پیچیدگی های مذاکرات وین

نویسنده: طلال صالح بنان

دیپلماسی ایرانی: وین، پایتخت اتریش شاهد مذاکرات ماراتنی میان ایران از یک سو و ایالات متحده از سوی دیگر به عنوان دو محور اصلی این مذاکرات است که کشورهای انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین هم در آن مشارکت می کننند که مخالفت ایران با مذاکرات مستقیم دوجانبه با ایالات متحده و اصرار بر وجود طرف های بین المللی دیگر که در توافق 2015 حضور داشتند یا دولت سابق ترامپ از آن شانه خالی کرد، سبب پیچیده تر شدن این مذاکرات و عدم قدرت آن برای رسیدن به نتیجه مثبت شده است.

ایران از ترس تبدیل شدن مذاکرات به جلسه دیکته شدن خواسته ها و نیز تمایل به بین المللی شدن بحران از مذاکره مستقیم دوجانبه با ایالات متحده خودداری می کند.

دو طرف اصلی مذاکرات وین، مواضع سرسختانه ای اتخاذ کرده اند که هر یک از دو طرف این مواضع را اصولی می خوانند، به طوری که کمترین پیوندهای همسویی مشترک وجود ندارد. تهران خواهان لغو تحریم های اقتصادی تحمیلی بر خود است و این که هر توافق جدید برای هر دولت آتی در آمریکا الزام آور باشد تا تجربه نقض توافق اول تکرار نشود.

دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا هرچند تمایل خود را برای بازگشت به توافق سال 2015 اعلام کرده، اما تلاش می کند از نظام تحریم های سرسختانه ای که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق تحمیل کرد، به سبب ارتباط آن با برنامه موشکی ایران سوء استفاده کند. علاوه بر اینکه دولت بایدن هرگز تعهدی را به تهران که فراتر از هر توافق جدید برای دولت آتی آمریکا باشد، تقدیم نخواهد کرد.

برخی طرف های منطقه ای که هرچند در مذاکرات وین حضور ندارند، اما از پس پرده برای فشار بر واشنگتن تلاش می کنند تا منافعشان را در هر توافق جدید با تهران نادیده نگیرد.

هر گونه توافق جدید میان واشنگتن و تهران که بلندپروازی های توسعه طلبانه ایران در منطقه و تهدید مستمر علیه کشورهای عربی خلیج (فارس) را در نظر نگیرد، این کشورها را نگران کرده است. نفوذ نظامی ایران در چهار کشور عربی، شش کشور عربی شورای همکاری را از شمال و جنوب محاصره کرده است.

اما بیشترین فشار از سمت اسرائیل بر واشنگتن اعمال می شود که به شدت خواستار ادامه تحریم های اقتصادی تهران و حتی تشدید آن است. تل آویو همواره به دخالت نظامی برای مقابله با برنامه هسته ای ایران تهدید کرده حتی اگر این مساله به شعله ور شدن آتش جنگ منطقه ای منجر شود که دامنه آن تمام منطقه را دربر خواهد گرفت که واشنگتن تمایلی به آن ندارد.

با آغاز دور هشتم مذاکرات وین، هیچ چشم اندازی برای گشایش احتمالی در بحران با شکست مسیر فنی مذاکرات و ادامه عملیات غنی سازی اورانیوم از سوی تهران وجود ندارد که این روند سبب می شود ایران به دستیابی به سلاح هسته ای به دور از نظارت موثر آژانس بین المللی انرژی اتمی نزدیکتر شود.

احتمال تشدید بحران با احتمال این که از کنترل دو طرف اصلی مذاکرات خارج شود، وجود دارد و هر لحظه ممکن است مسیر خشونت بارتری به خود بگیرد.

منبع: عکاظ / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11