اربعین اقتدار هوشمند جمهوری اسلامی ایران

نویسنده: محمد سالاری، پژوهشگر روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی:

مقدمه

مفهوم قدرت طی گذشت قرن ها از عمر بشر به شکل های گوناگونی در جهان بین الملل عرضه شده و دیگر معنای صرف تاریخی خود که بیشتر در زمینه سخت معنا می شد را ندارد. در گذشته کشورها را به واسطه ابزار سخت سنجش قدرت می کردند و عموما بازیگرانی که به بیشتر ابزارهای سخت مجهز بودند را قدرتمند می دانستند. با گذشت سال ها مفهومی موسوم به قدرت نرم (Soft Power) در ترجمان قدرت معرفی شد. این تعریف از قدرت را اولین بار جوزف نای در سال 1990 میلادی در نشریه آتلانتیک مطرح کرد. وی اعتقاد داشت که قدرت، مانند آب و هواست، همه به آن مربوط هستند و درباره آن صحبت می کنند، اما عده کمی آن را درک می کنند، او موفقیت در سیاست‌های جهانی را مستلزم استفاده از قدرت نرم به همراه قدرت سخت می دانست (Nye, 2002: 9).اما وجهی دیگری از قدرت مطرح شد که کاستی های قدرت نرم و سخت را برطرف می کرد، مفهومی به عنوان قدرت هوشمند که توسط سوزان ناسل در آوریل 2004 در مجله فارن پالیسی مطرح شد. قدرت هوشمند به معنای ترکیب هوشمندانه قدرت سخت و نرم درمقابله با تهدیدات علیه امنیت ملی نام نهاده شد. (قربی، 1309) 

حال با ذکر این مقدمه سوال این است که جمهوری اسلامی ایران توانسته به قدرت هوشمند دست پیدا کند؟ در پاسخ باید تسریع ساخت که از آنجایی که منبع معنویت یکی از مهمترین ابزار قدرت هوشمند است ایران توانسته به این مهم دست پیدا کند و دستیابی به این هدف با اشاعه فرهنگ انقلابی و عاشورایی امام حسین (علیه السلام) است که هر ساله با پیاده روی میلیونی به نمایش گذاشته می شود به بهترین وجه می تواند این نوع از قدرت را به جهان عرضه کند. 

اربعین حسینی منبع قدرت هوشمند

جمهوری اسلامی ایران بعد از انقلاب 1357 با گذشت 43 سال از عمر خود توانست به ابزارهای قدرت سخت و نرم مجهز شود و در صحنه بین الملل بر معادلات جهانی تاثیر بگذارد. قدرت نرم و سخت جمهوری اسلامی با سیر تحولات منطقه ای و بین المللی و رویکرد تازه به دین و معنویت گرایی در عرصه بین الملل و احیای آن، مجهز به وجوهی از اقتدار هوشمند در جهان اسلام شد و به اعتقاد بسیاری یکی از مهمترین این منابع قدرت فرهنگ معنایی عاشورا و انقلاب سید الشهدا در تاریخ اسلام است.

در روز اربعین حسینی با وام گرفتن از این نوع فرهنگ، جهان شاهد راهپیمایی میلیون ها شهروند از سراسر جهان است. این پیاده روی جدا از یک حرکت مذهبی به آوردگاه اقتدار و قدرت برای جمهوری اسلامی تبدیل شده است و پیام های اقتدارآمیزی را به قدرت های تمدنی جهانی مخابره می کند. لذا با این نوع حرکت سال هاست که جریان مخالف بین المللی مقابله می کند و به هر نحوی در روزهای منتهی به این حرکت دست به اقداماتی برای مقابله با آن می زند. 

یکی از این مخالفین رژیم صهیونیستی است که استمرار این حرکت را خطر جدی برای امنیت و حیات خود می داند لذا تلاش می کند که عراق همیشه یک شرایط ناامن را داشته باشد تا جلو این حرکت گرفته شود، در حالی که هر سال به حجم این مسافرین افزوده می شود. 

به طور کلی می توان گفت این حرکت الآن در بحبوحه ناامنی و بحران های سیاسی عراق و ناامنی های خاورمیانه نشانی روشن از اقتدار هوشمند جهان اسلام به بازیگری جمهوری اسلامی ایران است.