غرب همچنان از بمب اتمی ایران می ترسد

نویسنده ها: رابرت تولاست، مینا الدورابی 

دیپلماسی ایرانی: هر هفته اظهاراتی مبنی بر نزدیک شدن به توافق بر سر برجام مطرح می شود، ولی مقامات همچنان از وجود موانع سخن می گویند.

ایران روز دوشنبه اعلام کرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید به تحقیقات طولانی‌مدت در مورد ذرات هسته‌ای یافت شده در چهار سایت این کشور خاتمه دهد. این نگرانی وجود دارد که زمان برای دستیابی به توافق رو به پایان است.

ایران غنی سازی اورانیوم خود را پس از خروج آمریکا از برجام، به سرعت افزایش داد. رافائل گروسی می گوید غنی‌سازی اورانیوم ایران در سطح ۶۰ درصد، تهران را در مسیرغنی سازی ۹۰ درصد قرار می‌دهد که برای تولید بمب هسته‌ای کافی است. او می گوید فقط کشورهایی که بمب تولید می کنند به این سطح می رسند و غنی‌سازی غیر نظامی فقط در سطح دو یا سه درصد است.

صنم وکیل، معاون برنامه خاورمیانه و شمال افریقا (منا) در چتم هاوس لندن، معتقد است بزرگترین خطر عدم توافق، تسریع چشمگیر برنامه هسته ای ایران است که می تواند باعث ترغیب دیگر کشورهای منطقه شود و بی ثباتی بیشتردر منطقه و تشدید تنش بین اسرائیل و ایران را به دنبال داشته باشد.

کارشناسان می گویند وجود مواد هسته ای اعلام نشده در  ایران نشان می دهد که تلاش هایی برای پنهان کردن اقدامات از چشم بازرسان صورت گرفته است. در نتیجه، بدبینان به توافق تازه این پرسش را مطرح می کنند که چگونه می توان به ایران حتی با وجود بازرسی های دوباره  سازمان ملل، اعتماد کرد.

دیوید آلبرایت، دانشمند هسته ای، در مورد سایت پارچین می گوید اتاق های آزمایش انفجار هسته ای در این سایت شاید با کمک ویاچسلاو دانیلنکو، دانشمند هسته ای شوروی سابق و برای بررسی عملکرد کلاهک های هسته ای ساخته شده باشد.

ایران دانش ساخت تجهیزات هسته ای را از شبکه جهانی دانشمندان متمرد از جمله عبدالقدیرخان، فیزیکدان پاکستانی، به دست آورده که متهم به سرقت اطلاعات در مورد چگونگی ساخت سانتریفیوژ هنگام  فعالیت در هلند در دهه ۱۹۸۰ است. پاکستان در دهه ۱۹۹۰ یک بمب هسته ای را منفجر کرد و گفته می شود خان این اطلاعات را به ایران و کره شمالی منتقل کرده است.

پس از غنی‌سازی اورانیوم ۹۰ درصد، گام بعدی طراحی بمب هسته‌ای کوچک قابل نصب بر موشک است – چالشی که پس از انداختن بمب اتمی روی ژاپن، حل آن توسط دانشمندان آمریکایی حدود یک دهه طول کشید.

آلبرایت می گوید که تحقیقات انجام شده ازسوی ایران در اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰، می توانست به ساخت کلاهکی که ۲۵ کیلوگرم اورانیوم از نوع تسلیحاتی نیاز داشته باشد، منجر شود. او ادعا می کند که ایران در اوایل دهه ۲۰۰۰ در حال طراحی یک کلاهک هسته‌ای کوچک برای موشک شهاب ۳ بود. اما آلبرایت در ادامه می گوید: به نظر نمی رسد که ایران همه مراحل برای ساخت کلاهک مناسب برای آن موشک را به پایان رسانده باشد، ولی اگر به ساخت سلاح هسته‌ای اقدام کند، قطعاً می‌تواند. 

در صورت توافق تازه، بازرسان سازمان ملل به ایران باز می‌گردند تا محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران به تحقیقات غیرنظامی را راستی آزمایی کنند.

نایسان رفعتی، تحلیلگر ارشد مسائل ایران در گروه بین المللی بحران در این باره می گوید اگر توافق حاصل شود، ایران برنامه هسته‌ای خود را در ازای رفع تحریم های آمریکا متوقف می‌کند. 

با این حال آلبرایت می گوید بازرسی‌های تازه و استفاده از اطلاعات غرب، تشخیص اینکه ایران در مورد بلندپروازی های هسته‌ای خود راست می‌گوید را ممکن خواهد کرد. او با اشاره به پایبندی ایران به معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای می گوید انتظار می‌رود پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به قوت خود باقی بماند و امکان تشخیص احتمال فرار هسته ای ایران را فراهم کند. اگر ایران به این پادمان‌ها که معادل خروج از NPT است، پایان دهد، همه ما باید به این نتیجه برسیم که تهران قصد تولید سلاح هسته‌ای دارد و باید مطابق آن واکنش نشان دهیم.

منبع: نشنال/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/11