تجربه موفق گرجستان در مبارزه با فساد+دانلود کتاب

دیپلماسی ایرانی: گرجستان در دو دهه گذشته یکی از کشورهای موفق در زمینه مبارزه با فساد و اصلاحات اقتصادی بوده است. یکی از گزارش‌های خوبی که در چند سال گذشته درباره تجربه مبارزه با فساد در این کشور نوشته شد گزارشی با عنوان «مبارزه با فساد و ایجاد شفافیت اداری در گرجستان» است که محقق سخت‌کوش و ارجمند آقای دکتر ولی کوزه‌گر کالجی نوشتند. گزارش را می‌توانید در ضمیمه این نوشتار بخوانید. 

*

خودروها در گرجستان پیش از سال ۲۰۰۴ تقریباً همه بازمانده دوران شوروی، فرسوده و فاقد استاندارد فنی لازم بودند. قانون معاینه فنی در چنین شرایطی، مالکان خودروها را ملزم می‌کرد از مراکز معاینه فنی پلیس، گواهی معاینه فنی دریافت کنند. خودروها به دلیل فرسودگی و قدیمی بودن نمی‌توانستند چنین گواهینامه‌ای بگیرند. این قانون فقط سبب شده بود دو دسته رشوه‌بگیر کار و کاسبی خوبی داشته باشند. دسته اول، مأموران و مدیران مراکز معاینه فنی که رشوه می‌گرفتند و گواهی صادر می‌کردند. دسته دوم، پلیس‌هایی که جلوی راننده‌ها را می‌گرفتند تا از آنها که به دسته اول رشوه نداده بودند تا گواهی بگیرند، به دلیل نداشتن گواهی معاینه فنی رشوه بگیرند. قانون معاینه فنی گرجستان هیچ حاصلی برای افزایش ایمنی خودروها نداشت اما کسب‌وکار فساد کارکنان معاینه فنی و مأموران پلیس را رونق می‌داد. دولت گرجستان این قانون را به کلی لغو کرد و به سرعت دو دسته رشوه‌بگیر و فاسدکننده زندگی مردم از میان رفتند. هیچ سلطانی هم اعدام نشد. قانون معاینه فنی چند سال بعد، زمانی که خودروها در گرجستان با شرایط اقتصادی جدید، نو شده و قادر به رعایت استانداردهای فنی بودند، دوباره برقرار شد. 

قانون نامناسبی که قابل اجرا نیست، اضافی است، و فقط بر میزان رنج و مشکلات مردم می‌افزاید و رشوه‌بگیران و مفسدانی پیدا می‌شوند که از آن برای منافع خود سوءاستفاده کنند.

**

مدارس در گرجستان برای گرفتن بودجه بیشتر با مقامات آموزش و پرورش لابی و زد و بند می‌کردند و مقامات نیز در ازای سهیم شدن در بودجه‌ای که به مدارس اختصاص می‌دادند، در فرایندی فاسد، بودجه مدارس را بالا و پایین می‌کردند. 

دولت – به عنوان بخشی از اصلاحات اقتصاد و نظام رفاهی – بعد از سال ۲۰۰۴ قدرت تصمیم‌گیری درباره آموزش و مدرسه را به والدین دانش‌آموزان منتقل کرد. کوپن‌های آموزش به هر دانش‌آموز داده شد و هر مدرسه بر اساس تعداد دانش‌آموزی که جذب می‌کرد، می‌توانست کوپن‌های دانش‌آموزانی را که جذب کرده بود به وزارت آموزش تحویل دهد و به همان اندازه بودجه دریافت کند. 

مدارس بعد از اجرای این طرح برای بالا بردن کیفیت آموزش و جذب دانش‌آموز بیشتر رقابت می‌کردند. امکان گرفتن بودجه از وزارت آموزش با زد و بند و فساد مقامات نیز رفع شده بود.

قدرت از مدرسه به والدین (مردم) منتقل شده بود. مدرسه کم‌کیفیت از دور رقابت خارج می‌شد. این فقط بخش کوچکی از اصلاحاتی بود که در فاصله سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ در نظام آموزش گرجستان برای ارتقای کیفیت انجام شد. 

انتقال قدرت تصمیم‌گیری به مردم، راهی برای توانمندسازی مردم و پاسخ‌گو کردن ادارات دولتی در برابر مردم است. قدرت دادن به مردم حق انتخاب آنها را افزایش داده و مقامات دولتی را از فساد و ناپاسخ‌گویی بیرون می‌آورد.