آیا نتایج انتخابات اسرائیل خبر از کابینه ای تندرو می دهد؟!

صابر گل‌عنبری، کارشناس مسائل خاورمیانه

دیپلماسی ایرانی - بالاخره بیست و یکمین انتخابات کنست اسرائیل برگزار شد و چنان که پیش‌بینی می شد، بنیامین نتانیاهو و جبهه راست نتایج این انتخابات را بردند. پس از تشکیل ائتلاف ژنرال‌ها معروف به "آبی سفید" نیز که حرف و حدیث‌ها از پایان عمر سیاسی نتانیاهو بالا گرفت، معتقد بودم که به دلایل مختلف شانس وی (نتانیاهو) بیشتر است. 

بر اساس نتایج شبه نهایی از 120 کرسی کنست، حزب لیکود 35 کرسی و ائتلاف آبی سفید هم 35 کرسی و در مجموع جبهه راستی‌ها 65 کرسی و جبهه رقیب یعنی چپی‌ها، میانه و عربی 55 کرسی را به دست آورده‌اند. از این رو مشخص است که راستگرایان بار دیگر کابینه را تشکیل خواهند داد. 

نتایج این انتخابات کاهش جایگاه جریان چپ و سیر صعودی جبهه راست افراطی را نشان می‌دهد؛ به نحوی که کرسی‌های حزب کار از 24 کرسی در دوره پیش به 6 کرسی در این دوره تقلیل یافت و بیشتر آن به سمت حزب "آبی سفید" که خلیطی از چپ و راست میانه است، رفت. در مقابل هم تندروهای پیرو کاهانا و گلدنشتاین راهی کنست شدند. از این رو، دولت آینده اسرائیل را می‌توان تندروترین کابینه این رژیم نامید و این خود، اقتضائاتی در دو سطح نزاع فلسطین و مسائل منطقه‌ای تحمیل خواهد کرد.
بنیامین نتانیاهو در این دوره با اکثریتی قابل توجه نسبت به دوره قبل کابینه خود را تشکیل خواهد داد؛ در حالی در این دوره با 65 کرسی حکومت را تشکیل می‌دهد که در دوره قبل در سال 2015 با اکثریتی شکننده، یعنی 61 کرسی این کار را انجام داده بود. وی همچنین با تشکیل این کابینه رکورد تصدی نخست‌زیری را به نام خود ثبت خواهد کرد.

فاکتورهای متعددی در پیروزی نتانیاهو در انتخابات کنست دخیل و تاثیرگذاری آن‌ها به حدی بود که بر پرونده قضایی وی سایه افکند و آن را به حاشیه راند. عمده‌ این فاکتورها مربوط به سیاست خارجی است. اتفاقات همزمان و مهمی که در این چند سال اخیر در این عرصه روی داده است و نتانیاهو را برای پنجمین بار بر کرسی قدرت نشاند، در زمان هیچ نخست وزیری به این صورت یک جا روی نداده است. مهم‌ترین این عوامل را می‌توان به این شکل دسته‌بندی کرد:
ـ اقدام دونالد ترامپ در شناسایی قدس اشغالی به عنوان پایتخت اسرائیل و انتقال سفارت آمریکا به آن
ـ برقراری و تقویت روابط عادی آشکار و پنهان با چند کشور مهم عربی و اسلامی به ویژه در خلیج فارس و در راس آن‌ها عربستان. سفر وی به سلطنت عمان در سال 2018 بیانگر اوج تلاش‌های وی برای عادی سازی روابط بود.
ـ حملات به سوریه و تداوم آن
ـ اقدام آمریکا در رسمیت دادن به حاکمیت غیر قانونی این رژیم بر جولان 
ـ بازگرداندن جنازه‌های نظامیان اسرائیلی کشته شده در لبنان و سوریه پس از حدود چهار دهه. 
ـ تصمیم ترامپ برای تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

در سایه این نکات ملاحظه می‌شود در این فاکتورها رئیس جمهور آمریکا نقشی محوری دارد که قبلا هم از او به عنوان برگ برنده نتانیاهو در انتخابات یاد شد. در کنار وی هم اگر دقت شود، رئیس جمهور روسیه نیز نقش داشته است. به ویژه اقدام پوتین در یافتن و بازگرداندن جنازه‌های این نظامیان در چند روز مانده به انتخابات صورت گرفت و تاثیر خود را در بالا بردن شانس نتانیاهو بر جای گذاشت.

نتانیاهو از چهارشنبه رایزنی‌ها برای تشکیل کابینه را آغاز کرده است. هر چند احتمالا با مشکلاتی به ویژه با آویگدور لیبرمن، رئیس حزب "اسرائیل بیتونا" که در این دوره صاحب 6 کرسی شده است، مواجه شود؛ اما هر دو برای تداوم سلطه راستی‌ها چاره‌ای جز کنار آمدن ندارند. 

لیبرمن به دنبال تصدی مجدد وزارت "دفاع" است که اگر نتانیاهو با این خواسته وی موافقت کند، باید قید تفاهمات اخیر خود با جنبش حماس را بزند. حال با وجود تمرکز اصلی نتانیاهو بر پرونده‌های خارجی دیگری غیر از غزه و قرار گرفتن این منطقه در مراکز بعدی اولویت‌های وی باید دید به چه شکل با لیبرمن کنار خواهد آمد. آیا این وزارتخانه را به او می‌سپارد یا وزارت دیگری را به او خواهد داد؟

به هر حال، وی به دلایل متعدد تلاش دارد که در این دوره هر چه سریع‌تر کابینه را تشکیل دهد. از جمله این که دونالد ترامپ قصد دارد هر چه سریع‌تر از طرح موسوم به "معامله قرن" رونمایی کند؛ طرحی که فکر نکنم چیز خاصی از آن برای اجرایی کردن مانده باشد، جز واگذاری بخش‌های وسیعی از کرانه باختری اشغالی به اسرائیل. همچنین برای بر هم نخوردن تمرکز بر مساله سوریه، ایران و کار با محور عربی (محمد بن سلمان و محمد بن زاید) به تشکیل سریع کابینه نیاز دارد. 

در کنار آن هم احتمالا برای عبور از مشکل پرونده قضایی و پیامدهای احتمالی آن بخواهد قانونی را در کنست جدید به تصویب برساند که به نخست وزیر در برابر محاکمه قضایی تا زمانی که متصدی این سمت است، مصونیت بدهد.