دشواری‌های فزاینده تحریم‌ها برای بهداشت ایران

نویسنده: ارین کانینگهام (Erin Cunningham)

دیپلماسی ایرانی: کارکنان بخش سلامت و کارشناسان تحریم‌ها می‌گویند، تحریم‌های گسترده آمریکا علیه ایران باعث شده تلاش‌های این کشور برای واردات دارو و سایر ابزارهای پزشکی مورد نیاز برای رویارویی با بزرگترین شیوع کروناویروس در جهان با مانع روبه رو شود.

کارکنان بخش پزشکی ایران و کارشناسان مراقبت‌های سلامت عمومی جهان می‌گویند این امکان وجود ندارد که دقیقا بتوان تعیین کرد تحریم‌های آمریکا چقدر بر ظرفیت ایران در مبارزه با ویروس اثر گذاشته اما روشن است که نظام سلامت ایران تهی از تجهیزات مورد نیاز برای نجات جان بیماران و پیشگیری از شیوع گسترده‌تر است.

نورالدین پیرموذن، متخصص جراحی قفسه‌سینه و نماینده پیشین مجلس ایران که اکنون ساکن لس ‌آنجلس است می‌گوید: "اکنون کمبودهای فراوانی وجود دارد. ... (بیمارستان‌ها) فاقد کیت‌های تشخیصی کافی و اسکنرهای باکیفیت هستند، کمبود ماسک هم وجود دارد."

پیرموذن که با همکاران و دانشجویان پیشین خود در بیمارستان مسیح دانشوری در تماس است می‌گوید: "پرسنل بخش سلامت که نیازمند نوع خاصی از دارو یا تجهیزات هستند، به دلیل تحریم‌ها برای انتقال پول به خارج از ایران با مشکل مواجهند."

یکی از کارمندان یک شرکت داروسازی مهم در ایران، به شرط فاش نشدن نامش، گفت: "تحریم‌ها قطعا روند واردات و تولید را طولانی‌تر و پرهزینه‌تر کرده است." وی همچنین می گوید: "برخی عرضه‌کنندگان ترسیده‌اند و نمی‌خواهند با ما کار کنند. تحریم‌ها، ظرفیت ایران برای کنترل شیوع را کاهش داده است."

امیر افخمی، استاد و کارشناس سلامت جهانی در دانشگاه جورج واشنگتن نیز در این باره می گوید: "واقعیت این است که دولت نخواست بپذیرد که مشکل دارد. عدم شفافیت وجود داشت و مقامات اقدامات پیشگیرانه‌ای را انجام دادند که به روشنی ناکافی بود."

تحلیلگران اقتصادی با اشاره به کمک‌های اهدایی کشورهای خارجی به ایران هشدار می‌دهند که کمک‌های فوریتی در همه‌گیری پایدار نیست، به ویژه این که مبارزه کشورهای اهدا کننده این کمک‌ها با بحران خودشان هم شروع شده است. اسفندیار باتمانقلیچ، بنیانگذار "بورس و بازار"، یک  شرکت رسانه‌ای حامی دیپلماسی تجاری بین اروپا و ایران، می‌گوید: "در میان مدت، تکیه بر کانال‌های سیاسی برای دسترسی به کمک‌های خارجی، طاقت‌فرسا خواهد شد."

معافیت‌های تحریمی نیز کارساز نبوده است. به گفته‌ محسن زرکش، کارشناس مسائل تحریم‌ها در شرکت حقوقی پرایس بنوویتز، معافیت‌های تحریمی تضمین‌کننده جریان بی‌وقفه‌ کالاهای بشردوستانه به ایران نیست. وی می گوید: "ایالات متحده نوعی شرایط قانونی و تجاری ایجاد کرده که پیروی از آن مشابه گام برداشتن در یک میدان مین است." زرگش همچنین می گوید: "تجریه من نشان می‌دهد که با افزایش بار تعهدات صادرات به ایران تمامی شرکت‌ها از ورود به هر گونه تجارت با ایران پرهیز می‌کنند."

آیت، پزشک عمومی شاغل در بایر پارسیان آگ، وابسته به غول داروسازی آلمانی بایر آگ، می‌گوید به خاطر تحریم‌ها "تراکنش‌های بانکی از طریق کانال‌های بسیار محدود انجام می‌شود... و کمبود ارز دولتی به این معناست که دولت نمی‌تواند سرمایه‌های دولتی را به کالاهای اساسی از جمله اقلام پزشکی اختصاص دهد." وی به دلیل گفت وگو پیرامون کمبود ارز در دولت و شرکت متبوعش از بیان نام کاملش خودداری کرد.

کارشناسان تحریم‌ها همچنین به کاهش شمار مجوزهای ویژه‌ی صادر شده در دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی در دوران ریاست جمهوری ترامپ برای صادرات داروها و تجهیزات خاص به ایران اشاره می‌کنند. پیش از ریاست جمهوری ترامپ و در نیمه نخست 2016 میلادی، بیش از نیمی از شرکت‌های درخواست دهنده برای صادرات به ایران، مجوزهای لازم را دریافت کردند. پس از خروج ترامپ از برجام و از ژوئیه تا سپتامبر 2018، شمار شرکت‌های درخواست دهنده کاهش یافت و نرخ مجوزهای صادر شده نیز 15 درصد افت کرد. در سه ماهه نخست 2019 میلادی فقط 10 درصد از درخواست‌ها مجوز صادرات دریافت کردند.

زرکش می‌گوید: "این گزارش‌ها حاکی از کاهش چشمگیر در درخواست‌های ارائه شده به دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی برای صادرات به ایران و همچنین کاهش مجوزهای صادرشده از سوی این دفتر برای کالاهای بشردوستانه است."

منبع: واشنگتن پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی