اتخاذ تصمیم بدون نظر تهران امکان‌پذیر نیست

نویسنده: ایلیا ج. مغنایر 

دیپلماسی ایرانی: ایران همه را وادار می‌کند تا سوریه را به آغوش جامعه عربی و بین المللی بازگردانند. کشتی های حامل سوخت ایران برای لبنان از طریق سوریه، پرونده های منطقه ای و بین المللی مهمی را با قدرت روی میز مطرح کردند و پیامدها و پس لرزه های آن نه تنها به لبنان بلکه به آمریکا و روسیه و کشورهای عربی رسید و آنها شروع به بازنگری در محاسبات خود و پایان دادن به محافظه کاری و مخالفت خود با بازگشت سوریه به آغوش عربی کردند، هدف آنها تحمیل واقعیتی بر بشار اسد، رئیس جمهور سوریه است که روابط منطقه ای و بین المللی دیگر را هم در نظر بگیرد و فقط ایران و انحصارطلبی آن در پرونده سوریه را در نظر نگیرد.

حوادث زیادی در ماه های اخیر در منطقه غرب آسیا رخ داده که از سفر عبدالله دوم، پادشاه اردن به واشنگتن و مسکو و سفر اسد به روسیه آغاز شد و انتظار می رود رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه هم به زودی به واشنگتن سفر کند. همچنین بغداد میزان دو نشست بود، نمی توان این تحرکات را از عقب نشینی آمریکا از افغانستان پس از بیست سال اشغال و بازگشت گروه طالبان به قدرت جدا دانست.

تحول برجسته تر، اظهارات عبدالله دوم پادشاه اردن در واشنگتن بود مبنی بر اینکه رئیس جمهور بشار اسد باقی است و باید به دنبال راهی برای گفت وگو با وی بود، البته معنایش این نیست که اردن قبلا باب ارتباط با سوریه را بازنکرده بود. 

آمریکا درها را به روی بازگشت سوریه به لبنان و اردن برای آوردن گاز مصر از طریق آنچه به خط عربی موسوم است، به لبنان باز کرده است که در راستای تلاش برای جلوگیری از سرازیر شدن مازوت و بنزین ایرانی به لبنان از طریق حزب الله است. 

اما نفت ایران تنها مشکلی نیست که آمریکا و برخی کشورهای عربی از آن وحشت دارند، بلکه از باقی ماندن سوریه در آغوش ایران می ترسند، دولت های آمریکا طی سال های گذشته هر گونه همسویی و نزدیک شدن به سوریه را مانع شده بودند.

اما به نظر می رسد دولت جو بایدن اوضاع را به شکل واقع بینانه تری مورد سنجش قرار داده است که در اظهارات پادشاه اردن نمایان شد که پس از دیدار با بایدن از ضرورت بازگشت سوریه و تعامل با بشار اسد سخن گفت.

اروپا حتی یک روز هم روابط امنیتی خود را با سوریه قطع نکرد، ولی دمشق برای همه هیات هایی که به دمشق سفر می کردند، بازگشایی سفارتخانه ها را پیش از آن که روابط سیاسی ازسرگرفته شود، شرط کرده بود.

طی هفته های اخیر، سوریه شهرهای درعا و طفس را آزاد کرد، اما سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت که مسکو هرگز قبول نخواهد کرد که سوریه مکانی برای انجام عملیات علیه اسرائیل باشد، این اظهارات، پیام تلویحی روسیه به آمریکا و اسرائیل قلمداد می شود، مبنی بر اینکه حضور نظامیان روسی تضمینی برای حمایت از اسرائیل از سمت سوریه و پیامی به ایران است مبنی بر اینکه مسکو خواهان آرام ماندن جبهه جولان اشغالی است.

شکی نیست که نفوذ و حضور ایران به دلیل دعوت سوریه از تهران برای حمایت از آن در برابر جنگ جهانی بود، علاوه بر آنکه باید به اقدام آمریکا در بازداشتن بسیاری از کشورها از عادی سازی روابط با سوریه  اشاره کرد که آمادگی خود را برای گشودن صفحه جدیدی از روابط با کشورهای عربی و غربی اعلام کرد، اقدام آمریکا، میدان را در سرزمین شام برای ایران رها کرده بود.

پرونده های متعددی وجود دارد که از پرونده هسته ای ایران آغاز می شود، که در صورت بازگشت واشنگتن به توافق و لغو تمام تحریم ها علیه تهران، قدرت اقتصادی و مالی بی سابقه ای به ایران خواهد بخشید و ایران و همچنین همپیمانانش بیشتر از هر زمانی از آن استفاده خواهند کرد.

اینها نفتکش های ایرانی است که باید در این مرحله فقط از طریق سوریه به لبنان عبور کنند، همچنان که سلاح حزب الله، سلاح کوبنده برای موازنه است.

همچنین باید به حضور ایران در قنیطره برای مقابله با اشغالگری اسرائیل در جولان سوریه اشاره کرد.

همچنین باید به این نکته اشاره کرد که تقریبا پایان جنگ سوریه و اینکه نظامیان آمریکایی و ترکیه ای تنها شمال سوریه را اشغال کرده اند، خود را بر کشورهای عربی و غربی برای بازگرداندن سوریه به مسیر عادی خود تحمیل می کند.

همه این تحولات نشان می دهد که  ایران به یک قدرت منطقه ای بسیار قوی تر از دوران پیش از شعله ور شدن آتش جنگ علیه سوریه در سال 2011، تبدیل شده که همچنین به این معناست که زمان اعتراف به شکست اهداف آمریکا و اجازه دادن به سوریه برای بازیابی موقعیت و بهبود وضعیت خود فرار رسیده است.

منبع: الرای / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11