ایران؛ دشواری‌های داخلی و تهدیدات خارجی

نویسنده: سعید الشهابی

دیپلماسی ایرانی: فضای کنونی حاکم بر جمهوری اسلامی در حالی که چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب را جشن می‌گیرد، با سال گذشته در چینن روزهایی متفاوت است. سال گذشته رهبران و مردم زیر فشار ضربه آمریکا ناشی از کشتن شدن یکی از نمادهای نفوذ ایران در منطقه بودند و نگرانی از وقوع جنگ و شیوع کرونا حکم‌فرما بود. اما امسال فضای گشایش و امنیت حاکم بر این کشور است که برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آماده می شود. همچنین پس از خروج ترامپ امیدواری نسبت به پایبندی به وعده هایش شکل گرفته است. ایران امید دارد تغییر سیاسی در واشنگتن از ادامه قدرت‌نمایی اسرائیل یا اندیشیدن به هدف قرار دادن برنامه هسته ای ایران جلوگیری کند.

نسل اول انقلاب به صورت طبیعی رو به کاهش است. اما رهبر معظم، آیت الله سید علی خامنه ای در جایگاه ولایت فقیه از زمان رحلت امام خمینی زمینه تداوم انقلاب و عیمق تر شدن ریشه های آن را فراهم کرد و به شکل گیری نیروهای انقلابی ای کمک کرد که حکومت را در اختیار دارند و از انحراف ایدئولوژیکی یا سیاسی جلوگیری می کنند.

با وجود عقبگرد اسلامگرایی در جهان و نیز کشورهای عربی اما دکترین سیاسی جمهوری اسلامی با توجه به ارتباط با علمای دین و حوزه های علمیه همچنان ثابت و بر اسلام مبتنی است. با وجود گذشت چهار دهه اما ایران همچنان به سیاست خود در قبال اسرائیل پایبند است. از این رو همچنان هزینه این سیاست را به شکل تحریم های ادامه دار و محاصره اقتصادی بی سابقه می پردازد. رهبران ایرانی پیامدهای این مسئله را بر سیاست های داخلی و برنامه های توسعه خود احساس می کنند. مقابله با سیطره اسرائیل بر منطقه باعث شده قدرت خروج از محاصره و تحریم را از دست بدهند. در این راستا اوضاع اقتصادی ایران با وجود توانمندی ایرانی ها برای دور زدن تحریم ها نامناسب است.

ایرانی ها در هفته های آینده خود را در جریان رویارویی دشواری با دولت جدید آمریکا خواهند دید و این احتمال وجود دارد که جو بایدن بر مذاکره دوباره پافشاری کند. مسئله ای که ایران آن را نپذیرفته است. ایرانی‌ها می‌دانند فشارهای عربستان و اسرائیل بر آمریکا برای جلوگیری از ادامه برنامه موشکی ایران بر سیاست های واشنگتن تاثیر می گذارد.

از سوی دیگر کشمکش های گوناگون در عرصه ایران به صورت مداوم در جریان است و با نزدیک شدن به سالگرد پیروزی انقلاب شدت می گیرد. اما دشمنان این انقلاب نیز باور دارند ایران توانست ابتکار عمل سیاسی و اخلاقی در منطقه را بازپس بگیرد. ایران در زمان کنونی سیاست نزدیکی به کشورهای منطقه را در پیش گرفته است و روابط خود را با پاکستان، افغانستان، ترکیه، عراق، قطر، سوریه، لبنان و یمن گسترش داده است. تلاش هایی نیز برای نزدیکی بیشتر به آذربایجان در جریان است. همچنین بارها این کشور به همکاری منطقه ای به منظور حفاظت از امنیت خلیج فارس و توقف کشمکش های رسانه ای دعوت کرده است. همچنین توسعه روابط این کشور با روسیه و چین نیز غربی ها را نگران کرده است.

با این وجود جمهوری اسلامی ایران با دشوارهای اقتصادی از یک جهت و مشکلات دیپلماتیک و ایدئولوژیک از طرف دیگر روبه رو است. به ویژه که پدیده اسلام سیاسی که ایران بارزترین نماد آن است، از سوی غرب و کشورهای ضد انقلاب عربستان سعودی ، امارات متحده عربی، مصر، بحرین و اسرائیل هدف قرار گرفته است.

منبع: القدس العربی/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11