عوامل بازدارنده وقوع جنگ در خلیج فارس

نویسنده: مثنی عبدالله

دیپلماسی ایرانی: واشنگتن تمایلی به رویارویی با تهران ندارد. این عدم تمایل از سه عامل اصلی سرچشمه می گیرد که بر سیاست خارجی آمریکا فشار وارد می کنند؛ نخست: افکار عمومی آمریکا از سیاست خارجی این کشور فاصله دارد. در نتیجه دیگر کسی جنگ را تشویق نمی کند. دوم: منافع سیاسی رئیس جمهور آمریکا باعث می شود وی برای اتخاذ چنین موضعی بی اشتیاق باشد. او که به رای دهندگان آمریکایی وعده داد که سربازان این کشور را به نزد خانواده هایشان بازمی گرداند خلف وعده در این مورد برایش خطرناک است، آن هم در حالی که در آستانه انتخابات قرار دارد. سوم این که حتی کنگره و پنتاگون و دستگاه امنیتی با صحبت درباره جنگ مخالف هستند. این سه عامل بازدارنده ای است که باعث می شود سیگنال های صادره از واشنگتن در قبال حوادث خلیج فارس متناقض باشد.

ایران نیز مانند ترامپ تمایلی به جنگ ندارد. ایران از دو مسئله نگران است، یکی محاصره و آینده حکومت زیرا این محاصره باعث شده امنیت داخلی در معرض خطر قرار بگیرد و نگرانی دوم ترس از پیامدهای جنگی گسترده بر طرح برپایی امپراطوری در منطقه است که تهران و جناح محافظه کار آرزوی آن را دارند و در حال نتیجه دادن در عراق، سوریه، لبنان و یمن است.

این معادله باعث می شود ایران نتواند در رویارویی با واشنگتن و متحدانش در منطقه راه افراط در پیش بگیرد زیرا می داند رویارویی گسترده باعث می شود سختی ها، تلاش ها و پول های خرج شده توسط این کشور در طول چهار دهه گذشته به هدر روند، از این رو با وجود انتقاد محافظه کاران از دولت به خاطر توافق هسته ای اما از جریان اصلاح طلب بی نیاز نیست و این جریان را کنار نگذاشته است زیرا به آن نیاز دارد که می تواند از طریق آن با غرب و آمریکا گفت وگو کند و به توافق سیاسی دست یابد، به عبارت دیگر پیش روی ما تقسیم نقش میان این دو جناح قرار دارد.

هدف از حملات به آرامکو تنها آسیب رساندن به عربستان نبود بلکه آزار دیگر قدرت های بین المللی مانند اتحادیه اروپا، چین، ژاپن و غیره نیز بود. ایران از این نگران است که جامعه بین المللی مسئله تحریم های این کشور را فراموش کند.

واشنگتن و تهران هر دو بازی ای را پیش می برند که عامل زمان در آن مهم است. واشنگتن باور دارد زمانی که در سایه محاصره و تحریم می گذرد تهران را به میز مذاکرات می کشاند و باعث امضای توافقی به نام ترامپ می شود. 

تهران روی زمان حساب می کند تا با برگ هایی که در دست دارد بازی کند به امید این که ترامپ را در رویارویی درگیر کند که باعث شود وی هزینه ای بپردازد که مورد دلخواه رای دهندگان آمریکایی نباشد.

قدرت آمریکا در این وضعیت تحت فشار قرار دارد و عدم پاسخ گویی به اقدامات تحریک کننده ایران که نه تنها امنیت خلیج فارس بلکه امنیت انرژی جهان را به خطر می اندازد می تواند نتایج منفی بسیار خطرناکی بر سیستم امنیت جهانی بگذارد.

راه حل در اینجا اقدام بین المللی مشترک در سایه نبود طرح عربی است و نه اقدام یکجانبه آمریکا، زیرا به هیچ عنوان نتیجه بخش نیست. آمریکایی ها باور دارند محاصره و تحریم موفقیت آمیز است و روی تسلیم شدن ایران حساب می کنند و چیزی برای از دست دادن ندارند. تنها بازنده ما عرب ها هستیم زیرا بازی توافق بر سر دستیابی به محدوده نفوذ میان آمریکا و ایران در سرزمین های ما انجام می گیرد و ما هزینه آن را پرداخت می کنیم.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی