کم کاری دولت در آگاهی بخشی پیوستن ایران به CFT

گفت و گو از عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی 

دیپلماسی ایرانی – بر اساس آن چه اعلام شده است لایحه CFT یک ماده واحده به انضمام اعلامیه تفسیری و حق شرط‌های دولت و نیز حق شرط‌های مورد نظر کمیسیون امنیت ملی را  که به حدود حق شرط و تحفظ می‌رسد دارد که امروز در مجلس مورد بررسی و تبادل نظر نمایندگاه قرار گرفت. هر چند که جلسه امروز بهارستان بنا به درخواست نمایندگان آن هم اکثرا از فراکسیون ولایی، تشکیل شده تا به بررسی سوالات و ابهامات درباره لایحه الحاق ایران به کنوانسیون CFT بپردازد اما به نظر حواشی شکل گرفته در این خصوص حساسبت های این جلسه را بالا برده است. دیپلماسی ایرانی هم در سایه این حساسیت ها برای بررسی نگاه کلی مجلس در این باره گفت وگویی را با محمد ابراهیم رضایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ترتیت داده است که در ادامه می خوانید:  

فارغ از تمام حواشی برای لوایح چهار گانه FATF اکنون مسئله تصویب الحاق ایران به CFT به جنجالی سیاسی در میانه نخبگان، ساختار سیاسی و همچنین افکار عمومی بدل شده است. اساساً از دیدگاه شما مجلس شورای اسلامی چه نگاهی را برای تصویب این لایحه فارغ از تمام حاشیه های آن دارد؟

در خصوص سوال مهم شما باید گفت که مجلس شورای اسلامی در قبال الحاق ایران به CFT دارای سه طیف فکری جداگانه است؛ گروه اول به صورت کاملا جدی مخالف الحاق ایران به CFT است. گروه دوم به صورت مشروط خواهان الحاق ایران است و گروه سوم معتقد است که لایحه دولت بدون هیچ گونه پیش‌شرطی باید پذیرفته شود. اما در کل نظر نهایی مجلس شورای اسلامی در قبال این لایحه در بستر این طیف و جناح ‌بندی فکری نمایندگان بستگی به آراء، استدلال و نظرات هر کدام از نمایندگان محترم مجلس دارد که تا چه اندازه بتوانند به صورت مستدل، افکار عمومی حاضر در مجلس شورای اسلامی را قانع کنند. هر کدام از این سه طیف بتوانند نظرات و استدلال های بهتر و قوی تری را ارائه کنند، در نهایت نمایندگان به همان سمت گرایش پیدا خواهند کرد. در این راستا به نظر می آید هفته پیش رو و جلسات مجلس در خصوص این لایحه با توجه به جلسه امروز جلسات داغی باشد و حامیان هر طیف در رقابت تنگاتنگی برای تصویب و یا عدم تصویب این لایحه داشته باشند. لذا معتقدم رأی گیری در خصوص آن تنها با اختلاف چند رای به تصویب و یا عدم آن منجر شود، اما در مجموع همان طور که گفتم این مسئله بستگی به استدلال ها و دلایل منطقی است که نمایندگان هر طیف برای دیدگاه خود در مجلس ارائه می‌کنند.

با توجه به این که این مسئله کم سابقه و حتی بی سابقه در خصوص ارسال پیامک تهدیدآمیز برای نمایندگان مجلس در خصوص عدم تصویب این لایحه به وقوع پیوسته می توان انتظار داشت که این تهدید ضمنی نمایندگان تاثیری در عدم تصویب این لایحه داشته باشد؟

متاسفانه این تهدیدهای ضمنی فارغ از این که از کدام جناح و با چه دیدگاهی انجام شده، علیه نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی صورت گرفته است. اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم می‌توان انتظار داشت که این تهدیدات تأثیرات سوئی ولو کم بر آرای نمایندگان داشته باشد. اما به نظر من نمایندگان مجلس شورای اسلامی بدون توجه به این تهدیدات کار خود را پیش می گیرند چون که در جلسه امروز نمایندگان هر طیف فکری مجلس شورای اسلامی آرای خود را بدون دغدغه ارائه می کنند. مسئله مهم اکنون حفظ منافع جمهوری اسلامی ایران و تشخیص بهترین راه برای پیگیری عزت و سربلندی کشور است. من معتقدم نمایندگان در نهایت هر راهی را که به صلاح کشور و نظام است پی خواهند گرفت.  

یکی از مهمترین مسائل و شاید بزرگترین سوالات در خصوص لوایح AFTF به عملکرد کمیسیون متبوع شما باز می گردد، چرا که در این خصوص بسیاری معتقدند که کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با مسکوت گذاشتن دو ماهه لایحه الحاق ایران به CFT شرایط و حواشی را دامن زد و حتی آن را بستر شکل گیری مسائل امروز و حساسیت های شکل گرفته می دانند؛ تحلیل شما در این خصوص چیست؟

خیر من چنین تحلیلی را قبول ندارم. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی اساساً راهبرد مجلس و نظام جهموری اسلامی ایران را پی گرفته است. اگر کمیسیون متبوع من و نمایندگان محترم حاضر در این کمیسیون الحاق ایران به CFT را دو ماه مسکوت گذاشتند به این دلیل بود که مجلس بنا داشت نظر و واکنش اعضای 1+4 را در قبال برجام و تحریم های آمریکا را جویا شود، چرا که نمایندگان مجلس به شدت دغدغه این مسئله را داشتند نباید با تصویب لوایح چهارگانه AFTF، فشار مضاعفی را بر کشور وارد کرد؛ آن هم در شرایطی که اعضای 1+4 به خصوص اتحادیه اروپا در آینده احتمالا بنای هیچ گونه همکاری را با ایران نداشته باشند. پس مجلس باید به این یقین می رسید که اروپایی های به دنبال حمایت جدی از برجام و پیگیری منافع کشور هستتند آن گاه برای تصویب لوایح باقی مانده دست به اقدام زد. لذا اعضای کمیسیون امنیت ملی هم در این راستا اقدام کردند، چرا که  نمی خواستیم در شرایطی که حمایتی از برجام وجود نداشت با تصویب این لوایح خود را در فشار و منگنه بیشتری قرار دهیم. از آن طرف اگر ما این لوایح چهارگانه را به طور کامل تصویب می‌کردیم، یقینا این شائبه در اتحادیه اروپا ایجاد می شد که به راحتی می توانند با کوچک ترین فشاری بر ایران هر امتیاز و خواسته ای که داشته باشند از تهران بگیرند، در صورتی که اولویت مجلس شورای اسلامی همان طور که گفتم حفظ عزت و پیگیری منافع کشور و مردم است.

با توجه به دستاوردهای دیپلماتیک در سفر آقای روحانی به نیویورک و نیز پالس های مثبت اتحادیه اروپا در قالب ایجاد و پیگیری SPV برای حفظ برجام آیا نظر مجلس در قبال پیوستن ایران به  CFT تغییر خواهد کرد، به خصوص که بسیاری معتقدند پیوستن ایران به FATF بسترساز عملیاتی شدن این حمایت های اتحادیه اروپا از توافق هسته ای است؟

بله تا حدودی این نظر درست است. حال که حمایت جدی و البته تا کنون کلامی اتحادیه اروپا از برجام شکل گرفته است می توان شاهد این تغییر نگاه بود.  مضافا بر این من بر این باورم که نمایندگان مجلس اسلامی بر پایه وظیفه ذاتیشان برنامه خود را بر حفظ منافع و عزت جمهوری اسلامی ایران قرار داده اند. پس یقین بدانید اگر تصویب الحاق ایران به CFT در راستای منافع جمهوری اسلامی باشد، نمایندگان به آن رای مثبت خواهند داد. البته در این میان یک نکته مهم وجود دارد و آن به عدم قدرت و توانایی لازم دولت در روشنگری در خصوص این لوایح باز می گردد. مضافا این که ارسال پیامک های تهدیدآمیز به نمایندگان مجلس می‌تواند برای نمایندگان مجلس شورای اسلامی نوعی ابهام هر چند کم را شکل دهد. اتفاقا جلسه امروز در سایه این نکات برگزار شد و نمایندگان مجلس تا به این لحظه نظرات خود را در خصوص الحاق و یا عدم الحاق ایران به CFT را بررسی کرده‌اند. حال باید دید در ادامه و در روزهای آینده نگاه کلی و قالب مجلس به الحاق ایران چه خواهد بود.

در سایه این مسئله که جلسه آتی گروه FATF در 14 اکتبر با موضوعیت ایران خواهد بود به نظر شما در این فرصت کوتاه تهران توان تصویب لوایح این گروه مالی را به صورت کامل خواهد داشت. آیا ایران با پایان یافتن ضرب‌العجل FATF می تواند درخواست تمدید زمان داشته باشد؟

اول این که تقریبا لوایح تصویب شده و تنها مساله مهم همین الحاق به CFT است. اما در حال حاضر مسئله مهم این نیست. چرا که در این خصوص مجلس شورای اسلامی دغدغه ندارد. ما با عملکرد مثبت خود احتمالا می توانیم  دست به خرید و تمدید تمدید زمانی بزنیم. همان طور که گفتم مسئله اصلی اکنون به شرایطی باز می گردد که در آن نوعی ابهام وجود دارد. در این راستا من معتقدم باید دولت به صورت کامل و شفاف در خصوص لوایح FATF به ویژه الحاق به CFT برنامه و کار جدی را برای افزایش آگاهی جامعه و خصوصا نمایندگان انجام می داد تا مجلس به صورت دقیق تری در رابطه با الحاق ایران به CFT گام برمی‌داشت. من معتقدم که این رفتار دولت و نیز برخی مسائل نظیر تهدید ضمنی نمایندگان این شائبه را به وجود می آورد که در پشت پرده مسائلی وجود دارد که نمایندگان از آن بی خبرند. یقینا این نگاه و این فضا در نهایت به سود کشور نیست و می‌تواند به تقابل مجلس در قبال لایحه الحاق به CFT بیانجامد. لذا دولت باید از راهکار تبانی با بخشی از نمایندگان مجلس برای تصویب لوایح این چنینی دست بردارد. اگر دولت لوایح FATF را به صورت شفاف همرای با جزئیات و نیز تبیین مزایا و مضراتش تشریح می کرد شاید ما شاهد این گونه مسائل هم نبودیم. به نظر اگر دولت در آینده با همین راهکار برای تصویت لوایحش دست بزند نمی توان به همراهی جدی مجلس با دولت امیدوار بود. اگر در این میان دولت بر مسئله یا نکته ای واقف است باید اطلاعات آن را در اختیار نمایندگان قرار دهد. چرا که هر نماینده در قبال رای خود برای تصویب و عدم تصویب هر لایحه ای در پیشگاه ملت مسئول است. باید این مسئولیت به نحو احسن پی گرفته شود. من امیدورم که در نهایت چه جلسه امروز چه جلسات آتی مجلس در خصوص الحق ایران به CFT به سود کشور تمام شود.