سرنوشت برجام؛ آیا جانسون راه ترامپ را خواهد رفت؟

ایرنا- رسانه آمریکایی هیل در مطلبی نوشت: چنانچه بوریس جانسون راه ترامپ در خروج از توافق هسته ای با ایران را در پیش گیرد، علاوه بر بروز تناقض بزرگ در دیدگاه سیاسی خود، باید هزینه های هنگفت تخریب روابط لندن با اتحادیه اروپا را هم بپذیرد.

پایگاه خبری هیل در گزارشی با عنوان «آیا ترامپ می تواند بوریس جانسون را مجاب به از بین بردن توافق هسته ای با ایران کند؟»، افزود:

نخست وزیر انگلیس با خروج کشورش از اتحادیه اروپا، فرصتی برای در پیش گرفتن راهی جدا از سیاست استاندارد اتحادیه اروپا دارد؛ تمایزی که می تواند او را در نظر دونالد ترامپ خوب جلوه دهد.  بوریس جانسون پس از خروج از اتحادیه اروپا، مشتاق تر از همیشه برای دستیابی به توافق تجاری مطلوب با واشنگتن است. از این رو استفاده از مکانیسم ماشه یا به عبارتی مکانیسم حل اختلاف در برجام، بهترین راه برای بدست آوردن دل ترامپ و ایجاد جو مناسب مذاکرات تجاری با واشنگتن است.

از سوی دیگر، ایران با خروج گام به گام از تعهداتش در قبال توافق هسته ای، اعتراض خود به تحریم های سختگیرانه ترامپ را نشان می دهد. حال آنکه همین امر سبب درآمدن صدای اعتراض طرف های اروپایی مانده در برجام شده است. در تاریخ ۱۴ ژانویه (۲۴ دی) و در پی خروج گام به گام ایران از تعهدات هسته ای، انگلیس، فرانسه و آلمان اعلام کردند که قصد بکارگیری مکانیسم ماشه را دارند.

از سوی دیگر، جانسون با وجود پشتیبانی طولانی مدت از برجام، در مصاحبه ای که به تازگی با  خبرگزاری بی بی سی داشت، گفت: «اگر می خواهیم از شر آن [توافق هسته ای] خلاص شویم، بهتر است آن را جایگزین کنیم و بگذارید آن را با «توافق ترامپ»جایگزین کنیم.

پس از آنکه ترامپ در ماه مه سال ۲۰۱۸ (اردیبهشت ۹۷) آمریکا را از برجام خارج کرد، مشخص نبود که آیا واشنگتن حق شروع اسنپ بک (بازگشت تحریم‌ها به صورت اتوماتیک و بدون نیاز به هیچ مذاکره و چانه زنی) را حفظ کرده است یا خیر.

اکنون شواهدی وجود دارد که کاخ سفید گزینه هایی در دست دارد. بنا بر گزارش ها، آمریکا به عنوان عضو دائم شورای امنیت، می تواند به سادگی با طرح قطعنامه در مورد عدم رعایت ایران و سپس وتو، اقدام به بازگشت سریع و بدون درنگ تحریم ها کند. هرچند ممکن است سایر کشورها مانع آمریکا شوند، اما داشتن کرسی دائم در شورای امنیت امری قدرتمند است. با همراهی یا بدون همراهی انگلیس، ترامپ می تواند تصمیم بگیرد از مکانیسم اسنپ بک در سال ۲۰۲۰ استفاده کند.

بنابراین سوال این است که آیا جانسون تمایلی برای کمک به ترامپ در فسخ برجام دارد؟

در پاسخ باید گفت بدون تردید تفکر سیاسی جانسون بسیار با ترامپ همسو است. جانسون با پذیرش رهبری انگلستان برای خروج از اتحادیه اروپا، نشان داد حاضر است از توافق های بین المللی بسیاری خارج شود.

با این حال، جانسون در سال ۲۰۱۸، در سرمقاله ای از توافق هسته ای با ایران دفاع کرد و تاکید داشت: «همه گزینه های موجود بدتر از توافق برجام است». لذا خروج از توافق هسته ای برای رضایت ترامپ، تغییری اساسی در سیاست جسانسون بشمار می رود ضمن آنکه باید هزینه های هنگفت تخریب روابط با اتحادیه اروپا را هم بپذیرد.  

ایران امیدوار است اروپا مشاجره موجود بر سر برجام را حل کند و همه طرف های برجام هم منتظر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در نوامبر ۲۰۲۰ (آبان ۹۹) هستند. اما باید به یاد داشته باشیم که در هر مقطعی از سال ۲۰۲۰ ، ترامپ یا متحد رو به رشدش، جانسون می توانند با بکارگیری اسنپ بک، روندی دیگر در پیش گیرند.