استفاده ایران از پهپادهای انتحاری برای نظارت بر نیروهای آمریکایی

نویسندگان: جیمز لاپورتا، تام اوکانر و نوید جمالی

دیپلماسی ایرانی: تنش های طولانی مدت بین واشنگتن و تهران تشدید شده و طبق برخی گزارش ها، نیروی عملیات خارجی ویژه ایران در یک سری اقدامات تحریک آمیز از «پهپادهای انتحاری» در نزدیکی نیروهای نظامی ایالات متحده در خاورمیانه استفاده کرده است. نیروهای آمریکایی پس از مشاهده افزایش پروازهای پهپادهای بدون سرنشین در نزدیکی خود، اقداماتی برای دفاع از خود انجام داده اند. به گفته اعضای جامعه نظامی و اطلاعاتی آمریکا، برخی از این عملیات به «سی4آی»، واژه اطلاقی به فعالیت های فرماندهی، کنترل، ارتباطات، رایانه و اطلاعات، مربوط می شده است.

مقامات آمریکایی به «نیوزویک» گفته اند که این عملیات را نشان دهنده فرمان پذیری گروه های شبه نظامی دارای روابط دوستانه با ایران از نیروهای قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به طور بالقوه به منظور شناسایی و کسب آمادگی برای حملات بعدی با استفاده از پهپادهای انتحاری، می دانند. این هواپیماهای بدون سرنشین که دست کم از سال 2014 توسط ایران آزمایش می شده اند، توانایی حمل مواد منفجره در مسافت های طولانی را دارند و برخی از نمونه های آن نیز به ابزار لازم برای نظارت مجهز هستند.

در حال حاضر هیچ نشانه ای دال بر تهدید قریب الوقوع حمله توسط ایران یا شبه نظامیان متحد آن، وجود ندارد.

«سی ان ان» سه شنبه گذشته برای اولین مرتبه از جا به جایی آشکار نیروها و تجهیزات ایرانی در ماه گذشته خبر داد و این فعالیت ها را نشان دهنده افزایش تهدیدها در منطقه خواند. نیوزویک هم دریافته که چنین تهدیدی جدی است و فعالیت های ایران همچنان ادامه دارد و یک مقام ارشد پنتاگون هم گفته نیروهای آمریکایی اقدامات لازم برای دفاع از خود را در نظر گرفته اند، اما در این زمینه با احتیاط گام بر می دارند تا اقدام تحریک آمیزی انجام ندهند. شان روبرتسون، یک فرمانده نیروی دریایی و سخنگوی پنتاگون، گفت: «ما همچنان فعالیت های ایران و گروه های نظامی نزدیک به آن را زیر نظر داریم و برای دفاع از نیروها و منافع آمریکا آماده ایم.»

کاخ سفید از ماه مه که جان بولتون، مشاور امنیت ملی وقت، گروه ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن را به خلیج فارس اعزام کرد، چندین مرتبه هشدارهایی مبنی بر افزایش خطرات ایران برای منافع ایالات متحده در منطقه داده است. این گروه ناو هواپیمابر چند ماه پیش از آن به آب های دریای عربی وارد شده بودند، اما اوایل این ماه به تنگه هرمز، مهم ترین مسیر محموله های نفتی جهان، راه یافتند. از سال گذشته که دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، از توافق هسته ای سال 2015 ایران خارج شده، تنگه هرمز به یکی از نقاط برجسته در تنش های بین واشنگتن و تهران تبدیل گشته است. آمریکا اقدام خود را با متهم کردن ایران به دفاع از گروه های تروریستی و پیشبرد برنامه موشک بالستیک توجیه کرده، اما دیگر امضاکنندگان برجام یعنی چین، فرانسه، آلمان، روسیه و بریتانیا هنوز از آن حمایت می کنند.

ایالات متحده همان موقع برای تشکیل ائتلاف دریایی موسوم به ساختار امنیتی دریایی بین المللی اقدام کرد و در حال حاضر هم استرالیا، بحرین، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بریتانیا به آن پیوسته اند. از سوی دیگر، ایران به دنبال ترغیب کشورهای منطقه به تشکیل ائتلافی در دو سوی تنگه هرمز موسوم به ائتلاف امید با وعده به خودداری کشورهای عضو از اقدامات تهاجمی و دخالت در امور یکدیگر، بوده است.

تنش ها بین ایالات متحده و ایران اتفاق جدیدی نیست. دو طرف در دهه 1980 و در جریان جنگ ایران و عراق در آنچه به «جنگ نفتکش ها» معروف شده، درگیر بودند. سال 2003 که ایالات متحده به عراق حمله و صدام حسین را سرنگون کرد، ایران در کشور همسایه با اکثریت جمعیت شیعه نفوذ و دوستان زیادی پیدا کرد. ایالات متحده تا سال 2011 که بخش اعظم نیروهای خود را از عراق خارج کرد، بارها نیروهای ایران و متحد آن را در جریان حمله به نیروهای ائتلافی مقصر دانسته است. آمریکا سال 2011 همزمان با کاهش شمار نیروها در عراق، مداخله خود را در دیگر کشورهای منطقه افزایش داد و گروه های شورشی در لیبی و در سوریه، بزرگ ترین متحد عرب ایران، حمایت کرد و بدین ترتیب، تهران و واشنگتن خود را در جنگ داخلی سوریه در جبهه های مخالف یافتند. اما ظهور دشمن مشترک یعنی داعش سبب شد که واشنگتن و تهران با یکدیگر در سوریه و عراق همکاری کنند.

تشدید رقابت های قدیمی

اگرچه تهدید گروه های جهادگرای افراطی وقفه ای در تنش ها بین واشنگتن و تهران ایجاد کرد، اما رقابت دیرینه این دو به پیش از انقلاب اسلامی 1979 ایران و در حقیقت به کودتای 1953 سیا علیه دولت مصدق باز می گردد که به مرور زمان شکل های جدیدی به خود گرفته و خاورمیانه را به یک میدان جنگ بالقوه تبدیل کرده است. در سراسر این مدت هم ایران و هم اسرائیل، دشمن قسم خورده آن و شریک برتر منطقه ای ایالات متحده، امال نفوذ خود در منطقه را افزایش داده اند.

نیروهای اسرائیلی در ماه اوت گفتند که با حمله به نیروهای قدس ایران و گروه های شبه نظامی شیعه در سوریه از یک «حمله گسترده چند هواپیمای بدون سرنشین به اسرائیل» جلوگیری کردند. در فاصله چند روز از این اتفاق، حملات دیگری هم در خاک لبنان و عراق به اسرائیل نسبت داده شد که نشان دهنده کشیده شدن درگیری های اسرائیل با ایران به سراسر خاورمیانه است. عراق هم در ماه های گذشته چندین مرتبه شاهد حملات موشکی به سایت های نیروهای متحد ایران بوده است.

فعالیت های ایران در خارج از خاک این کشور در تضمین منافع استراتژیک آن موثر بوده، اما از نظر سرمایه انسانی و مالی هزینه زیادی برای این کشور داشته است. این در حالی است که فشار تحریم های ایالات متحده و تصمیم اخیر دولت تهران به کاهش کمک هزینه بنزین در راستای کاهش وابستگی به نفت و معرفی نظام مبتنی بر رفاه، چشم انداز اقتصادی ایران را خدشه دار کرده و به تظاهرات اعتراض آمیز دامن زده است. در همین حال، آمریکا به حمایت های خود از اسرائیل، عربستان سعودی و دیگر پادشاهی های مسلمان سنی در شبه جزیره عربی ادامه داده و نیرو در آنها مستقر کرده است.

رقابت های واشنگتن و تهران بر سر قدرت که بخشی از آنها پشت فعالیت های بازیکنان غیردولتی و رد دخالت ها پنهان مانده، تا کنون به درگیری نظامی ختم نشده است؛ اما دو کشور جای اندکی برای خطا دارند و هرگونه اشتباه محاسباتی می تواند نتیجه ای مهلک داشته باشد.

منبع: نیوزویک / مترجم: طلا تسلیمی