ایران درصدد بهره برداری از جنگ اوکراین برای تحکیم جای پا در سوریه

نویسنده: یمان نعمه

دیپلماسی ایرانی: ناظران معتقدند سرگرم شدن روسیه به جنگ در اوکراین، فرصتی مناسب در اختیار ایران قرار داده است تا نفوذ نظامی و اقتصادی خود را در سوریه گسترش دهد. در این راستا، هدف اصلی دیدارهای متقابل اخیر مقامات سوری و ایرانی را می توان ایجاد فرصت برای تهران به منظور تقویت حضور خود در سوریه تلقی کرد. 

به عقیده ناظران، تا پیش از این نقش آفرینی ایران در سوریه در چارچوبی بود که روسیه تعیین می کرد ولی اکنون با آغاز جنگ در اوکراین، توجه روسیه به سوریه به پایین ترین حد خود رسیده و فرصتی مناسب برای ایران فراهم کرده است تا جای خالی روسیه را پر کند. 

ضیاء قدور، پژوهشگر متخصص در امور ایران معتقد است ایران تحولات اوکراین را زیر نظر دارد و به دنبال بهره برداری از آن در سطح منطقه ای و بین المللی است. در سطح بین المللی، ایران با توجه به نزدیک شدن به امضای توافق برای احیای برجام در وین، تلاش می کند کمبود نفت و گاز در بازار بین المللی به علت جنگ در اوکراین را با افزایش صادرات نفت و گاز خود جبران کند. در عین حال، افزایش درآمدهای صادراتی ایران، موجب فعال شدن سیاست خارجی ایران خواهد شد که سوریه در صدر آن قرار دارد. 

عمار جلو، نویسنده و تحلیلگر امور ایران نیز با اشاره به تجربیات گسترده ایران برای بهره برداری از بحران ها به نفع خود گفت: «اخیرا نشانه های تضاد منافع بین روسیه و ایران در سوریه آشکار شده که نمونه آن سیطره کامل روسیه بر بندر لاذقیه و آسیب دیدن منافع ایران است که به دنبال ایجاد جای پایی در ساحل مدیترانه می گردد.» عمار جلو در عین حال معتقد است روسیه پس از درگیر شدن در جنگ با اوکراین، با ایران بیشتر از قبل مدارا خواهد کرد زیرا دوستان اندکی برایش باقی مانده که ایران یکی از آنهاست. به این ترتیب ایران فرصت می یابد نیروهای نظامی وابسته به خود را در دمشق و جنوب سوریه و دیرالزور تقویت کند و پس از آن درصدد گسترش نفوذ اقتصادی خود در سوریه برآید. از نظر عمار جلو، سیاست ایران در سوریه ارتباط زیادی با نتیجه مذاکرات برای احیای برجام در وین دارد به طوری که اگر این مذاکرات به توافق منجر شود، ایران بیش از پیش از روسیه فاصله خواهد گرفت و ممکن است شاهد تنش در روابط دو کشور به خصوص در سوریه باشیم. اما این تنش به برخورد منجر نخواهد شد زیرا به نفع دوطرف نیست. 

مرکز پژوهش های «جسور» نیز با اشاره به آغاز مجموعه ای از تلاش های سیاسی و نظامی و اقتصادی و امنیتی ایران با هماهنگی نظام سوریه، این تلاش ها را نشانه بازآرایی ایران در سوریه دانست که با درگیر شدن روسیه در اوکراین و پیشرفت در مذاکرات وین همزمان شده است. در این چارچوب ایران اقدام به انتقال سلاح و سامانه های اطلاعاتی و پدافند هوایی و پهپاد از عراق به سوریه و لبنان کرده است. در گزارش این مرکز پژوهشی تاکید شده است، ادامه جنگ در اوکراین موجب کاهش توجه روسیه به مسئله سوریه خواهد شد و ایران چنین فرصتی را برای تقویت و گسترش نفوذ خود در بخش های مختلف سوریه با توجه به نیاز نظام حاکم بر دمشق، از دست نخواهد داد به ویژه اگر توافق هسته ای در وین احیا شود.

منبع: عربی 21 / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11