دلایل بروز اختلافات موجود در شرق دریای مدیترانه
ترکیه به دنبال اصلاح یک فاجعه تاریخی است
نویسنده: حسین مجدوبی
دیپلماسی ایرانی: در شرق دریای مدیترانه شاهد دور جدیدی از تنش های سیاسی هستیم. این کشمکش بر سر منابع طبیعی مانند گاز است، اما در اصل قیامی علیه ظلم تاریخی در حق ترکیه پس از تجزیه امپراطوری عثمانی است. عنوان آن فاجعه "کاستلوریزو" است که ترکیه خواهان تصحیح آن است.
در این منطقه شاهد ائتلاف هایی غیرطبیعی هستیم. در یک طرف یونان با حمایت فرانسه، مصر، اسرائیل و قبرس قرار دارد و در طرف دیگر ترکیه که از همدردی نسبی آمریکا و برخی کشورهای عربی مانند قطر و الجزایر برخوردار است.
این درگیری بر سر تعیین آب های منطقه ای در مکانی مملو از کشورهاست که باعث تداخل آب های منطقه ای آنها می شود. به گونه ای که قانون دریانوردی بین المللی از ارائه پاسخ ناتوان است. این اوضاع با پیدا شدن گاز طبیعی تشدید یافته است. این درگیری به علت پافشاری ترکیه بر راه حل قاطعانه از جمله نظامی قابلیت انفجار در هر لحظه را دارد.
می توان درگیری کنونی را در سه نکته اصلی خلاصه کرد: ظلم تاریخی، نقش گاز و در آخر رهبری منطقه. برخی از طرف ها در برخی موضوعات و نکات حضور دارند و در برخی دیگر حضور ندارند، اما ترکیه در هر سه مسئله حضور دارد.
ظلم تاریخی: بسیاری از کشورهایی که در معرض استعمار یا توطئه بوده اند از ستمی که بر آنها در جریان امضا یا تحمیل توافقنامه ها رفته است شکایت دارند. این مسئله درباره ترکیه صادق است و عنوان آن جزیره "کاستلوریزو" است. این جزیره با وجود این که 550 کیلومتر از یونان فاصله دارد به این کشور تعلق دارد. در حالی که فاصله آن با ترکیه تنها سه کیلومتر است.
نقش گاز: گاز ثروتی طبیعی است که انگیزه اصلی در ائتلاف های ژئوپلتیک کنونی به شمار می رود. اتحادیه اروپا از یونان در این درگیری با ترکیه حمایت می کند به امید این که پیروزی آتن در مالیکت چاه های گاز از فشار برخی کشورها به ویژه روسیه کم کند. در صدر این راهبرد فرانسه و به میزان کمتری ایتالیا و آلمان قرار دارند.
رهبری منطقه ای: در دهه هشتاد هیئت حاکمه ترکیه دشواری پیوستن به اتحادیه اروپا را متوجه شد و دریافت که معضل بزرگی در برابرش قرار دارد: یا رهبری شرق دریای مدیترانه یا ادامه دنباله روی و وابستگی به غرب و اتحادیه اروپا، که البته تصمیم گزینه نخست بود. ترک ها مدت هاست روی این طرح کار می کنند و نقش رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه تسریع این روند است. وی از جهش اقتصادی و نظامی کشور و نیز تضادهای ژئوپلیتک منطقه بهره می برد و این طرح وابسته به یک فرد و بود و نبود او نیست و با رفتن وی متوقف نخواهد شد. ممکن است اردوغان تندرو باشد یا آرزوی امپراطوری عثمانی را در سر داشته باشد؛ اما اگر درباره عرصه موجود نزاع منطقه ای فکر کنیم به این نتیجه می رسیم: این جزیره تنها سه کیلومتر با ترکیه فاصله دارد با این وجود تحت حاکمیت یونان قرار گرفته است و ثروت گازی فراوانی در آن وجود دارد. شاید کشورهای عربی با چنین وضعیت استثنایی روبه رو نباشند؛ اما تمام کشورهایی که در معرض استعمار و تجزیه قرار گرفتند با چنین مسائلی دست و پنجه نرم می کنند بنابراین تاریخ باید اصلاح شود.
منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11
نظر شما :