برترین قدرت های سایبری خاورمیانه کدامند؟

نویسنده: سیمون هندلر (Simon Handler)  

دیپلماسی ایرانی: افزایش درگیری های اخیر بین اسرائیل و فلسطین، تا چه اندازه بر همکاری های منطقه ای در زمینه امنیت سایبری تاثیر می گذارد؟ تنش های منطقه ای هیچ تاثیری بر همکاری های سایبری منطقه نخواهد داشت. همکاری های سایبری منطقه بین دو دولت قدرتمند در این حوزه – فراتر از ایران – یعنی امارات و اسرائیل، یکی از محرک های توافق آبراهام بود و این همکاری کنار گذاشته نخواهد شد. با این حال، موقعیت منتفع حماس در تنش های اخیر چه بسا به کاهش پشتیبانی فلسطینی ها از رویکرد همکاری با اسرائیل در زمینه امنیت سایبری منجر شود. با توجه به نقش دوگانه مصر در مهار و ارائه یک کانال دیپلماتیک به حماس، ممکن است همکاری های سایبری مصر و اسرائیل جذاب باشد. 

چین و روسیه چگونه دورنمای درگیری های سایبری در خاورمیانه را شکل می دهند؟

حمایت روسیه از حکومت اسد احتمالا با افزایش نظارت و رژیم پدافند سایبری این رژیم همراه خواهد بود. سرمایه گذاری شرکت های چینی در حوزه هوش مصنوعی در خلیج فارس و فروش هواپیماهای بدون سرنشین توسط آنها به کشورهای خلیج فارس نیز قابل توجه است. با توجه به رویکردهای گسترده روسیه و چین، رشد روزافزون فناوری و علاقه سایبری آنها به خاورمیانه، پیش بینی می شود که امنیت سایبری اقتدارگرا و جاسوسی های سایبری به ویژه در بخش انرژی در منطقه تقویت شود.
 
توافق های سایبری اخیر چین با ایران نیز ممکن است سایر کشورهای منطقه را به همکاری با ایالات متحده وادارد. چین و روسیه به عنوان پشتیبانان اصلی توانایی های سایبری ایران می توانند این کشور را به یک غول امنیت سایبری در منطقه تبدیل کنند. 

ایالات متحده باید در چه سطحی از دخالت در تنش های سایبری که قرار است در خاورمیانه اتفاق بیفتد، باشد؟

ایالات متحده علاقمند است با دولت های منطقه در حوزه سایبری برای حفظ امنیت جریان انرژی و تجارت بین الملل همکاری کند. به این ترتیب باید در زمینه دفاع سایبری تخصص خود را با شرکایش در منطقه به اشتراک بگذارد. 

از سوی دیگر دخالت سایبری ایالات متحده در منطقه می تواند واکنش هایی از سوی ایران در ارتباط با اسرائیل و امریکا را در پی داشته باشد. پس از حمله استاکس نت، ایران توانمندی های سایبری قابل ملاحظه ای را ایجاد کرده است. 

ایالات متحده نباید به طور مستقیم درگیر یک جنگ سایبری در منطقه شود و می تواند سطح مشارکت فعلی خود در زمینه دفاع سایبری، اشتراک اطلاعاتی و تحقیق و توسعه را ادامه دهد.

کدام یک از بازیگران غیر دولتی بیشترین تاثیر را بر امنیت سایبری خاورمیانه دارند؟ در پنج سال آینده چطور؟

فیسبوک و اینستاگرام به دلیل نقششان در ایجاد محتوا بیشترین تاثیر را دارند و انتظار می رود در پنج سال آینده نیز این روند ادامه یابد. شرکت های نرم افزاری نظارتی همانند NSO Group همچنان برای دولت های منطقه قابل توجه هستند. نقش دولت اسلامی و اخوان المسلین در تامین بودجه و سازماندهی فعالیت هایشان از گذر فضای مجازی نیز نادیده گرفتنی نیست، هر چند به دلیل توانمند شدن کشورهای منطقه این نقش رو به افول است. جدا از حزب الله، حماس و جهاد اسلامی، می توان گفت که تاثیرگذارترین بازیگر سایبری غیر دولتی در خاورمیانه داعش بوده است. این گروه از رسانه های اجتماعی در جهت تحقق یخشیدن به اهداف خود بسیار سود برد. 

برخی از تاثیرگذارترین بازیگران غیردولتی در خاورمیانه شرکت های دسترسی به عنوان سرویس (access-as-a-service) هستند که نرم افزارهای جاسوسی و سایر قابلیت های نظارتی را به دولت ها می فروشند. آنها در حال تبدیل شدن به بازیگران بزرگ جنگ سایبری در منطقه هستند. حزب الله در مسیر صعودی قرار دارد و در صورت ادامه می تواند به بانفوذ ترین بازیگر این حوزه تبدیل شود.

کدام یک از قدرت های منطقه ای در خاورمیانه در حوزه امنیت سایبری فراتر از توانمندی های خود ظاهر شده اند؟

وقتی صحبت از فناوری های دفاعی و قدرت سایبری در منطقه می شود، اسرائیل پیشرفته ترین است. کشورهای خلیج فارس نیز شاهد پیشرفت های قابل توجهی بوده اند. مصر و بیشتر کشورهای شمال آفریقا هم در حال توسعه قابلیت های سایبری خود هستند. قدرت سایبری تمایل به همگرایی با قدرت ارتش یک کشور را دارد. قدرت های نظامی منطقه، اسرائیل، ایران و ترکیه قدرت های سایبری منطقه نیز هستند. به این ترتیب به نظر نمی رسد که توانمندی های سایبری آنها چندان فراتر از توانمندی های نظامی آنها باشد.

منبع: شورای آتلانتیک / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11