۵ نکته ای که باید درباره تحریم های جدید آمریکا دانست

نویسنده: آسا فیچ

دیپلماسی ایرانی: جدیدترین دور تحریم های ایالات متحده علیه ایران بخشی از برنامه دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای کاهش نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی و توانایی های نظامی آن به شمار می رود. اما این تحریم ها واقعا چه معنایی دارند و آمریکا می تواند به تاثیرگذاری آنها امیدوار باشد؟ در کل پنج نکته قابل توجه با این تحریم ها وجود دارد که عبارتند از: 

1. بخش انرژی، حمل و نقل و بخش مالی ایران خارج از دسترس خواهند بود

تدابیری که قرار است از نیمه شب 5 نوامبر اجرایی شوند، به صورت موردی نفت ایران، بهره بردار بندر (شرکت یا سازمان مسئول امورات ترخیص، حمل و نقل و انبار کالا در بندر)، شرکت های حمل و نقل دریایی و کشتی سازی، و بخش مالی از جمله بیمه کنندگان و معاملات با بانک های ایرانی و بانک مرکزی این کشور را هدف می گیرند.

هرکس که با ایران به تجارت نفت بپردازد یا با نظام بانکی ایران معامله کند با جریمه مواجه خواهد شد. شرکت های غیر آمریکایی که تحریم ها را نقض می کنند، ممکن است جریمه یا از معامله با نظام مالی ایالات متحده محروم شوند که این مساله خود یک بازدارنده قابل توجه به حساب می آید چراکه اکثر شرکت های جهانی به تجارت با دلار وابسته هستند.

2. ایالات متحده می خواهد از جایی به ایران ضربه بزند، که آسیب پذیرتر است

نفت سهم عمده ای درآمدهای دولت ایران دارد و صادرات نفتی ایران در چارچوب اوپک در سال گذشته 12 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل داده است. نبود دسترسی به نظام بانکی بین المللی دریافت هزینه نفت از خریداران را بسیار دشوار می سازد.

ایالات متحده قصد دارد 8 مشتری نفت ایران را از تحریم ها مستثنی کند تا آنها بتوانند به واردات نفت خام ایران ادامه دهند، اما برنامه تحریم ها همین حالا هم تاثیرات خود را بر ایران گذاشته است. از ماه مه که ترامپ ایالات متحده را از توافق هسته ای ایران خارج کرد، شمارش معکوس برای اعمال تحریم های مجدد را نیز آغاز کرد و از همان زمان، برخی از مشتریان ایران سطح خرید خود را به تدریج کاهش دادند. تولیدات نفت ایران در اوایل ماه اکتبر از 3.8 میلیون بشکه در روز در ماه مه به حدود 3.3 میلیون بشکه در روز کاهش یافت و اکنون با آغاز ماه نوامبر و نزدیک شدن به تاریخ اعمال تحریم ها، میزان کاهش حدود یک میلیون بشکه در روز برآورد می شود.

این دومین مرحله از تحریم های جدید ایالات متحده علیه ایران به شمار می رود. دور اول آنها که به ممنوعیت فروش دلار آمریکا به دولت ایران و خرید اوراق قرضه بانک مرکزی ایران و دیگر تدابیر مربوط می شد، در ماه آگوست اجرایی شد.

3. ترامپ به دنبال اهرم فشاری برای یک توافق بهتر با ایران است

دولت ترامپ می خواهد ایران را تحت فشار قرار دهد و این کشور را به مذاکره درباره توافق جدیدی وادار سازد که علاوه بر محدودسازی برنامه هسته ای ایران، برنامه موشک های بالستیک و مداخله نظامی این کشور در سوریه و لبنان را نیز محدود کند. این در راستای منافع اسرائیل صورت می گیرد که ایران را تهدیدی خطرناک برای خود می داند. اما اینکه محاسبات و برآوردهای دولت جواب بدهند یا نه به دو مساله فشار حقیقی تحریم ها و توانایی ایران در دور زدن آنها بستگی دارد.

4. دولت ایران سعی دارد از خود و ملت دفاع کند

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، سعی داشته اقتصاد ایران را تثبیت و از ارز ریال که از آغاز سال جاری میلادی تاکنون بیش از نیمی از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده، محافظت کند. دولت او وعده کمک رسانی به ده ها میلیون فقیر در ایران را مطرح کرده است. روحانی در سخنرانی در 27 اکتبر، سعی کرد فضا را آرام کند و گفت که تورم تحت کنترل است و کشور منابع مالی لازم برای مقابله با تحریم های جدید را دارد. اما ایران نمی تواند به طور کامل از خود محافظت کند به این دلیل که ایالات متحده قدرت خود را از کنترل دلار، ارز ذخایر خارجی جهانی، می گیرد.

5. ایران یا دسترسی خود را به بازار جهانی حفظ می کند یا از خشم منفجر می شود

اقدامات گذشته ایران سرنخ هایی را درباره آنچه احتمالا در آینده انجام خواهد داد، ارائه می دهند. تهران می تواند روابط خود را با کشورهای اروپایی که امضاکنندگان توافق هسته ای هستند و می خواهند از آن محافظت کنند، تقویت کند. اگرچه باتوجه به اتهامات اخیر مطرح شده علیه ایران در ارتباط با حملات در اروپا، تهران مسیر پیچیده تری برای تقویت روابط با اروپایی ها پیش رو خواهد داشت. احتمال دیگر این است که ایران با تلاش بیشتر برای آسیب رساندن به منافع نظامی آمریکایی در خاورمیانه از جمله اذیت و آزار کشتی های آمریکایی در تنگه هرمز یا حملات سایبری به ایالات متحده، متقابلا حمله کند. اما تهران تاکنون هیچ رفتاری نکرده که نشان دهنده این باشد که گزینه سوم، یعنی مذاکره مجدد بر سر توافق هسته ای، را در نظر خواهد گرفت! 

منبع: وال استریت ژورنال / مترجم: طلا تسلیمی