اما و اگر احیای روابط ایران و مصر

نویسنده: محمد أبوالفضل

دیپلماسی ایرانی: به نظر می‌رسد نگرانی‌های حسنی مبارک، رئیس جمهوری اسبق مصر درخصوص ازسرگیری روابط با ایران به علت عصبانی شدن برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس همچنان بر رویکردهای قاهره تا به امروز سیطره دارد و چه بسا بعد از نشست سران در جده با مشارکت بایدن بیشتر شود.

اظهارات حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در دیدار با رهبران جریان‌های فلسطینی در دمشق با اظهارنظر رسمی از سوی قاهره روبه رو نشد. او گفته بود تهران از تقویت روابط با مصر استقبال می‌کند.

علی رغم اهمیت موضع آمریکا در راستای مهار دیدگاه‌ها درخصوص توسعه روابط میان قاهره و تهران اما مانع واقعی در برابر تمایل رهبران مصری برای بهبود روابط با ایران نگرانی از خشمگین شدن کشورهای خلیج فارس است.

دولت آمریکا با موانعی در برابر اجرایی کردن دیدگاه امنیتی خود درخصوص ائتلاف منطقه‌ای برای مقابله با ایران مواجه است که تنها به قاهره مرتبط نیست بلکه برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز تمایلی برای تشکیل چتر دفاعی جمعی در برابر تهران ندارند؛ اما این امر نگرانی از مداخلات ایران را از میان نمی‌برد.

این درحالی است که در کاهش بحران اقتصادی شدید مصر کشورهای حاشیه خلیج فارس نقش مهمی ایفا می‌کنند و این مسئله باعث می‌شود رابطه با تهران در وضعیت دشواری قرار گیرد.

محافل مصری در هنگام نظر افکندن به پرونده روابط با ایران شیوه‌ای گزینشی را برگزیده‌اند  بدون اینکه از مواضع سیاسی کشورشان و درک ماهیت گره و مانع کشورهای حاشیه خلیج فارس در این رابطه چشم پوشی کنند. این امر باعث شده است مصر در طول سال‌های طولانی گذشته در سه مورد فرمول گفتن نه را برگزیند؛ نه به دوستی، نه به دشمنی و نه به درگیری با ایران. این مسئله اما با تحرکات جدید ممکن است با اختلال روبه رو شود.

کشورهای بسیاری تلاش می‌کنند حق‌شان را در متعدد کردن روابط سیاسی خود تثبیت کنند به طوری که ارزیابی آنها منافع کشورشان باشد. این گرایش در منطقه رو به افزایش است و آنکارا به خوبی آن را بلد است و کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز تلاش می‌کنند از طریق گشایش روابط با روسیه و چین در کنار رابطه با آمریکا آن را اتخاذ کنند.

بحران سوریه نیز عملگرایی شدید آمریکا، روسیه و ترکیه را نشان داد و بحران اوکراین نیز ثابت کرد تایید یا مخالفت مطلق عملی نسبی است و تعمیم آن دشوار است.

مصر نیز برای اجرایی کردن این حق خود تلاش می‌کندو احتمالا در گذشته نیز در موارد معینی در این راه موفق عمل کرده؛ اما اوضاع درخصوص ایران حساس‌تر است و دشوار است کشورهای حاشیه خلیج فارس که حامی اقتصادی بزرگ قاهره هستند، اصلاح روابط این کشور با تهرن را بپذیرند؛ زیرا هر اقدام مثبتی در این راستا می‌تواند امتیاز طرف مقابل را کاهش دهد و این مسئله باعث می‌شود گره کشورهای حاشیه خلیج فارس که در زمان مبارک تثبیت شد، رویکردی در دیدگاه مصر در قبال ایران باشد.

منبع: العرب / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11