگاه‌های مشابه در نظر گرفته می‌شود؟

ای کاش تصمیم گیرندگان بدانند چنین جایگاه‌هایی جای تجربه اندوزی نیست و انتخاب‌های غلط می‌تواند منافع ملی و فرصت‌هایی که هر یک برای ارتقاء جایگاه کشور لازم است را بسوزاند. دولت محترم و وزارت امور خارجه نیز باید این نکته را در ذهن داشته باشد که مردم در شرایطی به آنها اعتماد کردند و چه انتظاراتی از آنها دارند. قانع کننده نیست که برای قدردانی از ایثارگری‌ها و مقاومت یک بانوی محترم در گذشته، مناصبی به او داده شود که هم خدشه به اعتبار و آبروی نظام اسلامی وارد می‌کند و هم در بلند مدت افرادی را که می‌توانند در جایگاه‌های دیگر موثر باشند را زیر سوال می‌برد. به نظر می‌رسد که برخی مسئولین باید برای حفظ احترام و اعتماد مردم به انقلاب اسلامی تجدید نظری در حلقه مشاوران خود بکنند! 

در توجیه این انتخاب گفته می‌شود که فنلاند اهمیت چندانی در سیاست خارجی ایران ندارد. اتفاقا مشکل از همین نگاه در سیاست خارجی آغاز می‌شود. فارغ از اینگونه دسته بندی‌ها در حوزه سیاست خارجی، در صورتی که فرد انتخاب شده توانمندی‌ها و تخصص‌های لازم را داشته باشد، می‌تواند با ایجاد ظرفیت‌های جدید در کشور محل ماموریت منافع کشور متبوعش را ایجاد کند. 

به هر ترتیب گزینه‌های مناسب برای تامین منافع جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی کم نیستند و افرادی هم در این حوزه تحصیل کرده و هم سوابق و توانمندی‌های خوبی دارند و انتخاب آنها می‌تواند اعتماد مردم به مسئولین را همچون گذشته به جایگاه اصلی خود بازگرداند. انتظار می‌رود در انتصاب‌های بعدی منافع ملی به جای منافع شخصی، حزبی و سیاسی در اولویت قرار گیرد.